59-cu Türkiyə hökuməti və ya I Ərdoğan hökuməti adlandırılan hökumət[1] — Rəcəb Tayyib Ərdoğanın ilk kabineti olaraq 2003-cü il martın 14-də fəaliyyətə başlayıb.
| I. Ərdoğan hökuməti | |
|---|---|
 | |
.jpg) | |
|
|
|
| Formalaşdırılma tarixi | 14 Mart 2003 |
| Buraxılma tarixi | 28 Avqust 2007 |
| Hökumətin tərkibi | |
| Dövlət başçısı | Əhməd Necdət Sezər |
| Hökumət başçısı | Rəcəb Tayyib Ərdoğan |
| Nazir sayı | 24 |
| Hakim partiyalar | Ədalət və İnkişaf Partiyası |
| Digər məlumatlar | |
| Müxalif partiya | Cümhuriyyət Xalq Partiyası |
| Müxalifət lider | Dəniz Baykal |
| Sonuncu seçki |
2002-ci il Türkiyə Parlament seçkiləri 2003-cü il Türkiyə parlamentinə təkrar seçkilər |
← 58-ci Türkiyə hökuməti | |
2002-ci il Türkiyə Parlament seçkilərindən sonra Baş nazir Abdullah Gül tərəfindən 58-ci Türkiyə hökuməti quruldu. Rəcəb Tayyib Ərdoğanın 9 mart 2003-cü ildə seçkilərdə Ədalət və İnkişaf Partiyasının lideri olaraq parlamentə daxil olmasından sonra AK Partiya Kayseri millət vəkili Abdullah Gülün başçılıq etdiyi 58-ci hökumət martın 11-də istefa verdi. Türkiyə Böyük Millət Məclisinə Rəcəb Tayyib Ərdoğanın hakimiyyəti dönəmində siyasi qadağasının aradan qaldırılması ilə bağlı qanun layihəsi təqdim edildi. Bu düzəliş Türkiyə Böyük Millət Məclisi tərəfindən səs çoxluğu ilə qəbul edilsə də, 10-cu prezident Əhməd Necdət Sezər qanuna "subyektiv, konkret və şəxsi" olduğu üçün veto qoydu. Daha sonra həmin qanun heç bir dəyişiklik edilmədən yenidən parlamentdə qəbul edildi və prezidentə qaytarılan həmin qanun bu dəfə Sezər tərəfindən təsdiqləndi. Bu qanunun qəbulu ilə Ərdoğanın millət vəkili seçilməsinə heç bir hüquqi maneə qalmadı.
Əhməd Necdət Sezər 2003-cü ildə 58-ci və 59-cu hökumətlərin ilk illərində qəbul edilmiş 17 qanuna veto qoyub. Veto qoyulmuş 17 qanundan 3-ü Abdullah Gülün, 14-ü isə Tayyib Ərdoğanın baş nazirliyi dövründə qəbul edilib.[2] Türkiyənin 10-cu prezidenti Əhməd Necdət Sezər eyni gündə yeni hökuməti qurmaq tapşiriğını Ərdoğana verdi. Türkiyə Böyük Millət Məclisinin 23 mart 2003-cü il tarixli 53-cü iclasında səsvermə keçirildi. Hökumət 162 mənfi səsə qarşı 350 səslə qalib gəldi. Səsvermədə 512 deputat iştirak edib.
59-cu hökumətdəki nazirlərin sayı əvvəlki hökumətlə müqayisədə Baş nazir də daxil olmaqla 25-dən 23-ə endi. Eyni hökumətdə əvvəlki 58-ci hökumətin baş naziri olmuş Abdullah Gül yeni kabinetdə Xarici işlər naziri və Baş nazirin müavini vəzifələrində çalışdı.
Türkiyə Böyük Millət Məclisinin 16 aprel 2003-cü ildə qəbul etdiyi 4848 saylı Qanunla Mədəniyyət Nazirliyi və Turizm Nazirliyi birləşdirilərək "Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi" adlandırıldı. 2003-cü il mayın 8-də Ekologiya Nazirliyi və Meşə Təsərrüfatı Nazirliyi birləşdirilərək "Ekologiya və Meşə Təsərrüfatı Nazirliyi" adlandırıldı.
Kabinet[3]
| Vəzifə | Adı | Başlaması | Sonu | |
|---|---|---|---|---|
| Baş nazir | |
Rəcəb Tayyib Ərdoğan | 14 mart 2003 | 28 avqust 2007 |
| Baş nazirin müavinləri | ||||
| Baş nazirin müavini Dövlət naziri Xarici İşlər naziri |
 |
Abdullah Gül | 14 mart 2003 | 28 avqust 2007 |
| Baş nazirin müavini Dövlət naziri |
 |
Əbdülətif Şənər | 14 mart 2003 | 28 avqust 2007 |
_(cropped).jpg) |
Mehmed Ali Şahin | 14 mart 2003 | 28 avqust 2007 | |
| Dövlət nazirləri | ||||
| Dövlət naziri | .jpg) |
Bəşir Atalay | 14 mart 2003 | 28 avqust 2007 |
 |
Əli Babacan | 14 mart 2003 | 28 avqust 2007 | |
| Güldal Akşit | 29 aprel 2003 | 2 iyun 2005 | ||
.jpg) |
Nemət Baş | 2 iyun 2005 | 28 avqust 2007 | |
 |
Mehmet Aydın | 14 mart 2003 | 28 avqust 2007 | |
 |
Kürşad Tüzmən | 14 mart 2003 | 28 avqust 2007 | |
| Nazirlər | ||||
| Ədliyyə naziri |  |
Cəmil Çiçək | 14 mart 2003 | 7 may 2007 |
| |
Fahri Kasırga | 7 may 2007 | 28 avqust 2007 | |
| Ekologiya, Şəhərsalma və İqlim Dəyişiklikləri naziri | .jpg) |
Faruk Nafız Özak | 14 mart 2003 | 28 avqust 2007 |
| Ailə və Sosial Xidmətlər naziri | .jpg) |
Murad Başesgioğlu | 14 mart 2003 | 28 avqust 2007 |
| Kənd Təsərrüfatı və Meşə Təsərrüfatı naziri | |
Osman Pepe | 14 mart 2003 | 28 avqust 2007 |
| Energetika və Təbii Sərvətlər naziri | .jpg) |
Hilmi Gülər | 14 mart 2003 | 28 avqust 2007 |
| Daxili İşlər naziri | |
Əbdülqədir Aksu | 14 mart 2003 | 7 may 2007 |
| |
Osman Günəş | 7 may 2007 | 28 avqust 2007 | |
| Mədəniyyət və Turizm naziri |
Ərkan Mumcu | 14 mart 2003 | 15 fevral 2005 | |
| |
Atilla Koç | 21 fevral 2005 | 28 avqust 2007 | |
| Maliyyə naziri | |
Kamal Unakıtan | 14 mart 2003 | 28 avqust 2007 |
| Milli Təhsil naziri |  |
Hüseyin Çelik | 14 mart 2003 | 28 avqust 2007 |
| Milli Müdafiə naziri |  |
Vecdi Gönül | 14 mart 2003 | 28 avqust 2007 |
| Səhiyyə naziri |  |
Rəcəb Akdağ | 14 mart 2003 | 28 avqust 2007 |
| Sənaye və Texnologiya naziri | |
Əli Coşqun | 14 mart 2003 | 28 avqust 2007 |
| Kənd Təsərrüfatı və Meşə Təsərrüfatı naziri | .jpg) |
Mehdi Eker | 14 mart 2003 | 28 avqust 2007 |
| Nəqliyyat naziri | .jpg) |
Binəli Yıldırım | 14 mart 2003 | 7 may 2007 |
 |
İsmət Yılmaz | 7 may 2007 | 28 avqust 2007 | |
15 fevral 2005-ci ildə 59-cu Hökumətdə ilk istefa oldu. Mədəniyyət və Turizm Naziri Erkan Mumcu nazirlikdən və partiyadan istefa verdi. Konstitusiyanın 114-cü maddəsinə uyğun olaraq, 2007-ci il Türkiyə ümumi seçkilərindən əvvəl, 2 iyun 2005-ci ildə Malatya Millət vəkili Güldal Akşit Nimet Çubukçu və Bitlis millət vəkili Zeki Ergezen ilə əvəz olundu. Faruz Nafiz Özakı Diyarbəkir millət vəkili Mehmet Mehdi Ekeri isə Konya millət vəkili Sami Güçlü ilə əvəzləndi. Həmin dövrdə qüvvədə olan Konstitusiyanın 114-cü maddəsinə əsasən, Ədliyyə, Daxili işlər və Nəqliyyat nazirləri seçkilərə bir müddət qalmış öz vəzifələrini müstəqil şəxslərə keçirməli idilər. 7 may 2007-ci ildə Ədliyyə naziri Cəmil Çiçək Fəhri Fırtınla, Daxili işlər naziri Əbdülqədir Aksu Osman Günəşlə, Nəqliyyat naziri Binəli Yıldırım İsmət Yılmazla əvəz olundu.[4][5][6]
- ↑ https://web.archive.org/web/20180403140305/https://www.hurriyet.com.tr/gundem/turkiye-cumhuriyeti-hukumetleri-134271
- ↑ https://web.archive.org/web/20150221212329/http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=100872
- ↑ https://web.archive.org/web/20150221212610/http://www.tbmm.gov.tr/bilgiedinme/bed_genelrapor_2008.pdf
- ↑ https://web.archive.org/web/20240331051150/https://www.haberler.com/politika/adalet-bakanligi-nda-devir-teslim-haberi/
- ↑ https://web.archive.org/web/20240331051148/https://www.yenisafak.com/gundem/yildirim-gorevini-devretti-44546
- ↑ https://web.archive.org/web/20240331051149/https://www.aa.com.tr/tr/arsiv/abdulkadir-aksu/418125
