Ambarsum Məlikov, Ambarsum Məlik-Şahnəzərov — XIX əsrin sonu - XX əsrin əvvəllərində Bakı və Tiflisdə fəaliyyət göstərmiş sənayeçi. Əslən Vərəndə məliklərinin nəslindəndir[1], kinorejissor Karen Şahnəzərovun atasının babasıdır.[1] II Nikolayla şəxsi dostluq münasibətlərinə malik olmuş Ambarsum, Romanovlar sülaləsi hakimiyyətinin 300 illiyinin qeyd edilməsi tədbirlərinin təşkilində aktiv iştirak etmişdir.[1]
| Ambarsum Məlikov | |
|---|---|
| Ambarsum Məlik-Şahnəzərov | |
 | |
| Digər adı | Ambarsum Məlik-Şahnəzərov |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | Paris, Fransa |
| Vətəndaşlığı |
 Rusiya imperiyası |
| Həyat yoldaşı | Mariya Moiseevna Məlikova |
| Uşaqları | Tiqran, Georgi, Jorj, Sergey |
| Atası | Sergey |
| Milliyyəti | erməni |
| Fəaliyyəti | neft və su sənayesi |
Ambarsum Məlikov Bakının neft sənayesi sahəsində fəaliyyət göstərmiş "A.S.Melikov and Co" adlı şikətin rəhbəri olmuş, şirkəti oğlu Tiqran Məlikovla birlikdə idarə etmişdir. 1908-ci ildə onun şirkəti Bakının neft şirkətlərinin reytinqində on üçüncü yeri tutmuşdur. Bakıda 170 neft şirkəti tərəfindən çıxarılmış 487 milyon pud neftn 1 faizi "A.S.Melikov and Co" şirkətinin payına düşərək 5,7 milyon puda çatırdı.[2] 1914-cü ildə "A.S.Melikov and Co" şirkəti Stepan Giorgiyeviç Lianozovun "Oil" adlı şirkətinin tərkibinə qatılmışdır.[2]
Neft sənayesində biznesindən başqa, A.S.Məlikov Zaqulba su təchizatı sisteminin də sahibi olmuşdur.[2] 1902-1903-cü illərdə Bakı Şəhər Dumasının qlasnısı olduğu zaman Şollar su kəmərinin çəkilməsinə qarşı çıxmış və su kəmərinin onun Zaqulbadakı torpaq sahəsi ərazisində yerləşən bulaqdan çəkilməsinə israr etmişdir.[2]
1905-ci ildə Bakının erməni və müsəlman əhalisi arasında qarşıdurma yarandıqda o zaman Bakı qybernatoru olmuş Mixail Nakaşidze müsəlman tərəfdən Hacı Zeynalabdin Tağıyev, erməni tərəfdən isə Ambarsum Məlikovla danışqlar apararaq öz icmaları arasında kifayət qədər nüfuza malik olan bu iki şəxsi kütlənin sakitləşdirilməsinə cəlb etməyə çalışmışdır.[3] Lakin, Ambrasum Məlikov sonradan əhalinin barışdırılması işində iştirakdan imtina edərək erməni kütlənin silahlandırılmasına başlamışdır.[3]
1918-ci il mart hadisələrinin başlamasından sonra Ambarsum Məlikov oğlanları Tiqran, Georgi və Jorjla birlikdə müsəlman əhalinin öldürülmsəində aktiv iştirak etmiş, daşnak döyüşçülərinin silahlandırılmasına maddi yardım etmişlər.[4][5][6] Hadisələrin birbaşa təşkilatçısı və iştirakçısı olmuş Daşnaksütun partiyasının yerli qərargahı Məlikovların Xaqani küçəsi 27 ünvanındakı evində yerləşmişdir.[2]
Məlikovlar Bakıda bir neçə malikanə tipli evə, həmçinin Zaqulba ərazisində geniş torpaq sahəsi və yay evinə sahib olmuşlar.
- Məlikovların Bakıda tikdirdiyi binalar
-
-
-
- ↑ 1 2 3 МЕЛИК-ШАХНАЗАРЯН, Арсен. ""Варанда – сердце Арцаха" -". aniv.ru. 04.11.2007. 2017-09-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 oktyabr 2017.
- ↑ 1 2 3 4 5 Леонов, Генадий. "Хагани, 23. Домовая легенда и архивы гаппод АР". proza.ru. 2013. 2017-06-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 oktyabr 2017.
- ↑ 1 2 Джаббаров, Фархад. "Почему Гаджи Зейналабдину Тагиеву не удалось предотвратить армяно-азербайджанскую резню 1905 года?". 1news.az. 16 Февраля, 2016. 2018-01-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 oktyabr 2017.
- ↑ "МАРТ 1918 Г. БАКУ. АЗЕРБАЙДЖАНСКИЕ ПОГРОМЫ В ДОКУМЕНТАХ/ГЛАВА I/ДОКУМЕНТ № 1 — 50-2". eadgene.org. İstifadə tarixi: 30 oktyabr 2017.[ölü keçid]
- ↑ "Мартовские события 1918 года (ч.3)". estikavkaza.ru. 2015-08-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 oktyabr 2017.
- ↑ "ПОРТРЕТ ГЕНОЦИДА - БАКУ МАРТ 1918 Г. В ДОКУМЕНТАХ". İstifadə tarixi: 30 oktyabr 2017.[ölü keçid]