Kömək
Bu səhifəni kitabınıza əlavə edin
Kitabı göstər (0 səhifə)
Səhifə təklif edin1 oktyabr 2025-ci ildə ABŞ federal hökuməti 2026 maliyyə ilinin həmin gün başlamasına baxmayaraq Konqresin müvafiq maliyyələşdirmə qanunvericiliyini qəbul edə bilməməsi səbəbi ilə yerli vaxtla saat 00:00-da fəaliyyətini dayandırdı. Bu, ABŞ hökumətinin 2018–2019-cu illərdə fəaliyyətini dayandırmasından sonra ilk federal hökumət bağlanmasıdır. Bağlanma federal xərclərin səviyyəsi, xarici yardımın azaldılması və tibbi sığorta subsidiyaları ilə bağlı partiyalararası fikir ayrılıqlarından qaynaqlandı.
| ABŞ federal hökumətinin bağlanması | |
|---|---|
.jpg) Prezident Tramp hökumətin bağlanmasının qarşısını almaq üçün Konqres liderləri ilə görüşür, 30 sentyabr 2025 | |
| Başlama tarixi | 1 oktyabr 2025 |
| Bitmə tarixi | Davam edir (3 gün) |
| Səbəbi | Müvəqqəti funksiya daşıyan "2025-ci il üzrə Tamillik Büdcə və Uzadılmalar Haqqında Qanun"un müddətinin bitməsi |
| Qurbanlar | |
| Müvəqqəti işdən azad olunanlar | 803,283+ |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Bağlanma müasir ABŞ tarixində iyirmi birinci, Donald Trampın prezidentliyi dövründə isə üçüncü hökumət bağlanmasıdır. Nəticədə təxminən 800 000 federal işçi müvəqqəti məzuniyyətə göndərilib, 700 000-dən çox işçi isə maaşsız işləməyə davam edir. Medicare, Medicaid, Nəqliyyat Təhlükəsizliyi İdarəsi və Milli Dəmir Yolu Sərnişin Korporasiyası (Amtrak) kimi vacib qurumlar fəaliyyətini davam etdirsə də, Milli Səhiyyə Agentliyi, Xəstəliklərə Nəzarət və Profilaktika Mərkəzləri və qadınlar, yenidoğulanlar və körpələrə qida yardımını nəzərdə tutan WIC proqramı kimi bir çox qurum fəaliyyətini qismən və ya tamamilə dayandırmaq məcburiyyətində qalıb.
ABŞ federal hökuməti 1 oktyabr 2025-ci ildə, yerli vaxtla saat 00:01-də fəaliyyətini dayandırıb.[1] Bu, müasir Amerika tarixində iyirmi birinci maliyyə boşluğu və on birinci hökumət bağlanması, o cümlədən Tramp prezidentliyi dövründə baş verən üçüncü və Trampın birinci prezidentliyi dönəmində 2018-ci ilin dekabrından 2019-cu ilin yanvarınadək davam etmiş hökumət bağlanmasından sonrakı ilk hökümət bağanmasıdır.[2]
Hökumətin maliyyələşdirilməsi prosesi
Birləşmiş Ştatlar Konstitusiyasının birinci maddəsinə görə ABŞ Konqresi xəzinədən hər hansı bir məqsdə üçün vəsait ayırmaq səlahiyyətinə malikdir.[3] 1977-ci ildən ABŞ-ın federal büdcə prosesi maliyyə ili əsasında təşkil olunur: maliyyə ili 1 oktyabrda başlayıb növbəti ilin 30 sentyabrında bitir. Bu müddətdə federal xərclərlə bağlı on iki ayrı qanun layihəsi qəbul edilməlidir. Lakin siyasi qütbləşmə çox vaxt bu prosesə təsir göstərir və hökuməti müvəqqəti olaraq maliyyələşdirmək üçün müvəqqəti qanunlar qəbul etmək məcburiyyəti yaradır.[4]
Konqresin maliyyələşdirmə qanunu barədə razılığa gələ bilməməsi əvvəlki maliyyə ili bitdikdən sonra hökumətin bağlanmasına səbəb olur.[5] Hökumət bağlanması zamanı federal agentliklər "vacib" işləri davam etdirsə də, federal işçilər və podratçılar müvəqqəti olaraq işdən azad edilirlər. Prezident bu proses üzərində geniş səlahiyyətlərə malik olsa da, bu situasiyada hansı işlərin davam etdiriləcəyini müəyyən etmək səlahiyyəti İdarəetmə və Büdcə İdarəsinin rəhbərindədir.[6]
Dövlət Xidmətləri üzrə Tərəfdaşlığın məlumatına görə, təxminən 900 000 federal işçinin məzuniyyətsiz işdən azad ediləcəyi, əlavə olaraq 700 000 nəfərin isə əməkhaqqısız işləyə biləcəyi gözlənilir. 2018–2019-cu illərdəki hökumət bağlanmasından sonra qəbul edilmiş 2019-cu il Dövlət Qulluqçularına Ədalətli Münasibət Qanununa əsasən federal işçilərə və Silahlı Qüvvələrin hərbçilərinə bağlanma bitdikdən sonra gecikmiş əməkhaqqıların ödənilməsi təmin olunacaq.[7] Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi işçilərin ixtisarını planlaşdırır.[8]
Əmək Nazirliyi və Ticarət Nazirliyi müvafiq olaraq Əmək Statistikası Bürosu və Siyahıyaalma Bürosu vasitəsilə iqtisadi məlumatların açıqlanmasını dayandıracaq.[9] Ticarət Nümayəndəliyinin rəhbəri Ceymison Qririn sözlərinə görə qurum fəaliyyətini davam etdirəcək.[10]
Bağlanma öncəsi ABŞ dolları və ABŞ xəzinə istiqrazları dəyər itirib.[11]
Bağlanma Medicare və Medicaid tibbi sığorta proqramlarına təsir etməyəcək, lakin Medicare kartlarının verilməsi kimi müəyyən xidmətlər dayandırıla bilər.[12] Tibbi sığorta bazarı və Qida və Dərman İdarəsi isə fəaliyyətinə davam edəcək.[13] Səhiyyə və Sosial Xidmətlər Departamenti, Xəstəliklərə Nəzarət və Profilaktika Mərkəzləri və Medicare və Medicaid Xidmətləri Mərkəzləri işçilərinin böyük hissəsini məzuniyyətə çıxarmağı planlaşdırır.[13] Milli Səhiyyə Agentliyi işçilərinin yalnız dörddə birini saxlayacaq, bu isə agentliyin qrant yoxlamaları aparmasına, məsləhət şurası iclaslarını keçirməsinə və əsas tədqiqatları həyata keçirməsinə maneə olacaq. Xəstəliklərə Nəzarət və Profilaktika Mərkəzlərinin kommunikasiya əməliyyatları da bağlanmadan təsirlənəcək.[13]
Prosesin Əlavə Qida Dəstəyi Proqramına (Supplemental Nutrition Assistance Program) təsir etməsi gözlənilməsə də, davam edən bağlanma maliyyə ehtiyatının tükənməsinə və ödənişlərin gecikməsinə səbəb ola bilər.[12] Qadınlar, yenidoğulanlar və körpələr üçün nəzərdə tutulmuş WIC qida dəstəyi proqramının isə dayandırılması gözlənilir.[7]
Nəqliyyat
Bağlanmaya baxmayaraq Nəqliyyat Təhlükəsizliyi İdarəsi və Milli Dəmir Yolu Sərnişin Korporasiyası (Amtrak) fəaliyyətini davam etdirəcək.[14]
- ↑ Beggin, Riley; Natanson, Hannah; Meyer, Theodoric; Sotomayor, Marianna; Bogage, Jacob. "Government set to shut down overnight after Senate blocks funding extension". The Washington Post. 30 sentyabr 2025. İstifadə tarixi: 30 sentyabr 2025.
- ↑ Gamio, Lazaro. "From Crisis to Crisis: How Congress Struggles to Fund the Government". The New York Times. 30 sentyabr 2025. İstifadə tarixi: 30 sentyabr 2025.
- ↑ Saturno, James V. Introduction to the Federal Budget Process (Hesabat). Congressional Research Service. 2023. səh. 1. R46240. 17 mart 2025 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ Gamio, Lazaro. "From Crisis to Crisis: How Congress Struggles to Fund the Government". The New York Times. 30 sentyabr 2025. 30 sentyabr 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 sentyabr 2025.
- ↑ Saturno, James V. Introduction to the Federal Budget Process (Hesabat). Congressional Research Service. 2023. 28–29. R46240. 17 mart 2025 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ Gold, Michael. "The Democratic Divide: Would a Shutdown Have Helped or Hurt Trump?". The New York Times. 14 mart 2025. 25 sentyabr 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 sentyabr 2025.
- ↑ 1 2 Bhutani, Anvee. "How a U.S. Government Shutdown Would Affect You". The Wall Street Journal. 29 sentyabr 2025. İstifadə tarixi: 29 sentyabr 2025.
- ↑ Yarrow, Grace. "USDA eyes more layoffs if government shuts down". E&E News. 29 sentyabr 2025. İstifadə tarixi: 29 sentyabr 2025.
- ↑ Mutikani, Lucia. "US government shutdown would halt sentyabr jobs report, other data". Reuters. 29 sentyabr 2025. İstifadə tarixi: 29 sentyabr 2025.
- ↑ Eavis, Peter. "The United States' top trade negotiator said on Tuesday that his agency would stay open during a government shutdown". The New York Times. 30 sentyabr 2025. İstifadə tarixi: 30 sentyabr 2025.
- ↑ Osipovich, Alexander; Lang, Hannah. "Stocks Rise as Government Shutdown Looms". The Wall Street Journal. 29 sentyabr 2025. İstifadə tarixi: 29 sentyabr 2025.
- ↑ 1 2 Ngo, Madeleine. "Which Federal Benefits and Services Continue During a Government Shutdown?". The New York Times. 29 sentyabr 2025. İstifadə tarixi: 29 sentyabr 2025.
- ↑ 1 2 3 Aboulenein, Ahmed. "US government shutdown to furlough 41% of health agency workers". Reuters. 29 sentyabr 2025. İstifadə tarixi: 29 sentyabr 2025.
- ↑ Cerullo, Megan. "How would a government shutdown affect travel around the U.S.?". CBS News. CBS News and Stations. 29 sentyabr 2025. İstifadə tarixi: 1 oktyabr 2025.