ABC analizi (ing. ABC analysis) — ehtiyatların (resursların) və ya məhsulların əhəmiyyətinə görə təsnif edilməsi üçün istifadə olunan bir idarəetmə metodudur.[1] Bu analiz, məhsulları və ya materialları onların dəyəri və ya təşkilat üçün vacibliyinə görə 3 əsas kateqoriyaya bölür: A, B və C.
ABC analizi, təşkilatlara resursları daha effektiv şəkildə istifadə[2] etməyə və prioritetləri düzgün təyin etməyə kömək edir.[3] Bu metod, idarəetmə prosesini sadələşdirərək qərarların daha rasional qəbul edilməsini təmin edir.[4]
- A kateqoriyası
- Ən vacib və yüksək dəyərə malik məhsullar.[5]
- Ümumilikdə, ümumi məhsul və ya ehtiyatların 10-20%-ni təşkil edir, lakin onların təşkilatın ümumi dəyərinə təsiri 70-80%-ə qədər ola bilər.
- A kateqoriyasında olan məhsullar daha sıx nəzarət tələb edir.[6]
- B kateqoriyası
- Orta səviyyədə əhəmiyyətli məhsullar.[7]
- Məhsulların 20-30%-ni təşkil edir və ümumi dəyərin 15-25%-ni əhatə edir.
- B kateqoriyasındakı məhsullar üçün nəzarət və resurs ayırma orta səviyyədədir.[8]
- C kateqoriyası
- Nisbətən az əhəmiyyətli məhsullar.
- Məhsulların 50-60%-ni təşkil edir, lakin onların ümumi dəyərə təsiri cəmi 5-10%-dir.
- C kateqoriyasında olan məhsullar sadələşdirilmiş və minimal nəzarətlə idarə olunur.[9]
Daha yaxşı ABC təhlili kimi tanınan selektiv inventar nəzarəti müəssisələr üçün böyük üstünlüklərə malikdir və bu inventar idarəetmə vasitəsinin bəzi üstünlüklərinə aşağıdakılar daxildir:[10]
- Təkmilləşdirilmiş inventar nəzarəti — məhsulları dəyərinə və əhəmiyyətinə görə kateqoriyalara ayırmaqla rəhbərlik öz resurslarını ən vacib məhsullara yönəldə və onların düzgün idarə olunmasını təmin edə bilər.
- Düzgün satış proqnozu — rəhbərlik satış məlumatlarını və inventar səviyyələrini təhlil edərək satış proqnozunu təkmilləşdirir.
- Xərclərin azaldılması — ABC təhlili rəhbərlik diqqəti daha vacib olan A məhsuluna yönəltməyə imkan verir. Bu, digər malların, yəni B və C mallarının idarə edilməsinə xərclənə biləcək xərclərə qənaət edir.[11]
- Artan pul vəsaitlərinin hərəkəti — ABC artıq inventarları aradan qaldırır və ehtiyatların tükənmə ehtimalını azaldır. Daşıma xərcləri və çatışmazlıqlar əsas pul axını diktatorlarıdır və onlardan qaçınmaq pul vəsaitlərinin hərəkətini yaxşılaşdırır.
- ↑ Thomas E. Vollmann, Manufacturing planning and control systems for supply chain management
- ↑ Pareto's law in this example is that a few high usage value items constitute a major part of the capital invested in inventories whereas a large number of items having low usage value constitute an insignificant part of the capital.
- ↑ Wild, T., Best Practice in Inventory Management, (2nd Ed., p. 40)
- ↑ Lun, Lai, Cheng (2010) Shipping and Logistics Management, p. 158
- ↑ Wong, C., Using ABC Analysis for Inventory Control, APICS Redwood Empire Chapter, last updated on 10 February 2006, archived on 26 August 2009, accessed on 14 July 2024
- ↑ Ultsch, Alfred, Jörn Lötsch. "Computed ABC analysis for rational selection of most informative variables in multivariate data." PLOS One 10.6 (2015): e0129767.
- ↑ Barbara Pawelek, Jozef Pociecha, Mateusz Baryla, ABC Anal-ysis in Corporate Bankruptcy Prediction, Abstracts of the IFCS Conference, p 17, Tokyo, Japan,2017
- ↑ Purchasing and Supply Chain Management By Kenneth Lysons, Brian Farrington
- ↑ Kringel, D., Ultsch, A., Zimmermann, M., Jansen, J. P., Ilias, W., Freynhagen, R., ... & Resch, E. (2016). Emergent biomarker derived from next-generation sequencing to identify pain patients requiring uncommonly high opioid doses. The pharmacogenomics journal.
- ↑ Production Management: Latest Edition (ingilis). SBPD Publications. 2016-12-14. ISBN 978-93-83697-83-0.
- ↑ "Effective Techniques for Inventory Stock Control - SIPMM Publications". publication.sipmm.edu.sg (ingilis). 2018-10-14. 2023-03-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-03-24.
- SAP library ABC Analysis
- Oracle Overview of ABC Analysis
- ABC Analysis in MS Excel
- ABC Analysis in R