Əl-Bidayə vən-Nihayə
Əl-Bidayə vən-Nihayə (ərəb. البداية و النهاية; azərb. Başlanğıc və Son) — İbn Kəsirin İslam tarixi ilə qələmə aldığı əsəri. Əsər bəzən "Tarixi-İbn Kəsir" də adlandırılır. Əsər iki hissədən ibarətdir. İlk hissəsi "Bidayə", ikinci hissəsi isə "Nihayə" adlanır.[1]
| Əl-Bidayə vən-Nihayə | |
|---|---|
| ərəb. البداية و النهاية | |
 | |
| Müəllif | Əbül-Fida ibn Kəsir |
| Orijinalın dili | ərəb dili |
Əsər, Orta Əsr İslam tarixçiliyi üslububda qələmə alınmış olub, ümumi tarix janrındadır. Əsərdə Kainatın yaradılışı, Peyğəmbərlər, keçmiş ümmətlərin tarixləri, Cahiliyyə dövrü, Məhəmməd peyğəmbərin nəsli, uşaqlığı, gəncliyi, Xədicə ilə evliliyi, peyğəmbərliyi, ilk müsəlmanlar və müşriklərdən gördükləri işkəncələr, Aqabə beyətləri və hicrət haqqında məlumatlar verildikdən sonra Məhəmməd peyğəmbərin Mədinəki dövründən başlayaraq, hicri 767-ci ilə (1365–66) kimi baş verən hadisələr haqqında (xronoloji sıra ilə) məlumatlar vardır.[1]
Əsərin müəllifi Əbül-Fida ibn Kəsirdir.[2] O, hicri 701-ci ildə anadan olmuş, hicri 774-cü (1373) ildə vəfat etmişdir.
Əsərin müəyyən bölmələri müxtəlif tarixlərdə və müxtəlif şəxslər tərəfindən nəşr edilmişdir: Həbəşistanlıların Yəməndəki hakimiyyətlərindən bəhs edən bölməsi C. F. L. Corc tərəfindən "De Aethiopum Imperio in Arabia felice" adı ilə (Berlin 1833), Məhəmməd peyğəmbərin həyatından bəhs edən bölmələri Mustafa Əbdülvahid tərəfindən "əs-Sirətün-nəbəviyyə" adı ilə, dört cilddə nəşr edilmişdir (Qahirə 1964–1966).[1]
- ↑ 1 2 3 "el-Bidaye ven-Nihaye". TDV İslam Ansiklopedisi. Archived from the original on 2025-06-03. İstifadə tarixi: 2025-06-04.
- ↑ İbn Kəsir, tərcümə: Mehmed Kəskin. el-Bidaye ven-Nihaye Büyük İslam tarihi (türk). I. İstanbul: Çağrı Yayınları. 1994. ISBN 975-454-005-5.