Əliyar bəy Haşımbəyov (8 mart 1856, Bakı – 29 may 1920, Nargin adası, Abşeron rayonu) — Rusiya imperator ordusunda general-mayor (6.12.1908),[1] Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti mövcud olduğu illərdə daxili işlər nazirinin müavini, Zaqatalanın 1-ci qubernatoru (1918–1919). Qars vilayəti qubernatorunun köməkçisi.[2]
| Əliyar bəy Haşımbəyov | |
|---|---|
 | |
| 16 mart 1919 – Avqust 1919 | |
| Əvvəlki | Bəhram xan Naxçıvanski |
| Sonrakı | Səməd bəy Cəmillinski |
| 26 iyun 1918 – 16 mart 1919 | |
| Əvvəlki | vəzifə təsis olundu |
| Sonrakı | Məhəmməd bəy Şahmalıyev |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 8 mart 1856 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 29 may 1920 (64 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | siyasi repressiya |
| Fəaliyyəti | zabit |
| Hərbi xidmət | |
| Mənsubiyyəti | Rusiya imperiyası |
| Qoşun növü | artilleriya[d] |
| Rütbəsi | general-mayor |
|
|
|
| Təltifləri |
   |
Ailəsi XIX əsrin əvvəllərində Dərbənddən Bakıya köçmüşdür. 1856-cı il, 8 mart tarixində Bakı şəhərində anadan olmuşdur. İlk təhsilini ədadiyə (realnı) məktəbində alan Əliyar bəy 1871-ci ildə Tiflisdəki hərbi-piyada məktəbinə daxil olmuşdur.
1918-ci ildən artilleriya qoşunlarının piyada hissələrində xidmətə başlamışdır. Hərbi xidmətinin otuzuncu ilində — 1908-ci il dekabrın 6-da general-mayor kimi yüksək rütbəyə layiq görülmüşdür. Həmin il Qars vilayətinin hərbi rəisi təyin olunmuşdur.
Əliyar bəy Birinci Dünya müharibəsində üçüncü Qafqaz araba-kravan briqadasının komandiri olmuşdur. 1917-ci ildə istefaya çıxmışdır.
1918-ci ildə Əliyar bəy Azərbaycan Milli ordusunda könüllü xidmətə başlamış, bir müddət Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Daxili İşlər Nazirinin müavini vəzifəsində işləmişdir. O, 1919-cu ildə Azərbaycan Xalq Cumhiriyyətinin Hərbi İndendant İdarəsinin rəisi vəzifəsində xidmət göstərmiş, 1919-cu ildə Zaqatala quberniyasının general-qubernatoru olmuşdur.
16 mart 1919-cu il tarixində Azərbaycan hökuməti tərəfindən alınan qərarla Zaqatalanın qubernatoru general Əliyar bəy Haşımbəyov general-qubernator, Kərim xan İrəvanski hərbi, Bəhram xan Naxçıvanski isə mülki işlər üzrə general-qubernatorun müavin təyin edildilər. Hacı Mehdi Bağırov isə vəzifəsindən azad edilmiş sayıldı.[3]
Azərbaycanın 1920-ci il 28 aprel tarixində işğalından sonra təqib olunmuş, sovet hakimiyyətinin əsas cəza orqanlarından biri-XI ordunun Xüsusi şöbəsinin rəisi, cəllad Semyon Andreyeviç Pankratovun rəhbərlik etdiyi Fövqəladə Komissiya (FK-ÇK) tərəfindən həbs olunmuş, istintaq işgəncələrinə məruz qalaraq Azərbaycan Xalq Cumhuriyyətinin bir qrup xadimi sırasında respublika Ali İnqilabi Tribunalının (sədri Teymur Əliyev idi) hökmü ilə 1920-ci il mayın 29-da gecə saat 2-də Nargin adasında güllələnmişdi.[4][5]
Onun babası general Hacı Yusif xan Tahir bəy oğlu Yusifxanov Kürə nahiyəsinin hakimi, atası Mehdiqulu bəy Qərbi Tabasaran naibi olmuşdur.
Ordudakı qüsursuz xidmətinə görə aşağıda qeyd olunan orden və medallarla təltif edilmişdir:
- 1889-cu ildə üçüncü dərəcəli "Müqəddəs Stanislav" ordeni.
- 1894-cü ildə üçüncü dərəcəli "Müqəddəs Anna" ordeni.
- 1895-ci ildə ikinci dərəcəli "Müqəddəs Stanislav" ordeni.
- 1898-ci ildə ikinci dərəcəli "Müqəddəs Anna" ordeni.
- 1904-cü ildə “Müqəddəs Vladimir” ordeni.[6]
- Азербайджанская Демократическая Республика: 1918–1920: законодательные акты. Azərbaycan Nəşriyyatı. 1998. 560.
- ↑ "Гашим-Беков Алиар Мехтиевич" Arxivləşdirilib 2011-12-10 at the Wayback Machine — regiment.ru . Retrieved 29 July 2013.
- ↑ "Кавказоведческие разыскания. Ш. М. Хапизов. Закатальский округ 1917–1921 гг.: между Дагестаном, Грузией и Азербайджаном. C. 223. Тбилиси. 2011/" (PDF). 2016-04-19 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2016-04-09.
- ↑ Qanunverici aktlar, 1998. səh. 472
- ↑ Şəmistan Nəzirli — Arxivlərin sirri açılır. Bakı: "Elm" nəşriyyatı, 1999. Arxivləşdirilib 2022-05-25 at the Wayback Machine
- ↑ ""Azadlıq" radiosunda "Güllələnmiş generallar" dastanı — Əlyar bəy Haşımbəyov". 2016-03-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-05-09.
- ↑ "Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası. İki cildə. I cild. Bakı: Lider nəşriyyatı, 2004, s. 418" (PDF). 2020-10-13 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2018-03-03.