Əhəmənilər sülaləsi — (E.ə. 558 — e.ə. 330)-cu illərdə İranda iqtidarda olmuş xanədan.
Sülalənin yaranması
Ənənəyə görə, İran şahlarının ən qədim sülaləsinin banisi Əhəmən adlı bir şəxs olmuş və buna görə də sülalə Əhəmənilər sülaləsi adlanmışdır. Bu sülalə fars tayfa ittifaqına rəhbərlik edirdi. Fars tayfa ittifaqı b.e.ə. VIII əsrdə yaranmışdır. Bu tayfalar əvvəl Aşşurun və Midiyanın tərkibində idilər. B.e.ə. 550-ci ildə II Kir tərəfindən Əhəməni imperiyası yaradıldı. Ekbatan onun paytaxtı oldu. B.e.ə. 530-cu ildə II Kir Massaget hökmdarı Tomris tərəfindən öldürüldü.
Əhəməni hökmdarı II Kir Azərbaycanın cənub torpaqlarını zəbt etdikdən sonra ölkəmizin şimalını da ələ keçirməyə cəhd göstərmiş və bu məqsədlə Massaget hökmdarının dul qadını Tomirisə izdivac təklif etmişdi. Lakin II Kirin hiyləsini başa düşən, Vətən torpağının şərəfini və ölkənin müstəqilliyini uca tutan Tomiris İran hökmdarının təklifini rədd etmiş, Günəş allahına and içərək döyüşə atılmış, özündən qat-qat güclü olan yadelli qoşunlarını e.ə. 530-cu ildə darmadağın etmişdi. "Məğluğedilməz" Kirin özü də bu döyüşdə öldürülmüşdü. Midiya imperiyası, Lidiya, Babilistan kimi qüdrətli dövlətləri aradan qaldıraraq, Parfiya torpaqları da daxil olmaqla, Mərkəzi Asiyadan Misir hüdudlarına qədər çox geniş əraziləri ələ keçirmiş və bütün bu işğallara görə "Böyük Kir" ləqəbi qazanmış II Kir üzərində bu qələbə Azərbaycan və türk dövlətçiliyi tarixinin ən şanlı səhifələrindən biridir.
Əhəmənilər xanədanı
Əhəmənilər Krallığı Siyahısı (~e.ə. 705–559)
şəkil | Ad | Ailə münasibəti | Hökmranlığı | Qeydlər |
---|---|---|---|---|
(~e.ə. 705–559) | ||||
~e.ə. 705 | birinci hökümdarı | |||
oğlu' | ~e.ə. 640 | |||
oğlu' | ~e.ə. 580 | |||
'in oğlu və II Kir'in atası | ~e.ə. 550 |
Əhəmənilər İmperyası Siyahısı (e.ə. 559–334/327)
şəkil | Ad | Ailə münasibəti | Hökmranlığı | Qeydlər |
---|---|---|---|---|
Əhəmənilər İmperyası (559–334/327 BC) | ||||
II Kir | oğlu | e.ə. 559–530 | ||
II Kambiz | II Kirin oğlu | e.ə. 530–522 | ||
Qaumata | II Kirin oğlu | e.ə. 522 | ||
I Dara | ın oğlu | e.ə. 522–486 | ||
I Kserks | I Daranın oğlu | e.ə. 485–465 | ||
I Kserks | I Kserksin oğlu | e.ə. 465–424 | ||
II Kserks | I Kserksin oğlu | e.ə. 424 | ||
Soqdian | I Kserksin oğlu | e.ə. 424–423 | ||
II Dara | I Kserksin oğlu | e.ə. 424–404 | ||
II Artakserks | II Daranın oğlu | e.ə. 404–358 | ||
III Artakserks | II Artakserksin oğlu | e.ə. 358–338 | ||
IV Artakserks Arses | III Artakserksin oğlu | e.ə. 338–336 | ||
III Dara | oğlu
, oğlu , II Daranın oğlu |
e.ə. 336–330 | ||
Ehtimal ki, II Artakserks nəslindəndir | e.ə. 330–329 |
Soyağacı
İran hökmdarı*
705 – 675 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
İran hökmdarı
675 – 640 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Şahzadə* |
İran hökmdarı
640 – 600 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Şahzadə* |
İran hökmdarı
600 – 559 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Şahzadə* |
II Kir İran hökmdarı
559 – 530/28 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
I Dara İran hökmdarı
522 – 486 |
Şahzadə |
II Kambiz İran hökmdarı
530 – 522 |
(Qaumata Şahzadə Bardinin adından hökmranlıq etmişdi*) 522 |
Şahzadə |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
I Kserks İran hökmdarı
485 – 465 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
I Artakserks İran hökmdarı
465 – 424 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
II Kserks İran hökmdarı
424 |
Soqdian İran hökmdarı
424 – 423 |
II Dara İran hökmdarı
423 – 404 |
Arsites Şahzadə
|
Şahzadə |
Bagapaios Şahzadə
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
II Artakserks İran hökmdarı
404 – 358 |
Şahzadə |
Şahzadə |
Cyrus (IV) Şahzadə
|
Prince |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
III Artakserks İran hökmdarı
358 – 338 |
Ocha Prince
|
Rodrogune Princess
|
Apama Şahzadə
|
Princess |
Arsames (II) Prince
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
IV Artakserks Arses İran hökmdarı
338 – 336 |
Princess
|
III Dara İran hökmdarı
336 – 330 |
Prince |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
İran hökmdarı
330 – 329 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Şahzadə |
Böyük İskəndər (III İskəndər) Makedoniya hökmdarı
329 – 323 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
İstinadlar
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
Monarx, sülalə və ya onların nümayəndələri ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
|