Əminə Paşa qızı Dilbazi (26 dekabr 1919, Qazax, Gəncə quberniyası – 30 aprel 2010, Bakı) — Azərbaycan rəqqasəsi, baletmeyster və pedaqoq, milli rəqslərin ustası, səhnə quruluşçusu, Azərbaycan SSR xalq artisti (1959).[1][2]
| Əminə Dilbazi | ||||
|---|---|---|---|---|
 | ||||
| Doğum tarixi | ||||
| Doğum yeri | Qazax, Qazax qəzası, Gəncə quberniyası, Azərbaycan Demokratik Respublikası | |||
| Vəfat tarixi | (90 yaşında) | |||
| Vəfat yeri | Bakı, Azərbaycan | |||
| Dəfn yeri | I Fəxri Xiyaban | |||
| Vətəndaşlığı |
 AXC→ SSRİ→ Azərbaycan |
|||
| Həyat yoldaşı | ||||
| Uşaqları | ||||
| Fəaliyyəti | rəqqasə, baletmeyster, pedaqoq | |||
| Fəaliyyət illəri | 1935-ci ildən | |||
| Mükafatları |
|
|||
Əminə Dilbazi 26 dekabr 1919-ci ildə Qazaxda anadan olub. İlk təhsilini 132 saylı məktəbin rus bölməsində almışdır.
Məşhur bəstəkar, Azərbaycan SSR xalq artisti Cövdət Hacıyevin həyat yoldaşı, şairə Mirvarid Dilbazinin əmisi qızı,[1][2][3] bəstəkar-dirijor İsmayıl Hacıyevin anasıdır.
Əminə Dilbazi 2010-cu il aprelin 30-da Bakı şəhərində vəfat etmişdir.
Səhnə fəaliyyətinə 1935-ci ildə başlayan rəqqas ilk əvvəl estradada milli rəqslərin ifaçısı kimi çıxış edib. 1935-ci ildə ilk dəfə səhnəyə çıxaraq Üzeyir Hacıbəyovun bəstələdiyi "Kolxoz çölləri" mahnısını ifa edib. 1939-cu ildən xalq rəqslərini səhnəyə qoyub. O, 1936–1969-cu illərdə Müslüm Maqomayev adına Azərbaycan Dövlət Filarmoniyası Mahnı və Rəqs Ansamblının solisti olaraq çalışmış və burada müxtəlif illərdə rəqs qrupuna rəhbərlik etmişdir. Əminə Dilbazi 1959-cu ildə Azərbaycan Tibb İnstitutunun yaratdığı "Çinar" tələbə rəqs kollektivinə, 1962–65-ci illərdə Azərbaycan mahnı və rəqs ansamblına, 1967–68-ci illərdə isə "Sevinc" rəqs ansamblına rəhbərlik etmişdir. 1949-cu ildən Xoreoqrafiya Məktəbində pedaqoji fəaliyyət göstərib.
Əminə Dilbazi bir çox filmlərdə rəqslərə quruluş verib. O, Azərbaycan Dövlət filarmoniyasının səhnəsində oynanılan "Dədə Qorqud", "Azərbaycan toyu", "Bir bağçanın gülləri" səhnə əsərlərində əsas partiyaların ifaçısı olmuşdur. Onun oynadığı "İnnabı", "Tərəkəmə", "Vağzalı", "Turacı", "Naz eləmə" rəqsləri xüsusilə məşhurdur. Repertuarına rus rəqsləri, ukrayna rəqsləri, özbək rəqsləri, ərəb rəqsləri də daxil olan Əminə Dilbazi "Leyli və Məcnun" operasında, "Arşın Mal Alan" və "O olmasın bu olsun" komediyaları və s. əsərlərdə də rəqslərə quruluş verib. Azərbaycan musiqili komediya teatrında, habelə erməni, osetin, özbək ansambllarında rəqsləri tamaşaya qoyub. "Arşın mal alan", "Ulduz", "Yallı", "Sevinc" filmkonsertində lentə çəkilmişdir.
- "Azərbaycan SSR xalq artisti" fəxri adı — 10 iyun 1959
- "Azərbaycan SSR əməkdar artisti" fəxri adı — 25 sentyabr 1954
- "İstiqlal" ordeni — 25 dekabr 1999[4]
- "Xalqlar Dostluğu" ordeni
- "Şərəf nişanı" ordeni
- Moskvada tələbə və gənclərin 6-cı ümumdünya festivalının qızıl medalı — 1957
- Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdü — 11 iyun 2002[5]
- Axşam konserti (film, 1948)
- Arşın mal alan (film, 1965)
- Beş dəqiqəlik konsert (film, 1941)
- Əminə Dilbazinin rəqsləri (film, 1961)
- Əzablı yollar (film, 1982)
- Tənha bülbülün rəqsi (2003)
- Xalq Yaradıcılığı Festivalı (film, 1937)
- Qəzəlxan (film, 1991)
- Mən mahnı qoşuram (film, 1979)
- O olmasın, bu olsun (film, 1956)
- Payız konserti (film, 1962)
- Prima (film, 1994)
- Sevinc (film, 1968)
- Suvenir (film, 1972)
- Ulduz (film, 1964)
- Zəlimxan dastanı (film, 2007)
- ↑ 1 2 "Görkəmli Azərbaycanlılar" (PDF). 2019-03-20 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2019-02-05.
- ↑ 1 2 "Əminə Dilbazi—90" (az.). 2019-02-05. 2019-02-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-12-26.
- ↑ "Əminə Dilbazi" (az.). 2019-02-05. 2017-12-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-12-22.
- ↑ "Ə. P. Dilbazinin «İstiqlal» ordeni ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respubli̇kası Prezi̇denti̇ni̇n Fərmanı". e-qanun.az. 25 dekabr 1999. 2020-02-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 iyun 2021.
- ↑ "Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdlərinin verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı" (az.). e-qanun.az. 7 September 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 may 2019.