Ağ mühacirət (rus. Белая эмиграция) — 1917-ci il Fevral inqilabından və xüsusilə Oktaybr inqilabından (1917)[1] sonra Rusiya İmperiyasının sabiq aristokratiyasının, zadəganların, çar məmurlarının, intellektualların, zabitlərin və digər bolşeviklərə qarşı olanların xaricə kütləvi köçünü ifadə edən anlayışdır.[2] Bu insanlar əsasən Rusiya vətəndaş müharibəsi (1917–1923) dövründə məğlub olmuş Ağ Hərəkatın tərəfdarları idilər.[3]
1917-ci il Böyük Oktyabr Sosialist İnqilabı nəticəsində bolşeviklərin hakimiyyətə gəlməsi ilə çoxsaylı siyasi, sosial və mədəni elitalar üçün yeni rejim qəbuledilməz sayıldı.[4] İnqilabdan və daha sonra başlayan vətəndaş müharibəsindən sonra yüz minlərlə insan bolşevik repressiyalarından və sosial-iqtisadi dəyişikliklərdən qurtulmaq üçün Rusiyanı tərk etdi. [5]
Ağ mühacirlər əsasən aşağıdakı ölkələrə köç etdilər[6]:
- Fransa (xüsusilə Paris)
- Almaniya
- Çexoslovakiya
- Polşa
- Türkiyə (xüsusilə İstanbul)
- Çin (xüsusilə Harbin və Şanxay)
- Serbiya və Bolqarıstan
- ABŞ və Kanada
Ağ mühacirlər getdikləri ölkələrdə öz mədəni və siyasi həyatlarını davam etdirdilər. Onlar qəzetlər nəşr etdilər, siyasi təşkilatlar qurdular, məktəblər, teatrlar və mədəniyyət mərkəzləri yaratdılar. Ağ mühacirətin bəzi nümayəndələri mühacirət dövründə Sovet İttifaqı əleyhinə siyasi və ideoloji fəaliyyət göstərirdilər.[7]
- ↑ Karlinsky, Simon. Freedom from Violence and Lies: Essays on Russian Poetry and Music. Boston: Academic Studies Press. 2013.
- ↑ François Bauchpas, L'émigration blanche, Paris, 1968
- ↑ Cohen, Aaron. "'Our Russian Passport': First World War Monuments, Transnational Commemoration, and the Russian Emigration in Europe, 1918-39". The Journal of Contemporary History. 49 (4). October 2014: 627–651. doi:10.1177/0022009414538469.
- ↑ Michael Kellogg, The Russian Roots of Nazism White Émigrés and the Making of National Socialism, 1917–1945, Cambridge 2005
- ↑ Wallter Laqueur, Russia and Germany: A Century of Conflict, London: Weidenfeld & Nicolson 1965, M. V. Nazarov, The Mission of the Russian Emigration, Moscow: Rodnik, 1994. ISBN 5-86231-172-6
- ↑ Karl Schlögel (ed.), Russische Emigration in Deutschland 1918–1941. Leben im europäischen Bürgerkrieg, Berlin: Akademie-Verlag 1995. ISBN 978-3-05-002801-9
- ↑ Seixas, Xosé M. Núñez; Beyda, Oleg. "'Defeat, Victory, Repeat': Russian Émigrés between the Spanish Civil War and Operation Barbarossa, 1936–1944". Contemporary European History (ingilis). 33 (3). 27 March 2023: 1078–1093. doi:10.1017/S0960777323000085. hdl:10347/30957. ISSN 0960-7773.
- Arjakovsky, Antoine (2013). The Way: Religious Thinkers of the Russian Emigration in Paris and Their Journal, 1925–1940. University of Notre Dame Press. ISBN 978-0-26802-040-8.
- Beyda, Oleg (2024). For Russia with Hitler: White Russian Émigrés and the German-Soviet War. University of Toronto Press. ISBN 9781487556518.
- Borogan, Irina (2022). The Compatriots: The Russian Exiles Who Fought Against the Kremlin. PublicAffairs. ISBN 978-1-54173-017-5.
- Hassell, James E. (1992). Russian Refugees in France and the United States Between the World Wars. Amer Philosophical Society. ISBN 978-0-87169-817-9.
- Zakharov, Vasilii (2004). No Snow on Their Boots: About the First Russian Emigration to Britain. Basileus Press. ISBN 978-0-95477-660-2
- Pipes, Richard. The Russian Revolution. Vintage, 1991.
- Raeff, Marc. Russia Abroad: A Cultural History of the Russian Emigration, 1919–1939. Oxford University Press, 1990.
- Heller, Mikhail; Nekrich, Aleksandr. Utopia in Power: The History of the Soviet Union from 1917 to the Present. 1986.