Kömək
Bu səhifəni kitabınıza əlavə edin
Kitabı göstər (0 səhifə)
Səhifə təklif edinƏrəbgirli oymağı
Ərəbgirli ya da ərəbgirlü — Qızılbaşların Şamlu tayfa birliyinə daxil olan tarixi oymaqlardan biridir. Səfəvilər dövründə siyasi və hərbi sahələrdə mühüm rol oynamışdır.
| Yaşadığı ərazilər | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
| Dini | |||||||||
| Mənşəyi | |||||||||
| Oğuz (Türk) | |||||||||
| Qohum xalqlar | |||||||||
Ərəbgirlü oymağı ilkin mərhələdə, xüsusilə I Şah İsmayıl (r. 1501–1524) və I Şah Təhmasibin (r. 1524–1576) hakimiyyəti dövründə müstəqil fəaliyyət göstərmişdir. 1520-ci illərdə oymağın başında Əliqulu bəy dururdu. I Şah Abbasın dövründən etibarən Ərəbgirlülər Şamlu tayfa birliyinə daxil edilmişdir.[1]
Oymaqdan çıxmış bir çox şəxs Səfəvi sarayında və ordusunda yüksək vəzifələrə layiq görülmüşdür:
- Mahmud ağa – I Şah Təhmasibin ovçubaşısı olmuşdur.[1]
- Mühəlhil Bahadur – 1525–1536-cı illərdə Van yürüşündə iştirak etmişdir.[1]
- Haqverdi sultan və Əfəndi bəy – I Şah Abbasın dövründə Azərbaycan əmirləri olmuş, Ərəbgirlü oymağına mənsub idilər.[1]
- Məhəmmədqulu bəy – Səfəvi sarayında eşikağasıbaşı vəzifəsinə yüksəlmişdir.[1]
- Kamal bəy Ərəbgirlü – "Xanədanın saf sufilərindən" biri kimi tanınırdı. Ovçubaşı olmuş, sonradan hərəm eşikağasıbaşısı təyin olunmuşdur. Bu vəzifə onun sarayda xüsusi etimad qazandığını göstərir.[1]
- İsfəndiyar bəy Ərəbgirlü – Kamal bəyin oğlu olmuş, ovçubaşı vəzifəsini atasından sonra icra etmişdir. O, həmçinin Şah Abbasın xüsusi tapşırıqlarını yerinə yetirmişdir. Mokri kürdlərinə qarşı cəza yürüşünə və şirvanlıların Mazandarandakı Fərahabad bölgəsinə köçürülməsinə rəhbərlik etmişdir. Bağdad səfərindən qayıdarkən xəstələnmiş və qısa müddətdə vəfat etmişdir.[2]
Ərəbgirlü oymağından çıxan bir nəslin nümayəndələri qorçu sistemində mühüm mövqelər tutmuşlar:
- Hüseynəli bəy Ərəbgirlü – qorçuların baş vəziri olmuş, eyni zamanda təliq xətti ilə yazmaqda mahir bir xəttat kimi tanınmışdır.[2]
- Əliqulu bəy Ərəbgirlü – atası Hüseynəli bəy Ərəbgirlü kimi qorçuların baş vəziri təyin edilmişdir. Lakin I Şah Abbasın hakimiyyətinin əvvəlində vəfat etmişdir.[2]
Ərəbgirlü oymağından olan digər şəxslərin də yüksəksəviyyəli xəttatlıq bacarığına sahib olduqları məlumdur.[2]
Ərəbgirlü oymağı, Səfəvi dövlət aparatında saray və ordu strukturlarında dərin təsirə malik olmuş, Şamlı tayfa birliyinin mühüm bir komponenti kimi formalaşmışdır.
- Qızılbaş ensiklopediyası (az.). I. Bakı: Nurlan nəşriyyatı. 2024. səh. 504. ISBN 978-9952-576-37-5.