Aleşkov qumları[1], Aşağıdnepr qumları (ukr. Олешківські піски) — qumlu massiv olaraq Ukraynanın Xerson şəhərindən 30 km qərbdə yerləşir. Səhranın ərazisi 30–40 km şimaldan cənuba, 150 km isə qərbdən şərqə uzanır. Hazırda qumluqlarda xüsusi olaraq iynə yarpaqlı meşə salınır. Hazırda 15 km diametrində meşəsiz ərazi qalmışdır. Bura günümüzdə hərbi paliqon kimi istifadə edilir. Qumluğun Kazaçelaqer və Vinoqradov massivlərində 2010-cu ildə milli park yaradılmışdır.
| Aleşkov qumları | |
|---|---|
| ukr. Олешківські піски | |
 Aleşkov qumları massivinin mərkəzi hissəsi | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Sahəsi |
|
| Yerləşməsi | |
| 46°35′00″ şm. e. 33°03′00″ ş. u.HGYO | |
| Ölkə |
 Ukrayna |
  Aleşkov qumları |
|
 Aleşkon qumları |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Aleşkov qumları Avropanın ən böyük səhrası və ya qumluğu olaraq adlandırırlar. Bununla belə Arçedinski-Qumları sahəsinə görə faktiki ən böyük massivvdir. Əslində isə Narın qumlar səhrası Avropanın əsl ən böyük səhrası və qumluğudur. Aleşkov qumları ərazisində hündürlüyü olan 5 metr olan dyunlar vardır.
Qumların möhkəmləndirilməsinə təcrübəli şəkildə XVIII əsrdən başlanılır. 1830-40 illərdə ərazi Aleşkov meşə təsərrüfatı aktiv şəkildə ağac əkimini təşkil edirdi. Ancaq 1859-1890-cı illərdə torpaqlar kəndlilərə paylandığından qumluq sahələri intensiv istifadədən dolayı artmışdır.
Hazırda qumluğun sahəsi 161 200 ha-dır (1612 km²). Bəzən Aleşkov qumluğunu bəzən səhralara aid edilir. Ancaq bu yalnışdır. Səbəb isə düşən yağıntı və onun rejimi bunu isbat edir. Yay ayları Aleşkov qumluğunda yay ayları yer səthində temperatur 75°С qədər artır. Maksimal temperatur isə 77 °C[2] təşkil edir.
Ekoloji baxımdan əsas təhtit meşə sahəsinin azalması və qum qatının seyrəlməsi müşahidə edilir. Qumların tikintiyə cəlbi və kənd təsərrüfatının geniş sahələrə yayılmasi qrund sularının azalmasına səbəb olur[3].
- ↑ "Coğrafi ensiklopediya". 2015-05-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-08-01.
- ↑ Т.И. Котенко, О.Ю. Уманец, З.В. Селюнина. "Природный комплекс Казачьелагерской арены Нижнеднепровских песков и проблемы его сохранения" (PDF). 2016-03-04 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2016-08-01.
- ↑ "Varlıq, hansı ki qorunmalıdır". 2016-03-11 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-08-01.
- Объ Алешковскихъ летучихъ пескахъ / П. И. Кеппен – М.: Книга по Требованию, 2012.
- Описание Алешковских песков одесским клубом путешествий и приключений «Горизонт»: фотографии, рекомендации по организации похода по пескам Arxivləşdirilib 2009-02-26 at the Wayback Machine
- «Ukrayna Saxarası» Arxivləşdirilib 2010-07-13 at the Wayback Machine
- Чивилихин Владимир, Поющие пески Arxivləşdirilib 2010-01-10 at the Wayback Machine
- Фотоотчет от Одесского Клуба Экстремального Автотуризма
- Отчет о поездке с фотографиями и картами местности
- Фотогалерея «Алешковские пески» Arxivləşdirilib 2016-08-27 at the Wayback Machine
- Попков М., Полякова Л. Сосняки на песчаных аренах Нижнеднепровья: история, проблемы, перспективы (PDF) Arxivləşdirilib 2012-06-07 at the Wayback Machine