Aleksandr Petroviç Şteyn (15 (28) sentyabr 1906[1] və ya 28 sentyabr 1906[2][1], Səmərqənd, Rusiya imperiyası[4] – 5 oktyabr 1993[3][2][…], Moskva) — Sovet rus yazıçısı, dramaturq, ssenarist və memuarist. Aleksandr Şteyn bir sıra yüksək səviyyəli dövlət mükafatlarına layiq görülüb. Bunlara "Vətən müharibəsi" ordeni, "Qırmızı ulduz" ordeni, iki dəfə verilmiş "Qırmızı əmək bayrağı" ordeni, həmçinin iki "Stalin mükafatı" (1949, 1951) daxildir.
| Aleksandr Şteyn | |
|---|---|
| rus. Александр Петрович Штейн | |
 | |
| Doğum tarixi | 15 (28) sentyabr 1906[1] və ya 28 sentyabr 1906[2][1] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 5 oktyabr 1993[3][2][…] (87 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | yazıçı, ssenarist, dramaturq, redaktor[d] |
| Əsərlərinin dili | rus dili |
| Janrlar | teatr pyesi, ssenari |
| Üzvlüyü |
|
| Mükafatları |
          |
Aleksandr Petroviç Şteyn Səmərqənd şəhərində orta təbəqəyə aid yəhudi ailəsində anadan olub. Leninqrad Universitetinin Filologiya fakültəsində təhsil alıb. 1920-ci illərin əvvəllərində o, Səmərqənd Xüsusi Təyinatlı Qüvvələr batalyonunun üzvü kimi Mərkəzi Asiyada sovet hakimiyyətinin qurulması uğrunda Ağ orduya qarşı döyüşlərdə iştirak edib.[5][6]
Buxarada o, yerli hərbi qəzetə məqalələr yazmağa başlayıb, sonra isə "Pravda Vostoka" qəzetində (1920–1923) və (Petroqrad Universitetində bir illik təhsilindən sonra) "Leninqradskaya Pravda" qəzetində (1924–1929) yazılar yazıb. 1930–1939-cu illərdə Şteyn (artıq Sovet Kommunist Partiyasının üzvü idi) "Fəhlə və teatr" jurnalının redaktoru olub.[5][6]
Aleksandr Şteyn yaradıcılığa 1929-cu ildə pyeslərlə başlayıb. O, 1929-cu ildə Tur qardaşları ilə birlikdə yazdığı "Neft" adlı ilk pyesini nəşr etdirib. Bundan sonra Utopya (1930) və İstedad (1936) pyeslərini yazıb. 1934-cü ildə o, Sovet Yazıçılar İttifaqının üzvü olub.[7] 1941–1946-cı illərdə Şteyn əvvəlcə Qanqut xətt gəmisində baş siyasi komissar, sonra isə batalyon komissarı və Sovet Hərbi Dəniz Qüvvələrinin qəzetinin redaktoru kimi çalışıb. Leninqradın blokadası boyunca o, şəhərdə qaldı və "Qırmızı donanma" qəzetinin xüsusi müxbiri kimi fəaliyyət göstərdi.[5]
Müharibədən sonra Şteyn yazmağa davam etdi; onun "Admiralın ayrağı" (1950, 1951-ci ildə "Stalin" mükafatı), "Okean" (1961), "Alqış" (1967) və avtobioqrafik olan "Bir zamanlar mən var idim (1977) pyesləri ən yaxşı əsərləri sayılır.[7] Onun bəzi əsərləri mübahisələrə səbəb olub. 1948-ci ildə yazdığı və "Stalin" mükafatı almış Şərəf Qanunu əsəri, guya "anti-kosmopolitizm" adlanan kampaniyanı dəstəkləyirdi. 1964-cü ildə yazılmış "Between the Showers" əsəri "Pravda" qəzetində tənqid olunmuşdu, çünki əsərdə Vladimir Lenin sxematik və cansız bir obraz kimi təsvir edilmişdi.[7] 1957-ci ildə Şteyn "Teatr" jurnalının redaktorluğuna başladı.
SSRİ "Stalin" mükafatı laureatı (1949) Aleksandr Şteyn 5 oktyabr 1993-cü ildə vəfat edib və Vaqankovo qəbiristanlığında dəfn olunub.[7]
- ↑ 1 2 3 4 Штейн Александр Петрович // Литераторы Санкт-Петербурга. XX век (rus.). / под ред. О. В. Богданова
- ↑ 1 2 3 4 ШТЕЙН Александр Петрович // Русская литература XX века. Прозаики, поэты, драматурги (rus.). / под ред. Н. Н. Скатов 2005. С. 757–759. ISBN 5-94848-307-X
- ↑ 1 2 Bibliothèque nationale de France Aleksandr Petrovič Štejn // BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- ↑ 1 2 Штейн Александр Петрович // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ 1 2 3 "Alexander Petrovich Stein". Belousenko library. 2015-01-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-01-13.
- ↑ 1 2 "Stein, Alexander Petrovich". Megabook // Ciryl and Methody Enc. 2015-01-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-01-13.
- ↑ 1 2 3 4 "Alexander Stein. Biography". Pomni Pro // Remember Them. Archived from the original on 9 February 2018. İstifadə tarixi: 2014-01-13.