Əbülhəsən Rəhmani

Əbülhəsən Əli oğlu Rəhmani 1910-cu ildə Təbrizdə anadan olub. Atası Əli Rəhmani, "Zərqam Homayun" ləqəbi ilə Məşrutə hərəkatının fəal iştirakçılarından biri olub. Əbülhəsən Rəhmani orta məktəbi Təbriz şəhərində bitirib. 1927-ci ildə İran Kommunist Partiyasına üzv olub. 1928–1931-ci illərdə Moskva Dövlət Universitetində təhsil alıb.^[1] 1931-ci ildə İrana qayıtdıqdan sonra həbs olunub. Bir neçə aydan sonra həbsdən azad olunub. Zabitlik məktəbinə daxil olub və buranı bitirdikdən sonra İran ordusunda xidmət edib. 1935-ci ildən 1937-ci ilə qədər ali təhsil alıb.

Tudə Partiyasına qoşulub və gizli siyasi fəaliyyətlə də məşğul olub. Partiyanın hərbi təşkilatını qurmaq üçün fəaliyyət göstərib və Həsən Nəzəri, Məhəmməd Agahi, Abbas Səqayi və Tağı Musəvi ilə birlikdə təşkilatlanıb.^[2] 1945-ci ildə İran ordusunun tərkibində inqilabi fəaliyyət göstərdiyinə görə həbs olunub və Kirman şəhərinə sürgün edilib. Sürgündən qaçaraq Təbrizə gəlib. Azərbaycan Milli Hökuməti dövründə Qızılbaş Xalq Qoşunlarının kadr şöbəsinin rəisi vəzifəsində işləyib.^[1]

Azərbaycan Milli Hökuməti dağıldıqdan sonra Əbülhəsən Rəhmani Azərbaycan SSR-yə mühacirət edib. 1947–1951-ci illərdə Bakı Ali Partiya məktəbində təhsil alıb. 1951–1953-cü illərdə Azərbaycan Radioinformasiya Komitəsinin İran bölməsinin tərcüməçisi (fars və Azərbaycan dilindən) və redaktoru işləyib. 1953-cü ildən Azərbaycan Elmlər Akademiyası Tarix İnstitutunda fəaliyyət göstərib. 1959-cu ildə "Tarix-e Aləm araye-Abbasi" mövzusunda namizədlik dissertasiyasını, 1971-ci ildə isə "Azərbaycan XVI əsrin ortalarından XVII əsrə qədər" mövzusunda doktorluq işini müdafiə edib.^[1]

1987-ci il oktyabrın 14 — də vəfat edib və Bakıda Yasamal qəbiristanlığında dəfn olunub.^[1]

• Nəzəri, Həsən. Uğursuz təyinatlar (fars). Tehran. 1997. səh. 313.