Əbu Müslim məscidləri (azərb. Əbu Müslim məscidləri) — Azərbaycanın Quba rayonunun ən qədim məscidləridir. Orada eyni adlı 3 məscid var. Şahdağ xalqlarına, Azərbaycanın yerli əhalisinə mənsub etnik azlıqlara mənsubdur .
| Əbu Müslim məscidləri | |
|---|---|
 | |
| 41°12′47″ şm. e. 48°14′56″ ş. u.HGYO | |
| Ölkə | |
| Yerləşir | Quba rayonu |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Əbu Müslim məscidləri Azərbaycanın ən qədim məscidləridir. İş o yerə çatıb ki, Azərbaycanın Quba rayonunun Xınalıq, Cek və Qrız kəndlərində Əbu Müslim məscidləri VIII əsrdə ucaldılıb. Şayiələrə görə, bu məscidlər təxminən VIII əsrdə Abbasi xilafətinin banisi Abbasın məşhur sərkərdəsi Əbu Müslim Əl Xorasani tərəfindən ucaldılıb. Çox güman ki, həmin sərkərdə həmin vaxt Azərbaycan hakimi olub.
_3.JPG)
Cek kəndindəki Əbu Müslim məscidi sovet hakimiyyəti illərində sökülərək onun daşından məktəb binası, ağaclarından taxıl anbarı tikilib. Məscid ölkə müstəqilliyinin ilk illərində kənd başçılarından Şıxəli Muradovun təşəbbüsü və kənd sakinlərinin köməyi ilə qismən bərpa edilmişdir. Lakin maliyyə çətinliyi səbəbindən Əbu Müslim məscidinin tikintisi hələ də lazımi səviyyədə başa çatdırılmayıb. Onun ətrafında geniş elmi, arxeoloji və memarlıq tədqiqatlarının aparılması çox vacibdir.
Xınalıq kəndindəki Əbu Müslim məscidi keçmiş SSRİ dövründə anbar kimi istifadə olunub. Artıq əvvəlki kimi yerli əhali tərəfindən məscidə çevrilib. Kənd camaatı cümə namazını bu məsciddə qılır. Hınalıqdakı Əbu Müslüm məscidinin taxta sütunları oyma üsulu ilə müxtəlif Nəbati motivləri və göl təsvirləri ilə bəzədilib. Məscidin girişində sağ tərəfdə 2 metr hündürlükdə iki müxtəlif daşın üzərində “Runa” yazıları vardır. Təxminən 3-8 məqalə. Əsrlər arasında yazıldığı təxmin edilir. Yazılar dəqiq tərcümə edilməsə də, onların təxmini mənası “günəşin doğuşu” və “yeni tarixin başlanğıcı”dır.[1]
Qrız kəndindəki Əbu Müslim məscidi bu gün istifadə edilmir. Bunun əsas səbəbi bu məscidin ciddi dağıntılara məruz qalmasıdır.
2017-ci ildə Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi məscidi tarix və mədəniyyət abidələri siyahısına daxil etsə də, eyni zamanda vəsait çatışmazlığını əsas gətirərək bərpadan imtina etmişdir.
- ↑ "Fuad Hüseynzadə. "Nuhdan qalan dilin daşıyıcıları", "Paritet" qəzeti, 26 noyabr 2010". 23 Ağustos 2011 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 Haziran 2011.