Adil Gəray

Adil Gəray Heybətqulu oğlu Məmmədbəyli 13 may 1919-cu ildə Bakı şəhərində anadan olmuşdur. 1940-cı ildə Azərbaycan Dövlət Musiqi Texnikumunun tar sinfini bitirmiş, 1940–1948-ci illərdə, fasilələrlə Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasının Azərbaycan xalq musiqisi şöbəsində, Üzeyir Hacıbəyovun sinfində təhsil almışdır. Muğam dərslərini Əhməd Bakıxanovdan almışdır. 1938-ci ildən Üzeyir Hacıbəyovun təşkil etdiyi Azərbaycan Xalq Çalğı Alətləri Orkestrində konsertmeyster işləmişdir. O tar ilə fortepiano üçün "Bağçakürd" (1957) pyesini Ü. Hacıbəyova ithaf etmişdir.

1937-ci ildən Hüseynqulu Sarabskinin sinfində müşayiətçi, 1939-cu ildən 1962-ci ilə qədər Azteleradio orkestrində konsertmeyster kimi çalışmışdır.

1940-cı ildən, eyni zamanda, Azərbaycan Dövlət Musiqi Məktəbində tar ixtisası üzrə müəllim kimi fəaliyyət göstərmişdir.

O, bir çox məşhur tarzənlərin müəllimi olmuşdur. Tar üçün bir sıra əsərlərin, o cümlədən, "Tar üçün etüdlər"in, "Bağçakürd", "Qaytağı", "Cəngi", "Səfi-kürd", "Şahnazsayağı", "Gülüstan" pyeslərinin, mahnıların, "İbtidai məktəblər üçün nəğmələr məcmuəsi"nin və s. əsərlərin müəllifidir.

Onun əsərləri bir çox konsert və tədris repertuarında layiqli yer tutur. "Tar üçün etüdlər" məcmuəsində yeddi muğam – "Rast", "Şur", "Seygah", "Çahargah", "Bayatı-Şiraz", "Mahur-Hindi", "Şüştər" muğamları əsasında etüdlər bəstələmişdir.

• Səbinə Ərəbli — "Yar gəldi" mahnısı — sözləri Əli Kərimindir
• "Yadigar" mahnısı — sözləri Nəbi Xəzrinindir
• "Ana kəndim" — sözləri Gəray Fəzlinindir
• "Bizim qızlar" — sözləri də Adil Gəraya məxsusdur
• Ayşən Mehdiyeva — Azərbaycanım Mənim — sözləri Əli Kərimindir

• Muğam Ensiklopediyası — Adil Gəray
• http://www.mugamradio.az/az/ifacilar/18/60 Arxivləşdirilib 2011-10-02 at the Wayback Machine