Akaka soğanı

Çoxillik ot bitkisidir. Soğanaq yumurtavari və şarvaridir, 1, 5–2, 5 sm yoğunluğunda, boz qınla örtülüdür. Gövdə (4) 8–15 sm hündürlükdə, yoğun, (1) 2 yarpaqlı. Aşağı hissədən pərdəvari, rəngsiz qınla örtülüdür. Yarpaqlar uzun qınlıdır, uzunsov-ellipsivari və ya enli-neştərşəkilli, 2–7 sm enində, təpə hissəsi küt və ya dairəvidir. Çətir yarımşarvari, çoxçiçəkli, 3–5 sm diametrindədir. Çiçəkyanlığı 6–8 mm uzunluğunda, çəhrayımtıl və ya çəhrayı, yarpaqcıqları xətvari, iti, orta hissədən tünd qırmızı damarlıdır. Erkəkcik sapı bütöv, neştərşəkilli, xətvaridir. Sütuncuq çiçəkyanlığından kənara çıxmır. Qutucuq 2 dəfə çiçəkyanlığından qısadır.

Çiçəkləmə və meyvə əmələgətirmə dövrü may ayına təsadüf edir. Soğanaqla çoxalır. Kseromezofitdir. Geofit, bəzək və qida bitkisidir.

Diabar, Naxçıvanın dağlıq hissəsi (Qaraquş dağı, Dərəşam, Kotam dağı), İraqın şimal bölgələri, İranın şimal-qərb bölgələri və Türkiyənin şərq bölgələrində yayılmışdır. Orta və aşağı dağ qurşağında quru, gilli, çınqıllı yamaclarda rast gəlinir.

Populyasiyasının təbii bərpası azalır, ətraf mühitin mənfi təsirlərinə həssaslıq müşahidə olunur.

Məhdud sahələrdə yayılması, soğanaqların əhali tərəfindən qida kimi istifadə olunması və gəmiricilər tərəfindən məhv edilməsi.

Mühafizəsi üçün xüsusi tədbirlər görülmür, antropogen təsiri azaltmaq məqsədilə yasaqlıqlar təşkil olunmalıdır.