Adi dəniz donuzu

Adi dəniz donuzu (lat. Phocoena phocoena) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin məməlilər sinfinin cütdırnaqlılar dəstəsinin dəniz donuzları fəsiləsinin dəniz donuzu cinsinə aid heyvan növü.

Adi dəniz donuzu
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Ranqsız: Amorphea Ranqsız: Obazoa Ranqsız: Opisthokonta Ranqsız: Holozoa Ranqsız: Filozoa Aləm: Heyvanlar Yarımaləm: Eumetazoylar Klad: ParaHoxozoa Klad: İkitərəflisimmetriyalılar Klad: Nephrozoa Tipüstü: Sonağızlılar Tip: Xordalılar Klad: Olfactores Yarımtip: Onurğalılar İnfratip: Ağızçənəlilər Klad: Eugnathostomata Klad: Teleostomi Klad: Euteleostomi Klad: Xoanlar Klad: Rhipidistia Klad: Tetrapodomorpha Klad: Eotetrapodiformes Klad: Elpistostegalia Klad: Stegocephalia Sinifüstü: Dördayaqlılar Klad: Reptiliomorpha Klad: Amniota Sinif: Məməlilər Klad: Theriimorpha Klad: Theriiformes Klad: Trechnotheria Klad: Cladotheria Klad: Prototribosphenida Klad: Zatheria Klad: Tribosphenida Yarımsinif: Vəhşi heyvanlar Klad: Euteriyalar İnfrasinif: Plasentalılar Maqndəstə: Boreoeutheria Dəstəüstü: Lavrazioterilər Klad: Scrotifera Qranddəstə: Ferungulata Ranqsız: Dırnaqlılar Dəstə: Cütdırnaqlılar Klad: Artiofabula Klad: Cetruminantia Klad: Cetancodontamorpha Yarımdəstə: Whippomorpha Klad: Cetaceamorpha İnfradəstə: Cetacea Parvdəstə: Dişli balinalar Klad: Delphinida Fəsiləüstü: Delphinoidea Fəsilə: Dəniz donuzları Cins: Dəniz donuzu Növ: Adi dəniz donuzu
Beynəlxalq elmi adı
Phocoena phocoena L., 1758[1][2]
Şəkil axtarışı ITIS   180473 NCBI   9742 EOL   46559342 FW   63544

Orta uzunluğu dişilərdə 160 sm, erkəklərdə 145 sm, çəkiləri isə 50–60 kq arasında dəyişir. Bədəninin üst hissəsi tünd-boz, yan nahiyələri parlaq, qarın nahiyəsi isə parlaq boz və ya ağ rəngdə olur. Alt çənədə 16–30, yuxarı hissədə isə 17–25 diş olur.

Növ üç yarımnövə bölünür:

• Phocoena phocoena phocoena — Atlantik okeanın şimalında Baltik dənizi, Ağ dəniz və Barens dənizi sulayında yaşayır.
• Phocoena phocoena relicta — Qara dəniz, Azov dənizi, Mərmərə dənizi və Egey dənizinin şimal sularında yayılmışlar.
• Phocoena phocoena vomerina — Sakit okeanın şimal sahilləri boyunca.

Dəniz donuzları elə də böyük olmayaq qruplar halında yaşayırlar. Bəzən isə qrupların sayı minə çatır. Əsasən balıqlarla qidalanırlar. 250 metr dərinə baş vura bilirlər. Su üzərinə atılmırlar. Bütün dünyada dəbiz donuzlarının ümumi sayı 700 000 baş olaraq qiymətləndirilir. Sayının çoxluğuna baxmayaraq Phocoena phocoena phocoena və Phocoena phocoena relicta yarımnövlərinin nəsli kəsilmək təhlükəsindədir. 1964-cü ilə qədər Qara dənizdə ovuna icazə verilsədə növbəti ildən qadağan edilmişdir. Az bir qism dəniz donuzu Yaponiya sularında yaşayır.

Hazırda əsas təhlükə dənizlərin kirlənməsi, balıqların kütləvi ovu, hərbi dəniz təlimləri və intensiz gəmiçilikdir. Hazırda dənizdə səs-küyün azaldılması yolu ilə dəniz məməlilərinin həyatını yükgülləşdirmək istəyirlər.