Adəm Şoqensukov (31 avqust (13 sentyabr) 1916[1], Baksan, Terek vilayəti[1] – 5 may 1995, Baksan, Kabardin-Balkariya) — Kabardin şairi, nasir, dramaturq və publisist. Kabardin-Balkar MSSR xalq şairi (1969). Əsərlərini Kabardin və rus dillərində yazmışdır.
| Adəm Şoqensukov | |
|---|---|
| Doğum tarixi | 31 avqust (13 sentyabr) 1916[1] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 5 may 1995 (78 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | şair, nasir, dramaturq, publisist, tərcüməçi |
| Üzvlüyü | |
| Mükafatları |
     |
Adəm Şoqentsukov 1916-cı il avqustun 31-də Rusiya İmperiyasının Terek vilayətinin Nalçik dairəsinin Kuçmazukino (indiki Baksan şəhəri) kəndində anadan olmuşdur.
İbtidai kənd məktəbində təhsil alır. 1940-cı ildə Kabardin-Balkar Universitetinin dil və ədəbiyyat fakültəsini bitirir. O, 1938-ci ildə ilk əsərlərini nəşr etdirir. 1939-cu ildə şeirlər silsiləsinə SSRİ Yazıçılar İttifaqına qəbul olunur.
1941-ci ilin noyabrından müharibənin sonuna kimi Adəm Şoqensukov Böyük Vətən müharibəsi cəbhələrində vuruşmuş, Qafqazdan Praqa, Budapeşt və Vyanaya yürüş etmişdir.
Tərxis olunduqdan sonra Adəm Şoqentsukov Maksim Qorki adına Ədəbiyyat İnstitutuna daxil olur. O zaman "Oşxamaho" jurnalının baş redaktoru işləyir. Uzun illər Kabardin-Balkar Respublikası Yazıçılar İttifaqı İdarə Heyətinin sədri (1951–54, 1956–58, 1970-ci ildən) olmuşdur.
Adəm Şoqentsukov "Ürəkdən ürəyə" (1962), "Tufan" (1966), "Yer üzünün xeyirxahlığı" (1974), "Yer sevinci" (1977), "Ürəkdə iz" (1980), "Yollar" (1981), "Oxuyan taxıl" (1986), "Bütün gecə yağış yağdı" və s. şeir toplularının, məşhur "Sofiyatı baharı" (1955), "Sənin adınla adlandıracam" (1970), İşıqlı pəncərə" (1984) povestlərini, həmçinin "Görüş", "Sakit payız", "Ayaqsız yalan", "Kunanın incikliyi" hekayələrini yazmışdır.
O, "Mədinə", "Aşiqlər", "Məhəbbət və hünər" pyeslərini yazır. yazdığı pyeslər, milli teatrının səhnəsində tamaşaya qoyulur.
Adəm Şoqentsukov həm də rus və xarici klassiklərin tərcüməçisi kimi tanınır. Şeirdə Əlişir Nəvai, Aleksandr Puşkin, Mixail Lermontov, Nikolay Nekrasovun əsərlərini kabardin dilinə tərcümə etmişdir. Şekspirin və Lope de Veqanın pyeslərini ana dilinə çevirmişdir.
I dərəcəli "Vətən müharibəsi" ordeni (06.11.1985)[2];
II dərəcəli Vətən müharibəsi ordeni (04.06.1985)[3];
"Xalqlar Dostluğu" ordeni (12.09.1986);
İki dəfə Qırmızı Əmək Bayrağı ordeni;
Kabardin-Balkar MSSR xalq şairi (1969);
KBMSSR Dövlət Mükafatı laureatı.
- Краткая литературная энциклопедия.
- "Что мне делать с нею, с неутолённой жаждой бытия" — в кн. Шогенцукова Н. А. Лабиринты текста, Нальчик, "Эльбрус", 2002; Писатели Кабардино-Балкарии, Нальчик, 2003, с. 410–414.
- Писатели Кабардино-Балкарии, Нальчик, 2003.
- Куянцева Е. А. Художественные образы мира в кабардинской лирике, Нальчик, 2006.
- Из сердца извлекаю звуки. Нальчик, издательство М. и В. Котляровых, 2016.
- ↑ 1 2 3 4 Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ "Подвиг народа". podvignaroda.ru. 2018-01-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-04-07.
- ↑ "Подвиг народа". podvignaroda.ru. 2018-01-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-04-07.