Aşıq Qurbani (az.-əski. آشیق قربانی) və ya Dirili Qurbani[1] (1477, Diri – 1550, Diri) — XV–XVI əsrlərdə yaşamış Azərbaycan aşığı.[2]
| Aşıq Qurbani | |
|---|---|
| az.-əski. آشیق قربانی | |
 Dirili Qurbaninin müasir təsviri. | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Ləqəbi | Dirili Qurbani |
| Doğum tarixi | 1477 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 1550 |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Milliyyəti | Azərbaycanlı |
| Musiqiçi məlumatları | |
| Fəaliyyəti | şair, musiqiçi, aşıq |
| Musiqi aləti | saz |
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 7 may 2019-cu il tarixli, 211 nömrəli Qərarı ilə Aşıq Qurbani Azərbaycan Respublikasında əsərləri dövlət varidatı elan edilən müəlliflərin siyahısına daxil edilmişdir.[3]
Aşıq Qurbani XV–XVI əsrlərdə yaşamış, Diri kəndində (indiki Azərbaycanın Cəbrayıl rayonu) anadan olmuşdur.[4] Nə zaman anadan olduğu və ya vəfat etdiyi dəqiq deyildir. O, Şah İsmayıl Xətainin müasiri idi və fəaliyyətinə sarayda davam edirdi.[5] Xalq dastanlarına görə Qurbani tanrının onun yuxusuna müdaxiləsi etməsindən sonra aşıq olmuşdur.[6] O bu yuxuda böyük bir saray və bağda dayanan gözəl bir qız görür. O qızın adı Pərizat (Pəri) olur və Qurbaniyə baxır. Beləliklə, Qurbani həmin qıza aşiq olur, ancaq gördüklərinin sadəcə bir yuxudan ibarət olduğunu anlayır. Bu dastan "Qurbani və Pəri" adlı aşıq hekayəsinin əsasına çevrilir.[7][8]
- Qurbani. (tərtib edəni Q. Kazımov). Bakı: Bakı Universiteti, 1990, 280 s.
- ↑ Abbaslı, T. Cəbrayıl aşıqları. Xalq cəbhəsi. 2013. səh. 14.
Aşıq Qurbani ədəbiyyatda “Dirili Qurbani” kimi tanınıb: [aşıq yaradıcılığı haqqında]
- ↑ Intangible Cultural Heritage of Armenia, Azerbaijan, Belarus, Republic of Moldova and the Russian Federation (PDF). YUNESKO. səh. 21. 2017-06-22 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2018-12-18.
- ↑ """Əsərlərin dövlət varidatı elan edilməsi Qaydaları"nın və "Əsərləri dövlət varidatı elan edilən müəlliflərin və dövlət varidatı elan edilən filmlərin Siyahısı"nın təsdiq edilməsi haqqında" [[Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabineti]]nin 7 may 2019-cu il tarixli, 211 nömrəli Qərarı" (az.). nk.gov.az. 2019-05-11. 2020-11-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-05-13.
- ↑ Niyazov, Qəzənfər. Гурбани. Азербайджанская ашыгская поэзия. Bakı. 1984. səh. 9.
- ↑ صدیق. "قوپوزنوازان دلسوخته آذربایجان (عاشیق قوربانی)". سایت دوستداران دکتر حسین محمدزاده صدیق. 13 dekabr 2016 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ Baṣgöz, İ. Dream Motif in Turkish Folk Stories and Shamanistic Initiation. Asian Folklore Studies. 1967. səh. 18.
- ↑ "ANTHOLOGY OF ASHIQ" (PDF). 5 noyabr 2013 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib.
- ↑ Mədətli, Eynulla. Poetry of Azerbaijan (PDF). Azərbaycanın Pakistan səfirliyi. 2010. səh. 75. 2014-05-02 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-12-18.
- Qurbani. Əsərləri. Tərtib edəni, ön söz və izahların müəllifi: Q. Kazımov. Bakı: "Şərq-Qərb" Nəşriyyat evi, 2006, 232 s. ISBN 9789952340792
