Butun axtardiqlarinizi tapmaq ucun buraya: DAXIL OLUN
  Mp4 Mp3 Axtar Yukle
  Video Axtar Yukle
  Shekil Axtar Yukle
  Informasiya Melumat Axtar
  Hazir Inshalar Toplusu
  AZERI CHAT + Tanishliq
  1-11 Sinif Derslikler Yukle
  Saglamliq Tibbi Melumat
  Whatsapp Plus Yukle(Yeni)

  • Ana səhifə
  • Təsadüfi
  • Yaxınlıqdakılar
  • Daxil ol
  • Nizamlamalar
İndi ianə et Əgər Vikipediya sizin üçün faydalıdırsa, bu gün ianə edin.
 Kömək
Kitab yaradıcısı ( deaktiv et )
 Bu səhifəni kitabınıza əlavə edin Kitabı göstər (0 səhifə) Səhifə təklif edin

Ələkbər bəy Xasməmmədov

Azərbaycan siyasətçisi
  • Məqalə
  • Müzakirə

Ələkbər bəy Hacıbaba bəy oğlu Xasməmmədov (1870, Yelizavetpol – 1925, Bakı) — ictimai, siyasi xadimi, hüquqşünas. Gəncə şəhər Dumasının, Gəncə Müsəlman Xeyriyyə Cəmiyyətinin, Gəncə Müsəlman Milli Komitəsinin, Difai Partiyasının Mərkəzi Komitəsinin üzvü, Qeyrət partiyasının qurucularından biri.

Ələkbər bəy Xasməmmədov
Ələkbər bəy Hacıbaba bəy oğlu Xasməmmədov
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi 1870(1870)
Doğum yeri
  • Yelizavetpol, Yelizavetpol quberniyası, Rusiya imperiyası
Vəfat tarixi 1925(1925) (54–55 yaşında)
Vəfat yeri
  • Bakı, Bakı qəzası, Azərbaycan SSR, ZSFSR, SSRİ
Partiya
  • Difai Partiyası,
  • Qeyrət Partiyası,
  • İttifaqi-Müslimin (1905–1907)

Azərbaycan Cümhuriyyəti qurulduqdan sonra Mart soyqırımını araşdırmaq üçün hökumətin qərarı ilə yaradılmış Fövqəladə Təhqiqat Komissiyasının sədri daha sonra isə Azərbaycan Məhkəmə Palatasının böyük sədri vəzifələrini icra edib.

Həyatı

Ələkbər bəy Hacıbaba bəy oğlu Xasməmmədov 3 mart 1870-ci ildə Gəncədə anadan olub.[1] Moskvada hüquq təhsili alıb.[2] Gəncə şəhər Dumasının, Gəncə Müsəlman Xeyriyyə Cəmiyyətinin və onun təftiş komissiyasının üzvü olub.[3]

1905-ci ilin yayında Qafqazda yerli idarəetmə orqanlarının təşkili ilə bağlı yaradılan üç nəfərdən ibarət heyətin (Əlimərdan bəy Topçubaşov və Adil xan Ziyadxanovla birlikdə) üzvü seçilib.[4] Bu heyət Gəncə bələdiyyə seçkilərinin nəticələrini təsdiq etdirməli, müsəlmanların yerli idarə orqanlarına seçilməsindəki hüquqi məhdudiyyətlər aradan qaldırılmayınca yeni seçkilərin dayandırılması üçün müvafiq Rusiya orqanları qarşısında məsələ qaldırmalı idi.[4] Ələkbər bəy 1905-ci ildə Gəncədə yaradılmış Qeyrət partiyasının qurucularından biri olub.[5][6]

1906-cı il fevralın 20-də Azərbaycanlı və erməni nümayəndələrinin Tiflisdə keçirilən "barışdırıcı qurultayında" Gəncə qəzasını Adil xan Ziyadxanla birgə Ələkbər bəy Xasməmmədov da təmsil edib.[7] 1906-cı ildə qurulmuş Difai Partiyasının Mərkəzi Komitəsinin üzvü olub.[8][9]

Fevral inqilabından sonra Gəncədə qurulmuş Müsəlman Milli Komitəsinin 14 üzvündən biri olub.[10][11]

Azərbaycan Cümhuriyyəti yaradıldıqdan sonra 1918-ci il iyulun 15-də Mart soyqırımını araşdırmaq üçün hökumətin qərarı ilə yaradılmış Fövqəladə Təhqiqat Komissiyasının sədri təyin olunub.[12][13] Onun rəhbərliyi ilə, 1919-cu ilin noyabrın 1-ə qədər Azərbaycan Cümhuriyyəti ərazisində türk-müsəlman əhaliyə qarşı ermənilərin törətdikləri soyqırımlar haqqında ümumilikdə 36 cilddən-3500 vərəqdən ibarət istintaq materialları toplanıb.[14][15] 1919-cu ildə vəkil Ələkbər bəy Xasməmmədov Azərbaycan Məhkəmə Palatasının böyük sədri təyin edilib.[16][17][18]

Zəngəzur qəzasından parlament üzvlüyünə seçilib və sənədləri etibarnamə komissiyasına təqdim olunub. Lakin daha sonra İstintaq məhkəməsinin sədri təyin olunduğu üçün parlamentin 1919-cu il martın 10-da baş tutmuş iyirmi birinci iclasında Ələkbər bəy Xasməmmədovun dövlət qulluğuna qəbul olunması səbəbi ilə martın əvvəlindən üzvlükdən xaric olunduğu elan olunub.[19]

Aprel işğalından sonra, 28 iyun 1925-ci ildə həbs olunaraq güllələnib.[1][3][20]

İstinadlar

  1. ↑ 1 2 Əliyarlı, İltifat; Behbudov, Tahir. İstiqlal fədailəri-Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Daxili İşlər Nazirləri və silahdaşları: 1918-1920 (az.). Bakı: Mütərcim. 2013. 54. 14 noyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 noyabr 2023.
  2. ↑ "Arxivlənmiş surət". 14 may 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 aprel 2018.
  3. ↑ 1 2 "Хасмамедов Алекпер бек Гаджибаба оглы". www.1918pogroms.com. 15 may 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 iyun 2024.
  4. ↑ 1 2 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Gəncə Quberniyasından olan dövlət xadimləri (PDF) (az.). Gəncə: Elm nəşriyyatı. 2018. 153. 19 dekabr 2022 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 29 may 2024.
  5. ↑ Bağırova, İradə. Политические партии и организации Азербайджана в начале ХХ века (1900-1917 гг.) (PDF) (rus). Bakı: Elm nəşriyyatı. 1997. 88. ISBN 5-8066-0767-4. 13 iyul 2019 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 28 iyun 2024.
  6. ↑ Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası (PDF) (az.). II. Bakı: Lider nəşriyyat. 2005. səh. 151. ISBN 9952-417-44-4. 18 oktyabr 2015 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 5 dekabr 2022.
  7. ↑ Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası (PDF) (az.). II. Bakı: Lider nəşriyyat. 2005. səh. 471. ISBN 9952-417-44-4. 18 oktyabr 2015 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 5 dekabr 2022.
  8. ↑ Bağırova, İradə. Политические партии и организации Азербайджана в начале ХХ века (1900-1917 гг.) (PDF) (rus). Bakı: Elm nəşriyyatı. 1997. 91. ISBN 5-8066-0767-4. 13 iyul 2019 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 28 iyun 2024.
  9. ↑ Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası (PDF) (az.). I. Bakı: Lider nəşriyyat. 2004. səh. 331. ISBN 9952-417-14-2. 6 mart 2022 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 5 dekabr 2022.
  10. ↑ Yaqublu, Nəsiman. Cümhuriyyət qurucuları (PDF) (az.). Bakı: Nurlar. 2018. 77. ISBN 978-9952-507-96-6. 11 aprel 2021 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 29 may 2024.
  11. ↑ Əliyarlı, İltifat; Behbudov, Tahir. İstiqlal fədailəri-Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Daxili İşlər Nazirləri və silahdaşları: 1918-1920 (az.). Bakı: Mütərcim. 2013. 319. 14 noyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 noyabr 2023.
  12. ↑ Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Gəncə Quberniyasından olan dövlət xadimləri (PDF) (az.). Gəncə: Elm nəşriyyatı. 2018. 53. 19 dekabr 2022 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 29 may 2024.
  13. ↑ Адрес-календарь Азербайджанской Республики на 1920-й год. Баку, 1920 (PDF) (rus). Bakı: Nağıl evi. 2011. 232. ISBN 978995221073-6. 31 yanvar 2021 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 14 may 2024.
  14. ↑ "Fövqəladə Təhqiqat Komissiyasının sədri Ələkbər bəy Xasməmmədov". Quba Soyqırımı Memorial Kompleksi (az.). 13 mart 2020. 27 iyun 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 iyun 2024.
  15. ↑ Paşayev, Ataxan. "Fövqəladə Təhqiqat Komissiyası". milliarxiv.gov.az. 6 aprel 2018. 27 iyun 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 iyun 2024.
  16. ↑ Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası (PDF) (az.). I. Bakı: Lider nəşriyyat. 2004. səh. 186. ISBN 9952-417-14-2. 6 mart 2022 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 5 dekabr 2022.
  17. ↑ Dəmirov, Mehman. Azərbaycan prokurorluğu: tarix və müasirlik (az.). Bakı: Azərnəşr. 1997. 49. ISBN 5-552-01756-7. 28 iyun 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 iyun 2024.
  18. ↑ Адрес-календарь Азербайджанской Республики на 1920-й год. Баку, 1920 (PDF) (rus). Bakı: Nağıl evi. 2011. 316. ISBN 978995221073-6. 31 yanvar 2021 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 14 may 2024.
  19. ↑ Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti: 1918-1920: Parlament (stenoqrafik hesabatlar) (az.). I. Bakı: Azərbaycan nəşriyyatı. 1998. 158. 29 may 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 may 2024.
  20. ↑ Rustamova-Tohidi Solmaz Ali kizi. "1918. Azerbaijani Massacres in photos and documents". Baku, 2012, 208 pag., pag. 20. ISBN 978-9952-8072-0-2
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Ələkbər_bəy_Xasməmmədov&oldid=8363578"
Informasiya Melumat Axtar