Ştaudinger reaksiyası

Ştaudinger reaksiyası — 1919-cu ildə German Ştaudinger tərəfindən kəşf edilmiş, azidlərin və fosfinlərin (və ya fosfitlərin) qarşılıqlı təsiri ilə fosfazenlərin (iminofosforanlar) sintezi üçün bir üsuldur [1] [2]:

R₃P + R'N₃ ${\displaystyle \to }$ R₃P=NR' + N₂

Reaksiya nəticəsində əmələ gələn fosfazenlər sonrakı transformasiyalara daxil edilir. Beləliklə, amin və fosfin oksidin əmələ gəlməsinə səbəb olan fosfazenlərin hidrolizi, azidlərin aminlərə reduksiya olunması üçün bir metod kimi istifadə olunur (Ştaudinger reduksiyası):

${\displaystyle {\mathsf {R_{3}P{\text{=}}NR^{1}+H_{2}O\rightarrow R^{1}NH_{2}+R_{3}P{\text{=}}O}}}$

Fosfazenlərin karbonil birləşmələri ilə qarşılıqlı təsiri iminlərin sintezi üçün bir metod kimi istifadə olunur (Ştaudingerə görə iminasiya):

${\displaystyle {\mathsf {R_{3}P{\text{=}}NR^{1}+R_{2}^{2}CO\rightarrow R_{2}^{2}C{\text{=}}NR^{1}+R_{3}P{\text{=}}O}}}$,

İzosiyanatlar bir karbonil komponenti olaraq istifadə edildikdə, bu imitasiya karbodiimidlərin meydana gəlməsinə səbəb olur:

R₃P=NR¹ + R²N=C=O ${\displaystyle \to }$ R²N=C=NR¹ + R₃PO