Alp keçisi (ing. Alpine goat) — yaxşı süd istehsalına malik olan, orta və böyük ölçülü ev heyvanı. Bu cinsin müəyyən bir rəngi və ya naxışları yoxdur, lakin bəzi naxışlar istisna edilir. Alp keçiləri buynuzlu, düz üzlü və dik qulaqlıdır.
| Alp keçisi | ||||
|---|---|---|---|---|
 | ||||
| Elmi təsnifat | ||||
|
XƏTA: latin parametri doldurulmayıb. |
||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||
|
XƏTA HAQQINDA MƏLUMAT Bu parametr doldurulmayıb: latin |
||||
| ||||
Alp keçisi Alp dağları mənşəlidir.[1] Yetkin dişi Alp keçilərinin çəkisi təxminən 61 kq, boyu isə 76 sm civarındadır. Alp keçiləri müxtəlif rənglərdə ola bilər, o cümlədən ağ, boz, qəhvəyi və ya qara tonlarda. Bu keçilər çoxlu süd verirlər, hansı ki, yağ, pendir, sabun, dondurma və digər süd məhsullarına çevrilə bilər. Alp keçiləri həm kommersiya süd istehsalı, həm də ev təsərrüfatları üçün süd verən keçilər olaraq geniş istifadə edilir.[2]
Alp keçisi orta və böyük ölçülü bir cinsdir. Erkək keçilərin omba hündürlüyü 81 sm, dişi keçilərin isə 76 sm-dən yüksəkdir. Onların kürkü qısa və orta uzunluqda, müxtəlif rəng və rəng qarışıqları ilə müşayiət olunur. Qulaqları dik, üzləri düz və bədənləri gözəldir. Alp keçiləri, hər hansı bir iqlimə uyğunlaşa bilən dayanıqlı təbiətə malik olduqları üçün "hər şəraitə uyğunlaşa bilən" keçilər kimi qiymətləndirilir. Bu keçilər 4–5 aylıq olduqda cinsi yetkinliyə çatır, lakin dişi keçilər ən azı 34–36 kq olana qədər çoxalmamalıdır. Dişi keçilərin hamiləlik müddəti ortalama 150 gündür və ən çox əkiz bala versələr də, tək, üçlük və hətta beşliklər də mümkündür. Alp keçiləri dostcanlı və çox maraqlı olurlar, amma bəzi hallarda aqressiv də ola bilərlər. "Amerika Süd Keçisi Assosiasiyası" ağ rəngli və Togenburq naxışlı fərdləri rəsmi olaraq tanıyır.[3]
Alp keçisinin südü nisbətən az yağlıdır, ortalama yağ faizi 3,4%-dir. Süd, inək südündən daha çox şəkər ehtiva edir, lakin zülal miqdarı baxımından özünü balanslayır. 61 kq çəkisi olan bir Alp keçisi təxminən 969 kq süd istehsal edir. Yaxşı qidalanma, düzgün süd sağma prosedurları, çoxalmanın idarəsi və xəstəliklərə nəzarət, süd istehsalına təsir edən əsas amillərdəndir. Alp südü, bütün keçi südləri kimi, insan istehlakı üçün ayrıldıqdan dərhal sonra süzülməli və soyudulmalıdır. Südün ən yaxşı saxlanma temperaturu 4,4 °C-dir. Südün soyudulması mütləqdir, çünki bu halda artıq bakteriya artımı olmaz. İsti mühitdə bakteriyalar daha sürətlə böyüyür və südün xarab olmasına səbəb olur. Soyudulmuş südün saxlanma müddəti təxminən 3–4 həftədir. Südün dondurulması onun saxlanma müddətini təxminən 4–5 həftə artırır.[4][5]
Alp keçisinin iki əsas növü mövcuddur. Birincisi, təmiz qanlı (Fransa) növüdür ki, bu keçilər Alp dağlarının Fransaya düşən hissəsindən gələn orijinal tipdir. İkinci növ Amerika Alp keçiləridir. Bu keçilər ABŞ-yə gətirildikdən sonra digər genetik təsirləri qəbul etmiş və nəticədə Fransa Alp keçilərinə bənzəsələr də, qarışıq nəsil səbəbindən daha az standart işarələrə və morfoloji xüsusiyyətlərə malik ola bilərlər.[6]
- ↑ Hamby, Paul. "Alpine Breed History". Alpines International Breed Club. Alpines International Breed Club. 2000. September 19, 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: October 9, 2015.
- ↑ "Alpine". The Canadian Goat Society. The Canadian Goat Society. 2015. 2015-03-11 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: October 9, 2015.
- ↑ State University, Pennsylvania. "Agricultural Alternatives: Dairy Goat Production" (PDF). College of Agricultural Science. İstifadə tarixi: April 2, 2014.
- ↑ Leite de Souza, Evandro; Rita de Cássia Ramos do Egypto. "Comparative Protein Composition Analysis of Goat Milk Produced by the Alpine and Saanen Breeds in Northeastern Brazil and Related Antibacterial Activities". PLOS ONE. 9 (3). March 27, 2014: 2. Bibcode:2014PLoSO...993361C. doi:10.1371/journal.pone.0093361. PMC 3968165. PMID 24675996.
- ↑ "Breed Standards". American Goat Society. American Goat Society. 2009. October 16, 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: October 9, 2015.
- ↑ Cheryl Kimball, The Field Guide to Goats, MBI Publishing Company, 2009, 50–51, ISBN 978-1-61673-218-9