Kömək
Bu səhifəni kitabınıza əlavə edin
Kitabı göstər (0 səhifə)
Səhifə təklif edinAbdullah ibn əl-Muti ibn Əsvəd əl-Qureyşi əl-Ədəvi (ərəb. عبد الله بن المطيع; v. 693) — Əməvilərə qarşı müxalifət hərəkatının başçılarından biri[1] olan səhabə.
| Abdullah ibn Muti | |
|---|---|
| ərəb. عبد الله بن المطيع | |
| Doğum yeri | Mədinə |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | Məkkə |
| Fəaliyyəti | mühəddis |
Mədinədə anadan olub. Atası adı Muti ibn Əsvəd, anasının adı Ümmü Hişam Əminə bint Əbdüyaleyldir.[2] Onun İshaq, Yaqub, Məhəmməd, İmran, İbrahim, Büreyhə, İsmayıl, Zəkəriya, Fatimə, Ümmü Sələmə və Ümmü Hişam adlarında on bir övladı var idi.[3]
Siyasi fəaliyyətinə Müaviyənin təyin etdiyi valiyə qarşı çıxaraq, elə onun dövründə başlayıb. Bu hadisədən sonra həbs olunub. Abdullah ibn Ömər başda olmaqla Ədi qəbiləsinə mənsub şəxslərin etirazından sonra azadlığa buraxılıb.
Hüseyn ibn Əlini Kufəyə yollanmaq fikrindən daşındırmağa çalışsa[4] da uğursuz oldu.[5] Yezidin xəlifəliyinə etiraz edərək Mədinədən çıxıb getmək istədi. İbn Ömərin onu fikrindən daşındırmasından sonra Mədinə də qalaraq Yezid əleyhində fəaliyyətlərə davam etdi. Bir sıra şəxslərin Məkkədə xəlifə elan olunan Abdullah ibn Zübeyrə beyət etməsinə nail oldu. Harrə döyüşündə Əməvilərə qarşı vuruşdu. Döyüş vaxtı insanları xütbə oxuyaraq döyüşə ruhlandırdı.[6][7] Mədinə Əməvilərin əlinə keçdikdən sonra Məkkəyə getdi. Orada Abdullah ibn Zübeyr ilə birlikdə Əməvilərə qarşı vuruşdu. Hicri 65-ci (684-685) ildə İbn Zübeyr tərəfindən Kufə valisi təyin edildi.[8] Burada Muxtarın fəaliyyətin narahat oldu və hicri 66-cı (685-686) ildə yenidən Məkkəyə qayıtdı. Həccac Məkkəni mühasirəyə aldığı vaxt yaralandı və İbn Zübeyrdən bir müddət əvvəl öldü.[9]
Onun atası vasitəsi ilə rəvayət etdiyi yeganə hədisə Müslimin "Səhih"ində, Dəriminin "əs-Sünən"ində və Əhməd ibn Hənbəlin "əl-Müsnəd"ində yer verilmişdir.[10]
- ↑ Zetterstéen. “Abdullah b. Mutî‘”, İslâm Ansiklopedisi (türk). I. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi. 1978. 38.
- ↑ İbn Sad. Təbəqat (ərəb). VII. 143.
- ↑ İbn Bəkkar. Cəmhərətü nəsəbi-Qureyş (ərəb). II. 65–66.
- ↑ Əbül-Ərəb. Kitabul-mihan (ərəb). 129.
- ↑ İbn Sad. Təbəqat (ərəb). VII. 144.
- ↑ İbn Xəyyat. Tarix (ərəb). 148.
- ↑ İbn Həcər. əl-İsabə (ərəb). V. 21.
- ↑ İbn əl-Kəlbi. Cəmhərətün-nəsəb (ərəb). 108.
- ↑ Fəsəvi. əl-Mərifə vət-tarix (ərəb). I. 306.
- ↑ Fayda, Mustafa. "Abdullah b. Muti". TDV İslâm Ansiklopedisi. 08.09.2025 tarixində arxivləşdirilib.