Əməköməci güvəsi - (lat. Pectinophora malvella) buğumayaqlılar tipinin kəpənəklər dəstəsinin saçaqlı qanadlı güvələr fəsiləsinə aid olan növ
| Əməköməci güvəsi | ||||
|---|---|---|---|---|
| Elmi təsnifat | ||||
|
XƏTA: latin parametri doldurulmayıb. |
||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||
|
XƏTA HAQQINDA MƏLUMAT Bu parametr doldurulmayıb: latin |
||||
| ||||
Əməköməci güvəsi kəpənəklərinin bədəni bozumtul-qəhvəyi olub, qabaq qanadlarının əsası açıq-qonur rəngdədir. Hər iki cüt qanadların kənarları tünd-qonur zolaqlıdır. Dal qanadlarının xarici boz saçaqlıdır. Kəpənəklərin bədənlərinin böyüklüyü 7-8 mm-dir. Qanadlar açıldıqda isə bədənin eni 14-16 mm-dir. Yumurtaları kiçik (0,5 mm) ovalvarı olub, üzərində uzununa və köndələninə uzanan torabənzər çıxıntılar vardır. Yeni qoyulmuş yumurtalar əvvəlcə ağ olur bir az keçdikdən sonra yaşılımtıl rəngə çalır. Tırtılların rəngləri yaşlarından asılı olaraq dəyişir. Kiçik yaşlı tırtılların bədəni ağımtıl-sarı, başı isə parlaq qara rəngdə, orta və iri yaşlı tırtılların bədəni yaşılımtıl-ağ olmaqla, döş halqaları bənövşəyi və ya albalı rəngdə olur. İri yaşlı tırtılların kürəciklərindəki tükcüklərin ətrafında sarımtıl qırmızı ləkələr vardır, və bədənlərinin uzunluğu, 12 mm-ə qədər çatır. Puplar açıq-qəhvəyi və ya tünd-qəhvəyi rəngdə olmaqla torpaq baramalar içərisində yerləşir. Nəhayətindən 4 qılcıq uzanır. Böyüklüyü 6-8 mm-dir.
Əməköməci güvəsi əsas etibarilə torpağın 3-5 sm dərinliyində tırtııl fazasında qışlayır. Bəzi hallarda pambıq çiyidlərinin daxilində və liflər arasında da qışlamaya təsadüf edilir. May ayının 3-cü ongünlüyünün əvvəllərindən etibarən qışlamış tırtıllar puplaşmağa başlayır. May ayının əvvəllərində puplardan kəpənəklərin uçmasına təsadüf edilir. Kəpənəklər ilk dövrlərdə yumurtalarını yabanı əməköməci bitkiləri üzərinə, sonra isə pambıqda qönçə əmələ gəldikdə onun üzərinə qoyur. Yumurtalar pambıq bitkisinin üst yaruslarında yerləşən yarpaqların alt səthinə, qönçələrə, çiçək yanlıqlarına və çiçəklərə qoyulur. Bir dişi kəpənək ömrü boyu 600-ə yaxın yumurta qoya bilir. Bu yumurtalardan 3-5 gündən sonra kiçik tırtıllar çıxır və dərhal qidalanmağa başlayır. Kiçik yaşlı tırtıllar cavan yarpaqlar, qönçələr, çiçəklər və meyvə başlanğıcları ilə qidalanaraq onları zədələyir. İri yaşlı tırtıllar qozaları, çiyidləri, nadir hallarda zoğları da zədələyir. Qidalanmalarını başa çatdıran tırtıllar torpağa düşür, onların bir hissəsi isə puplaşır.
Azərbaycanda Qazax, Tovuz, Şəki, Lənkəran, Zaqatala, Cəlilabad, Şamaxı, Bərdə və s. rayonlarda yayılıb.