Əsərin baş qəhrəmanları tacir Vasili Andreyeviç Brexunov və onun kəndli işçisi Nikitadır. Qarlı qış günündə kəndlərdən birinə ticarət məqsədilə yola düşürlər. Tufan səbəbilə yolllatını azırlar.
Əsər boyu iki fərqli insan tipi təqdim olunur:
- Vasili Andeyeviç – tamahkar, özünü düşünən, qazancı hər şeydən üstün tutan şəxsdir.
- Nikita – səbirli, imanlı, mülayim kəndlidir.
Sonda Brexunov içindəki insani hissləri kəşf edir və öz canı bahasına Nikitanı qoruyur, onu donmaqdan xilas edir. Nəticədə özü ölür, lakin mənəvi bir qurtuluş yaşayır.
Lev Tolstoy bu əsərində daxili dəyişimi, ruhani oyanışı və fədakağın gücünü göstərir. Əsər mesaj verir ki, əsl dəyər pul və yaxud da uğur deyil, mərhəmət və sevgi ilə yaşamaqdır. İnsanı insan edən daxili əxlaq və vicdanıdır. [1]
- Əsər, Tolstoyun xristian dəyərləri ilə ruhani axtarışları ilə dolu dövründə yazılıb.
- Sadə süjetə baxmayaraq, əsər dərin fəlsəfi və etik sualları gündəmə gətirir.
- Povest klassik rus ədəbiyyatının mənəviyyat yönümlü incilərindən sayılır.
- ↑ "The Project Gutenberg eBook of Herr und Knecht, by Lew Nikolajewitsch Tolstoi". www.gutenberg.org.
- ↑ Bradshaw, Peter. "Boxing Day – review". The Guardian (ingilis). 20 dekabr 2012.