Allil spirti[7] (propen-2-ol-1) – doymamış spirtlər sinfinə daxil olan oksigenli üzvü maddədir.
| Allil spirti | |
|---|---|
 | |
 | |
| Ümumi | |
| Sistematik adı | Allil spirti |
| Kimyəvi formulu | C3H6O |
| Molyar kütlə | 58.08 q/mol |
| Fiziki xassələri | |
| Sıxlıq | 0.854 q/sm³ |
| Termik xüsusiyyətlər | |
| Ərimə nöqtəsi | −129 °S |
| Qaynama nöqtəsi | 96,9 ± 0,5 °C[1] |
| Öz-özünə yanma temperaturu | 378 °C[2][3], 375 °C[4] |
| Buxarın təzyiqi | 2.266,48 Pa[5], 23,9 hectopascal[4], 3,14 kPa[3], 44,1 hectopascal[4], 77,7 hectopascal[4], 132 hectopascal[4] |
| Kimyəvi xassələri | |
| Turşunun dissosasiya sabiti | 15,5[6] |
| Optik xüsusiyyətlər | |
| Sındırma əmsalı | 1,4135[1] |
| Təsnifatı | |
| CAS-da qeyd. nöm. | 107-18-6 |
| PubChem | 7858 |
| RTECS | BA5075000 |
| ChEBI | 16605 |
| BMT nömrəsi | 1098 |
| ChemSpider | 13872989 |
Spirt iyli, rəngsiz mayedir. Bir çox üzvi həlledicilərdə həll olur, bütün nisbətlərdə su ilə qarışaraq azeotrop qarışıq (28,3% Н2О; qayn.t. 89,0 °C) əmələ gətirir.
Allil spirti allil birləşmələri və spirtlərin daxil olduğu reaksiyalara daxil olur. Halogenləri, hidrogenhalogenidləri, HClO-nu özünə birləşdirir. 100°С temperaturda üzvi hidrogenperoksidlərlə (katalizatorlar – Mo və W-ın birləşmələri) qarşılıqlı təsirdə olduqda qlisidola çevrilir. Allil spirtini 1000C-də ZnCl2-in iştirakı ilə və ya 200C–də CuCl2-in iştirakı ilə qatı HCl ilə işlədikdə allilxloridə çevrilir, 200-3000C-də Al2O3 üzərindən keçirtdikdə isə diallilefiri alınır. Allil spirtindən asanlıqla sadə və mürəkkəb efirlər alınır.[3]
- Allilxloridin hidrolizindən
- Propilen oksidin izomerləşməsindən
- Propanol-1-in dehidrogenləşməsindən
- Qliserinin qarışqa turşusu ilə reaksiyasından[4]
- Propilenin allilasetata oksoasilləşməsindən
Qliserinin, akroleinin, qlisidolun və sadə və polimerləşən mürəkkəb allil efirlərinin, xüsusilə, diallilftalatın sintezində tətbiq edilir. Toksikliyi və təhlükəsizliyi Çox zəhərlidir, gözləri qözyaşına qədər qıcıqlandırır, mərkəzi sinir sisteminə təsir edir, qara çiyəri zədələyir, iş sahəsində buraxıla bilən qatılığı (BBQ) 2 mq/m3-dir.
- Перейти к:1 2 http://www.cdc.gov/niosh/ipcsneng/neng0095.html
- Химическая энциклопедия. Том 1. Москва, Советская энциклопедия, 1988, стр. 102
- Синтезы органических препаратов. Сборник 1. Москва, Иностранная Литература, 1949, стр. 25
- ↑ 1 2 CRC Handbook of Chemistry and Physics (ing.). / W. M. Haynes 97 Boca Raton: 2016. P. 3–12. ISBN 978-1-4987-5428-6
- ↑ http://www.cdc.gov/niosh/ipcsneng/neng0095.html.
- ↑ 1 2 CRC Handbook of Chemistry and Physics (ing.). / W. M. Haynes 97 Boca Raton: 2016. P. 16–17. ISBN 978-1-4987-5428-6
- ↑ 1 2 3 4 5 GESTIS database.
- ↑ http://www.cdc.gov/niosh/npg/npgd0017.html.
- ↑ CRC Handbook of Chemistry and Physics (ing.). / W. M. Haynes 97 Boca Raton: 2016. P. 5–88. ISBN 978-1-4987-5428-6
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2022-03-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-12-21.