Akantis (mifologiya) — Qədim yunan mifologiyasında akantis (qədim yunanca: Ἀκανθίς, mənası 'kiçik tikan') və ya akantillis (Ἀκανθυλλίς), hippodamiya və avtonoyun qızı, Antuz, Erodius, Sksoneus və Akanusun bacısı idi.[1]
Atalarının atları Antuza aclıqdan hücum edərək onu yedikdə, Zevs və Apollon kədərlənərək ailəyə rəhm etdilər və onları quşlara çevirdilər. Akantis bu şəkildə quşayaq tikanquşuna çevrildi. Antoninus Liberalisin "Metamorfozlar" əsərinin 7-ci fəsli Akantis və ailəsinin bədbəxt taleyini izah edir:
Avtonoy, Melaneusun oğlu və Hippodamiyanın əri, Erodius, Antuz, Sksoneus və Akantus adlı dörd oğula və Akantis adlı gözəllik bəxş edilmiş bir qıza sahib idi. Avtonoy geniş sürülərə malik idi, onların qayğısına isə həyat yoldaşı Hippodamiya və övladları qalırdı. Lakin Avtonoy əkinçiliyə laqeyd yanaşdığı üçün onun böyük torpaqlarında yalnız tikanlar və bataqlıq bitkiləri bitirdi. Buna görə də o, uşaqlarına bu bitkilərin adlarını verdi: Akantus, Sksoneus və Akantis. Ən böyük oğlu Erodius isə torpaqların dağılması (eroziya) səbəbilə belə adlandırılmışdı.[2]
Erodius, çəmənlərdə otlayan at sürülərinə dərin sevgi bəsləyirdi. Bir gün Antuz atları otlaqdan qovmağa çalışanda, onlar qəzəblənərək ona hücum etdilər. Antuz, tanrılara kömək üçün yalvararaq qışqırırdı. Onun atası və gəncin yanında olan nökəri təşviş içində qaldılar və atları qovmaqda uğursuz oldular. Bu zaman Hippodamiya oğlu üçün atlara qarşı mübarizə aparsa da, gücsüz vəziyyətdə olduğu üçün onu xilas edə bilmədi.[2]
Antuzun ölümü ilə ailə yas içində idi. Zevs və Apollon onlara yazıqları gəldi və hamısını quşlara çevirdilər:
- Avtonoy – kəklik oldu, çünki atları qovmaqdan qorxmuşdu.
- Hippodamiya – başında ibik olan toğquşu oldu, çünki oğlunu qorumaq üçün atlara qarşı cəsarətlə çıxmışdı.
- Antuz, Erodius, Sksoneus, Akantus və Akanthyllis öz adlarını daşıyan müxtəlif quşlara çevrildilər.
- Antuzun xidmətçisi – Vağ (heron) oldu. O, Antuzun qardaşı Erodius ilə eyni adı daşısa da, fərqli növdən bir quş oldu. Bu vağ digər qaranlıq rəngli vağlardan xeyli kiçik idi.
- Antuz quşu, hələ də atlarla əlaqədən qaçır. Elə bu səbəbdən, indiki dövrdə də bu çobanlağ bir atın kişnədiyini eşidən kimi uçub qaçır və onun səsini təqlid edir.[3]
Bu əfsanə, təkəbbür və laqeydliyin gətirdiyi faciəli nəticələri göstərən klassik mifoloji hekayələrdən biridir. Ailənin hər bir üzvünün çevrildiyi quş onların taleyi və xüsusiyyətləri ilə uyğunluq təşkil edir.
- ↑ Antoninus Liberalis, 7 as cited in Boeus' Ornithogonia
- ↑ 1 2 "ToposText". topostext.org. İstifadə tarixi: 2024-11-26.
- ↑ Antoninus Liberalis, 7 as cited in Boeus' Ornithogonia This article incorporates text from this source, which is in the public domain.