Bu məqaləni vikiləşdirmək lazımdır. |
Ad — Canlı və cansız varlıqları, duyğu və düşüncələri, müxtəlif vəziyyətləri bildirən sözlər.
Adlar ümumi və xüsusi ad olmaq üzrə ikiyə ayrılar.
- Xüsusi ad: Dünyada tək bir varlığı ifadə edən adlara deyilir.
- Ümumi adlar ayrılar:
- Maddə adları: Əllə tutulub gözlə görülən varlıqlara verilən adlara deyilir. Məsələn: masa, paltar, daş, düzənlik, prospekt, küçə….
- Məna adları: Əllə tutulmayan və gözlə görülə bilməyən varlıqlara verilən adlara deyilir. Məsələn: səs, yuxu, sevinc, acı/ağrılı, yuxu, ağıl, xasiyyət, xoşbəxtlik, həsrət, sevgi və s.
- Birlik adları: Eyni növdən olan varlıqların toxlu olaraq ol/tapıldıqları vəziyyətlərə verilən adlara deyilir. Məsələn: məktəb, sinif, lağ/alay, batalyon, sürü, meşə, xalq, millət, ailə, xor…
Bir tək varlığı ifadə edən tək ad, eyni cinsdən bir çox varlığı ifadə edən adlara isə çoxluq ad deyilir.
(Ad / At) kökünden törənmişdir. Təyin etmə, növ mənası ehtiva edər. Türkcədə ad eyni zamanda at deməkdir və bir çox lehçede d / t fərqi ortadan qalxar. At müqəddəs bir heyvan olaraq o adamın şəxsiyyətinin eyni zamanda. Tərsinə bir məntiqlə, adamın adının əslində onun mücərrəd bir atı olduğu və özünü daşıdığı düşünülə. Bu səbəblə köhnədən Türklər Öldüklərində atları ilə (yəni adlarıyla) birlikdə basdırılmışlar. Yer üzündəki bütün Türk şivə və lehçelerinde Ad / At formasıyla minlərlə ildir iştirak edən ortaq bir sözdür. Eyni zamanda bir kök olaraq yüzlərlə sözün türemesine imkan vermişdir.
Ərəb ölkələrində adlar çox mürəkkəb olur. Şəxsi ad və soyaddan başqa onun adında "ibn" (atasının adı) birləşməsi ilə bir çox ata və babalarının adı və eyni zamanda doğulduğu yer adı göstərilir.
- Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt Arxivləşdirilib 2011-12-13 at the Wayback Machine
- Əzizxan Tanrıverdi. Türk mənşəli Azərbaycan şəxs adlarının tarixi-linqvistik tədqiqi. Bakı, 2012.
- Seyran Kazımoğlu. Türkcə şəxs adlarımız. Bakı: "Elm", 2009.
- Adın tale ilə bağlılığı: hansı adlar həyatda uğur gətirir? Arxivləşdirilib 2010-11-27 at the Wayback Machine
