50-ci Türkiyə hökuməti və ya 1-ci Çillər Hökuməti 25 iyun 1993-cü ildə Doğru Yol Partiyasının sədri və İstanbul Millət vəkili Tansu Çillərin rəhbərliyi ilə qurulan hökumət. Doğru Yol Partiyası ilə Sosial Demokrat Xalq Partiyası (18 fevral 1995-ci il tarixindən Cümhuriyyət Xalq Partiyası) arasında yaradılmış koalisiya hökuməti 1995-ci il oktyabrın 5-dək fəaliyyət göstərdi.[1]
| I. Çillər Hökuməti | |
|---|---|
 | |
_Rueda_de_prensa_de_Felipe_González_y_la_primera_ministra_de_Turquía._Pool_Moncloa._16_de_noviembre_de_1995_(cropped).jpeg) | |
|
|
|
| Formalaşdırılma tarixi | 25 iyun 1993 |
| Buraxılma tarixi | 5 oktyabr 1995 |
| Hökumətin tərkibi | |
| Dövlət başçısı | Süleyman Dəmirəl |
| Hökumət başçısı | Tansu Çillər |
| Nazir sayı | 18 |
| Hakim partiyalar |
Doğru Yol Partiyası Sosial Demokrat Xalq Partiyası |
| Digər məlumatlar | |
| Müxalif partiya | Ana Vətən Partiyası |
| Müxalifət lider | Məsud Yılmaz |
| Sonuncu seçki | 1991-ci il Türkiyə Parlament seçkiləri |
← 49-cu Türkiyə hökuməti 51-ci Türkiyə hökuməti → | |
Türkiyənin 49-cu hökumətinin baş naziri Süleyman Dəmirəl idi. Süleyman Dəmirəl Baş nazir seçiləndən sonra DYP Tansu Çilləri yeni partiya lideri seçdi və Tansu Çillər Türkiyənin 50-ci hökumətini qurdu. O, Türkiyənin ilk və indiyə qədər tək qadın baş naziridir.[2] 1995-ci ildə Sosial Demokrat Xalq Partiyası və Cümhuriyyət Xalq Partiyası hazırkı CHP adı altında birləşdi və Hikmət Çətin partiyanın müvəqqəti sədri seçildi.
Baxmayaraq ki, 50-ci hökumət mahiyyətcə 49-cu hökumətlə eyni hökumət idi, liderlərin dəyişməsinə görə nazirliklərdə bir çox dəyişikliklər oldu.[3]
Kabinet[4]
| Vəzifə[5][6] | Adı | Partiya | Qeydlər |
|---|---|---|---|
| Baş nazir | Tansu Çillər | DYP | |
| Baş nazirin müavini | Ərdal İnönü Murad Qarayalçın Hikmət Çətin |
SHP SHP CHP |
25 İyun 1993 – 12 Sentyabr 1993 12 Sentyabr 1993 – 27 Mart 1995 27 Mart 1995 – 5 Oktyabr 1995 |
| Dövlət naziri | |||
| Nəcmeddin Cəvhəri | DYP | ||
| Yıldırım Aktuna | DYP | ||
| Məhmət Gölhan Məhmət Gazioğlu Ali Şevki Ərək |
DYP | 25 İyun 1993 – 24 Oktyabr 1993 24 Oktyabr 1993 – 28 Noyabr 1993 28 Noyabr 1993 – 30 May 1995 | |
| Bəkir Sami Daçə | DYP | ||
| Günəş Müftüoğlu Nurhan Təkinəl Ayvaz Göydəmir |
DYP | 25 İyun 1993 – 28 Noyabr 1993 28 Noyabr 1993 – 14 Avqust 1994 14 Avqust 1994 – 5 Oktyabr 1995 | |
| Nafiz Kurt | DYP | ||
| Cəmil Ərhan Aykon Doğan |
DYP | 25 İyun 1993 – 7 Fevral 1994 7 Febral 1994 – 5 Oktyabr 1995 | |
| Mustafa Çiloğlu Abdülbəki Ataç |
DYP | 25 İyun 1993 – 28 Noyabr 1993 28 Noyabr 1993 – 5 Oktyabr 1995 | |
| Əhməd Şanal Məhmət Əli Yılmaz Esat Kıratlıoğlu |
DYP | 25 İyun 1993 – 28 Noyabr 1993 28 Noyabr 1993 – 15 July 1994 14 Avqust 1994 – 5 Oktyabr 1995 | |
| Şükrü Ərdəm | DYP | ||
| Bahəddin Alagöz | SHP | 27 Dekabr 1994 – 27 Oktyabr 1995 | |
| İbrahim Tez Fikri Sağlar Məhmət Gülcegün Onur Kumbaracıbaşı |
SHP SHP SHP CHP |
25 İyun 1993 – 27 İyul 1994 27 İyul 1994 – 2 Oktyabr 1994 5 Oktyabr 1994 – 27 Mart 1995 27 Mart 1995 – 5 Oktyabr 1995 | |
| Türkan Akyol Önay Alpago Aysel Baykal |
SHP SHP CHP |
25 İyun 1993 – 27 İyul 1994 27 İyul 1994 – 27 Mart 1995 27 Mart 1995 – 5 Oktyabr 1995 | |
| Məhmət Kahraman Əzimət Köylüoğlu Algan Hacaloğlu |
SHP SHP CHP |
25 İyun 1993 – 25 İyun 1994 27 İyul 1994 – 27 Mart 1995 27 Mart 1995 – 5 Oktyabr 1995 | |
| Ərman Şahin Salih Sümər Ziya Halis |
SHP SHP CHP |
25 İyun 1993 – 27 İyul 1994 27 İyul 1994 – 27 Mart 1995 27 Mart 1995 – 18 İyun 1995 | |
| Ədliyyə naziri | Seyfi Oktay Mıhməd Moğultay |
SHP | 25 İyun 1993 – 27 İyul 1994 27 İyul 1994 – 5 Oktyabr 1995 |
| Milli Müdafiə naziri | Nevzat Ayaz Məhməd Gölhan |
DYP | 25 İyun 1993 – 24 Oktyabr 1993 24 Oktyabr 1993 – 5 Oktyabr 1995 |
| Daxili İşlər naziri | Məhməd Qazioğlu Nahid Məntəşə |
DYP | 25 İyun 1993 – 24 Oktyabr 1993 24 Oktyabr 1993 – 5 Oktyabr 1995 |
| Xarici İşlər naziri | Hikmət Çətin Mümtaz Soysal Murad Karayalçın Ərdal İnönü |
SHP SHP SHP CHP |
25 İyun 1993 – 27 İyul 1994 27 İyul 1994 – 28 Noyabr 1994 12 Dekabr 1994 – 27 Mart 1995 27 Mart 1995 – 5 Oktyabr 1995 |
| Maliyyə naziri | İsmət Atilla | DYP | |
| Milli Təhsil naziri | Nahit Məntəşə Nevzat Ayaz |
DYP | 25 İyun 1993 – 24 Oktyabr 1993 24 Oktyabr 1993 – 5 Oktyabr 1995 |
| Ekologiya, Şəhərsalma və İqlim Dəyişiklikləri naziri | Onur Kumbaracıbaşı Mustafa Yılmaz Halil Çulhaoğlu Ərman Şahin Halil Çulhaoğlu |
SHP SHP SHP CHP CHP |
25 İyun 1993 – 27 İyul 1994 27 İyul 1994 – 23 Sentyabr 1994 5 Oktyabr 1994 – 27 Mart 1995 27 Mart 1995 – 15 İyul 1995 15 İyul 1995 – 5 Oktyabr 1995 |
| Səhiyyə naziri | Rifat Sərdaroğlu Kazım Dinç Doğan Baran |
DYP | 25 İyun 1993 – 28 Noyabr 1993 28 Noyabr 1993 – 14 Avqust 1994 14 Avqust 1994 – 5 Oktyabr 1995 |
| Nəqliyyat və İnfrastruktur naziri | Məhməd Köstepen Əli Şevki Ərək |
DYP | 25 İyun 1993 – 12 Aprel 1995 29 May 1995 – 5 Oktyabr 1995 |
| Əmək və Sosial Müdafiə naziri | Məhməd Moğultay Nihat Matkap Aydın Güvən Gürkan Ziya Halis |
SHP SHP CHP CHP |
25 İyun 1993 – 27 İyul 1994 27 İyul 1994 – 27 Mart 1995 27 Mart 1995 – 4 İyun 1995 18 İyun 1995 – 5 Oktyabr 1995 |
| Sənaye və Texnologiya naziri | Tahir Köse Məhməd Dönən Həsən Akyol |
SHP SHP CHP |
25 İyun 1993 – 27 İyul 1994 27 İyul 1994 – 27 Mart 1995 27 Mart 1995 – 5 Oktyabr 1995 |
| Mədəniyyət naziri | Fikri Sağlar Timuçin Savaş Ərcan Karakaş İsmayıl Cəm |
SHP SHP CHP CHP |
25 İyun 1993 – 27 İyul 1994 27 İyul 1994 – 27 Mart 1995 27 Mart 1995 – 24 İyun 1995 7 İyul 1995 – 5 Oktyabr 1995 |
| Turizm naziri | Əbdülkadir Atəş Halil Çulhaoğlu Şahin Ulusoy İrfan Gürpınar |
SHP SHP SHP CHP |
25 İyun 1993 – 27 İyul 1994 27 İyul 1994 – 5 Oktyabr 1994 5 Oktyabr 1994 – 27 Mart 1995 27 Mart 1995 – 5 Oktyabr 1995 |
| Energetika və Təbii Sərvətlər naziri | Veysəl Atasoy | DYP | |
| Kənd Təsərrüfatı naziri | Rifaəddin Şahin | DYP | |
| Meşə Təsərrüfatı naziri | Həsən Əkinci | DYP | |
| Ekologiya və Şəhərsalma naziri | Rıza Akçalı | DYP |
CHP-nin 9 sentyabr 1995-ci ildə birləşmədən sonra keçirilən ilk qurultayında partiyanın yeni lideri Dəniz Baykal oldu.[7] 1995-ci ilin iyununda İstanbul polis rəisi Necdət Mənzirin dəfn mərasimində çıxışı zamanı CHP-nin İnsan Haqları üzrə Dövlət Naziri Alqan Hacıloğlunu üstüörtülü şəkildə təqib etməsi hökumət tərəfdaşları arasında gərginliyə səbəb oldu. Çillərin CHP-nin Mənzirin işdən çıxarılması tələblərinə cavab verməməsi hökumətin sonunu gətirdi. Çillər və Baykal arasında 20 sentyabr 1995-ci ildə keçirilən görüşdə hökumətin davam etdirilməsi ilə bağlı heç bir razılıq əldə edilmədi.
Bunun üzərinə Çillər hökumətin istefasını sentyabrın 20-də prezident Dəmirələ təqdim etdi. İstefanı qəbul edən Dəmirəl ertəsi gün yenidən hökuməti qurmaq vəzifəsini Çillərə tapşırdı. Çillərin digər partiya liderləri ilə görüşləri heç bir nəticə vermədi və o, koalisiya tərəfdaşı tapa bilmədi. Bundan sonra o, parlamentdə təmsil olunan kiçik partiyalarla əlaqə yaratdı ki, azlıq hökuməti etimad səsi ala bilsin. MHP-dən dəstək vədləri alan Çillər azlıq hökuməti qurmağı seçdi. Çillərin qurduğu Doğru Yol Partiyası hökuməti oktyabrın 5-də prezident Dəmirəl tərəfindən təsdiqlənib.
- ↑ Türkiye Cumhuriyeti hükümetleri
- ↑ 1993 - cü ilin bu günü Tansu Çillər Türkiyənin ilk qadın baş naziri seçilib
- ↑ Çiller Hükümeti Bakanlar Kurulu
- ↑ Hükümetler
- ↑ Official page of prime minister Arxivləşdirilib 15 may 2013 at the Wayback Machine
- ↑ "Official page of the parliament". 23 September 2017 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 August 2013.
- ↑ Hürriyet politika (türk.)
