Şoşqavəng monastırı

Kilsənin dövrümüzə çatmış inşaat kitabəsində qeyd edilir ki, abidə "1651-ci ilin yayında...ustad Usep və Georgi tərəfindən inşa edilmişdir.”^[1] Kilsənin arxivində iki qədim əlyazma saxlanılır və onlar hər ikisi perqament üzərində yazılmış Psalmlar və İncillərdir.^[2]

Ərazidə aparılan tədqiqatlar, monastırın yerləşdiyi yerdə erkən orta əsrlərdən etibarən dini kompleksin olduğu qənaətinə gəlinmişdir. ^[2] Sonrakı əsrlərdə monastır ciddi dağıntılara məruz qalsa da, XVII əsrdə yenidən inşa edilmişdir. Kilsənin divar hörgüsündə əvvəlki tikilinin çoxlu sayda daşları və qədim xaçdaşlar istifadə olunmuşdur.^[2]

Şoşqavəng monastırının yerləşdiyi ərazidən Amaras və Füzuli ərazisinə geniş mənzərə açılır. Birnefli bazilika formasına malik olan kilsə 9,19x6,26 m ölçülərə malikdir.^[2] Planda düzbucaqlı formaya malik olan ibadət zalının şərq hissəsində altar apsidası yerləşir. Zalın tağtavanı qoşa pilonlar tərəfindən saxlanılır. Kilsə, xaç təsvirləri ilə bəzədilmiş altar beminə, üç pəncərəyə və dövrümüzə çatmamış narteksə açılan qapıya (qərb tərəfdən) malikdir.^[2]

Pəncərə və qapı yerləri, tağlar və pilonların hörgüsündə yaxşı yonulmuş daşlar, digər divar hörgülərində isə mat tonlu kobud daşlar istifadə edilmişdir. Kilsə ətrafında çoxlu sayda dağılmış tikililərin qalıqları saxlanmaqdadır.^[2]

• Mkrtçyan, Ş. M., Историко-Архитектурные Памятники Нагорного Карабаха, İrəvan, 1989
• Bərxudaryan, Makar, Арцах, Bakı, 1895