Kömək
Bu səhifəni kitabınıza əlavə edin
Kitabı göstər (0 səhifə)
Səhifə təklif edinAdi iora (Aegithina tiphia) – Tropik Hindistan yarımqitəsi və Cənub-Şərqi Asiyada yayılmış sərçəkimilər dəstəsinə aid kiçik bir quş növü. Populyasiyalar arasında lələk rənglərinə görə fərqlər mövcuddur və bəzi fərqlər yarımnövlər kimi təsnif edilmişdir. Bu növ kolluqlarda və meşələrdə yaşayır və yüksək səsləri və parlaq rəngləri ilə asanlıqla tanınır.
| Adi iora | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
|
XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Adi iora |
||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
1747-ci ildə ingilis təbiətşünası Corc Edvards "A Natural History of Uncommon Birds" əsərinin ikinci cildinə adi ioranın təsvirini və şəklini daxil etdi. O, bu quşu "Yaşıl Hindistan milçəkqapanı" adlandırdı. Edvards rəngli oyma şəklini Londona göndərilən bir nümunə əsasında hazırlamışdı.[3] 1758-ci ildə İsveçli təbiətşünas Karl Linney "Systema Naturae" əsərinin onuncu nəşrini yeniləyərkən, adi ioranı "Motacilla" cinsinə aid etdi və "Motacilla tiphia" binominal adını verdi.[4] Hazırda bu növ 1816-cı ildə fransız ornitoloq Lui Pyer Viyo tərəfindən təqdim edilmiş "Aegithina" cinsinə daxildir.[5][6] Cins adı olan "Aegithina" qədim yunan mifologiyasında Aristotelin və digər klassik müəlliflərin qeyd etdiyi mifik bir quşa istinad edir. "Tiphia epiteti"nin mənşəyi isə qeyri-müəyyəndir.[7]
- A. t. multicolor: Cənub-qərbi Hindistan və Şri-Lanka.
- A. t. deignani: Cənub və şərqi Hindistan, şimal və mərkəzi Myanma.
- A. t. humei: Mərkəzi Hindistan yarımadası.
- A. t. tiphia: Şimali Hindistan və qərbi Myanma.
- A. t. septentrionalis: Şimal-qərbi Himalaylar.
- A. t. philipi: Cənub-şərqi Çin, şərqi Myanma, şimal Tailand və şimal Mərkəzi Hind-Çin.
- A. t. cambodiana: Cənub-şərqi Tailand, Kamboca və cənub Vyetnam.
- A. t. horizoptera: Cənub-şərqi Myanma, cənub-qərbi Tailand, Malay yarımadası, Sumatra və yaxın adalar.
- A. t. scapularis: Yava və Bali.
- A. t. viridis: Mərkəzi və cənub Borneo.
- A. t. aequanimis: Şimal Borneo və qərbi Filippin.
İoraların ucu kəsilmiş və düz bir dimdiyi var. Adi iora cinsi dimorfizm göstərir. Erkəklərin çoxalma mövsümündə qara başlıq və bel lələkləri olur, qanadları və quyruğu hər zaman qaradır. Dişilərin qanadları yaşıl, quyruğu isə zeytun rənglidir. Hər iki cinsin alt hissəsi sarıdır və erkəklərin qanadlarında iki ağ zolaq var. Çoxalma mövsümündə erkəklərin üst hissəsində qara rəngin paylanması dəyişkəndir və bəzən Marşal iorası ilə qarışdırıla bilər. Lakin Marşal iorasının quyruğunda həmişə ağ ləkələr olur.[8]
İoralar kiçik qruplar halında ağaclarda qidalanır və budaqlar arasında həşərat axtarır. Bəzən qarışıq növlərdən ibarət qidalanma sürülərinə qoşulur. Səsləri "çır-çır" və fit kimi səslərdən ibarətdir və mahnıları "viiii-tii" kimi trillərdir. Bəzən digər quşların, məsələn, dronqoların səslərini təqlid edə bilərlər.[9]
_in_Hyderabad_W_IMG_8863.jpg)
Çoxalma mövsümündə, əsasən mussonlardan sonra, erkək akrobatik bir cütləşmə nümayişi edir. Bütün lələklərini, xüsusilə açıq yaşıl bel lələklərini kabarıq edərək havaya qalxır, sonra spiral şəkildə enərək yenidən yerinə qayıdır. Enərkən quyruğunu yayır və qanadlarını aşağı salır.< ref name=fbi2>Baker, ECS. Fauna of British India. Birds. Volume 1 (2nd). Taylor and Francis, London. 1922. 339–343.</ref> 2–4 yaşıl-ağ yumurta qoyulur və yuvası ot və hörümçək torları ilə bağlanmış kiçik bir fincan şəklində olur. Hər iki valideyn yumurtaları qızdırır[10] və yumurtalar təxminən 14 gün sonra çatlayır. Yuva yırtıcıları arasında ilanlar, kərtənkələlər, quzğunlar və qarğalar var.[11] Yuvalar bəzən zolaqlı kuku tərəfindən parazitləşdirilə bilər.[12]
İoralar ildə iki dəfə lələk dəyişir və lələk rənglərinin dəyişkənliyi populyasiyaların ayrılmasını çətinləşdirir.[12]
Adi iorada "Haemoproteus aethiginae" növü parazit kimi qeydə alınmışdır.[13]
- ↑ Integrated Taxonomic Information System (ing.). 1999.
- ↑ IOC World Bird List Version 6.3. 2016. doi:10.14344/IOC.ML.6.3
- ↑ Edwards, George. A Natural History of Uncommon Birds. Part II. London: Printed for the author at the College of Physicians. 1747. səh. 79, Plate 79. 9 oktyabr 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 fevral 2025.
- ↑ Linnaeus, Carl. Systema Naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis (Latin). 1 (10th). Holmiae (Stockholm): Laurentii Salvii. 1758. səh. 186. 19 yanvar 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 fevral 2025.
- ↑ Vieillot, Louis Pierre. Analyse d'une Nouvelle Ornithologie Élémentaire (French). Paris: Deterville/self. 1816. səh. 44. 2 dekabr 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 fevral 2025.
- ↑ Gill, Frank; Donsker, David; Rasmussen, Pamela, redaktorlar "Waxbills, parrotfinches, munias, whydahs, Olive Warbler, accentors, pipits". IOC World Bird List Version 11.2. International Ornithologists' Union. iyul 2021. 28 aprel 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 oktyabr 2021.
- ↑ Jobling, James A. The Helm Dictionary of Scientific Bird Names. London: Christopher Helm. 2010. 33, 386. ISBN 978-1-4081-2501-4.
- ↑ Rasmussen PC; JC Anderton. Birds of South Asia: The Ripley Guide. Volume 2. Smithsonian Institution & Lynx Edicions. 2005. 344–346.
- ↑ Bharos, A. M. K. "Mimicry by common Iora Aegithina tiphia". J. Bombay Nat. Hist. Soc. 95 (1). 1998: 116. 3 yanvar 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 fevral 2025.
- ↑ Wesley, H Daniel. "Frequency and duration of incubation of the eggs for Aegithina tiphia". J. Bombay Nat. Hist. Soc. 81 (1). 1984: 193–195. 27 noyabr 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 fevral 2025.
- ↑ Ali, S. "Casualties among the eggs and young of small birds". J. Bombay Nat. Hist. Soc. 34 (4). 1931: 1062–1067. 5 dekabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 fevral 2025.
- ↑ 1 2 Ali, S; SD Ripley. Handbook of the Birds of India and Pakistan. Volume 6 (2nd). Oxford University Press. 1996. 47–54.
- ↑ de Mello, I. "New hæmoproteids of some Indian birds". Proceedings of the Indian Academy of Sciences, Section B. 2 (5). 1935: 469–475. doi:10.1007/BF03053034.
- BirdLife Species Factsheet
- Common Iora videos, photos & sounds — Internet Bird Collection
- F. N. Chasen; C. Boden Kloss. "Five New Malaysian Birds" (PDF). Bulletin of the Raffles Museum. 5. 1931: 82–86.