Əşiya[3] və ya Yeşaya[4][5] (ivr. יְשַׁעְיָהוּ, Yəšaʿyāhū; mənası – «Rəbb xilas edir»),[4] həmçinin İsaiya[6] — e.ə. VIII əsrdə yaşamış yəhudi peyğəmbər. «Əşiya peyğambərin kitabı» adını ondan götürmüşdür.[7][8]
| Əşiya | |
|---|---|
| ivr. שַׁעְיָהוּ | |
 Sikstin kapellasının tavanında Mikelancelo tərəfindən çəkilmiş freska. | |
| Doğum tarixi | e.ə. VIII əsr |
| Doğum yeri | Yəhudi çarlığı |
| Vəfat tarixi | e.ə. VII əsr |
| Qeyd edilir | 9 may[1] |
| Xatirə günü | 9 may |
| Rəmzləri | çal saçlı və saqqalı, əlində üzərində Əşiya 7:14-dən sözlər – (lat.) ecce virgo concipiet et pariet filium et vocabitur nomen eius Emmanuel, "bax, bir bakirə bir oğula hamilə olmalı, ona sahib çıxmalıdır və onun adı Emmanuil olmalıdır" yazılmış qoca bir kişi.[2] |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
«Əşiya peyğambərin kitabı» əsərində Əşiya peyğambər deyə xitab edilir, fəqət «Əşiya peyğambərin kitabı» ilə hər hansı bir tarixi Əşiya arasında dəqiq əlaqə qarışıqdır. Ənənəvi nöqteyi-nəzərə görə, «Əşiya peyğambərin kitabı»nın bütün 66 fəsli bir insan – Əşiya tərəfindən yazılmışdır. Ehtimal olunur ki, kitab iki dövrdə yazılıb – e.ə. 749-cı il və ya e.ə. 686-cı il. Kitabda Böyük Kirdən bəhs olunur və İsrail millətini Babiloniya əsarətindən xilas etmək üçün nəzərdə tutulmuşdur. Başqa bir nöqteyi-nəzərə görə, kitabın birinci yarısı (1–39-cu fəsillər) tarixi Əşiya tərəfindən, qalan hissəsinin yazılma tarixi isə Babiloniyadakı sürgündən dərhal sonraya təsadüf edir. Bu tarix də tarixi Əşiyanın həyat dövründən iki əsr sonradır.
- ↑ St. John the Baptist Byzantine Catholic Cathedral, Holy Prophet Isaiah Arxivləşdirilib 2017-06-27 at the Wayback Machine
- ↑ Stracke, Richard. "The Prophet Isaiah". Christian Iconography. 2015-10-20. 2022-01-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-07-17.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2021-06-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-05-18.
- ↑ 1 2 "Arxivlənmiş surət". 2023-05-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-05-18.
- ↑ https://live.bible.is/bible/AZEBSA/ISA/1
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2023-05-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-05-18.
- ↑ The Scofield Study Bible III, NKJV, Oxford University Press
- ↑ De Jong, Matthijs J., Isaiah Among The Ancient Near Eastern Prophets: A Comparative Study of the Earliest Stages of the Isaiah Tradition and the Neo-Assyrian Prophecies, BRILL, 2007, pp. 13–17 Arxivləşdirilib 2022-07-11 at the Wayback Machine
- Baltzer, Klaus. Deutero-Isaiah: A Commentary on Isaiah 40–55. Minneapolis: Fortress Press. 2001.
- Childs, Brevard S. Isaiah: a commentary. Louisville, Kentucky: Westminster John Knox Press. 2001. ISBN 978-0-664-22143-0.
- Church, Brooke Peters. The Private Lives of the Prophets and the Times in Which They Lived. New York: Rinehart. 1953.
- Cohon, Beryl D. The Prophets: Their Personalities and Teachings. New York: Scribner. 1939.
- Herbert, Arthur Sumner. The book of the prophet Isaiah: Commentary. Cambridge: Cambridge University Press. 1975. ISBN 978-0-521-08624-0.
- Herbert, Arthur Sumner. The book of the Prophet Isaiah, chapters 40–66. Cambridge: Cambridge University Press. 1975. ISBN 978-0-521-20721-8.
- Kraeling, Emil G. The Prophets. Chicago: Rand McNally. 1969.
- Miscall, Peter D. Isaiah. Sheffield, England: JSOT Press. 1993. ISBN 978-1-85075-435-0.
- Quinn-Miscall, Peter D. Reading Isaiah: poetry and vision. Louisville: Westminster Press. 2001. ISBN 978-0-664-22369-4.
- Phillips, J. B. Four Prophets, Amos, Hosea, First Isaiah, Micha: A Modern Translation from the Hebrew. New York: Macmillan. 1963.
- Sawyer, John F. A. The fifth gospel: Isaiah in the history of Christianity. Cambridge: Cambridge University Press. 1996. ISBN 978-0-521-44007-3.
- Scott, R. B. Y. The Relevance of the Prophets. Macmillan: London. 1968.
- Smith, J. M. Powis. The Prophets and Their Times. Chicago: University of Chicago. 1941.