Şirvanşah — ABŞ yazıçısı Adnabod Calonun (psevdonim) XII əsr Şirvanında baş verən mistik və tarixi hadisələri təsvir edən romanıdır. Əsər sufi dünyagörüşü, insanın daxilindəki ilahi nur və Şirvanın sakral coğrafiyası mövzularını birləşdirir. Roman 2025-ci ildə Amazon platformasında çap olunmuşdur və bir sıra ölkələrdə oxucu auditoriyası toplamışdır.
| Şirvanşah |
|---|
Roman oxucunu XII əsrin Şirvanına — sufi irsinin, ticarət yollarının və siyasi ziddiyyətlərin kəsişdiyi dövrə aparır. İlahi yolgöstərən Xızır Şirvanın mənəvi mühitini qoruyan fiqur kimi çıxış edir və “bu torpaq əvvəldən var olmuş və həmişə olacaq” deyərək Şirvana mistik missiya verir. O, Şirvanşah Axsitanı hakimiyyətə gətirməyə və bu torpağı bütün hakikət axtaranların sığınacağı yerə çevirməyə kömək edir.
Axsitan bu məqsədlə “Adəm və Həvva Qülləsi”ni — Şirvanın rəmzi Kaabasını inşa etməyə başlayır və ölkə boyunca geniş miqyasda xənəqə şəbəkəsi yaradır. Hadisələr Şirvanla Alamut arasındakı gərginlik fonunda inkişaf edir; nizari-ismaili təsiri, sirli sui-qəsdlər və mistik vizyonlar Şirvanın taleyinə təsir edir.
- Axsitan I — Şirvanşah; islahatçı hökmdar və romanın əsas siması.
- Xızır (Azər, Hidər, Xıdır-İlyas) — Şirvanın ilahi himayədarı; Axsitanın hakimiyyətə gəlməsinə və ruhani islahatlara bələdçilik edən müqəddəs obraz.
- Feyzan (Feyz) — Alamutla Şirvan arasındakı gərginliyi təmsil edən, keçmişi sirrlə dolu mürəkkəb qəhrəman; əvvəlcə assasin, sonradan ruhani həqiqət axtaran.
- Şəmsi — Bakının yeraltı sirlərinin qoruyucusu; qədim şəhərin metafizik qatını açan gənc.
- Şərqiyyə (Şərgiya) — Xızırı yuxularında görən, gələcək sui-qəsdləri hiss edən və hadisələrin gedişinə təsir edən qız.
- Sufizm və daxili axtarış
- “İnsanda Allah” konsepsiyası
- Hakimiyyət və ədalət
- Şirvanın sakral coğrafiyası
- Xızır kultu və qədim peyğəmbərlik ənənələri
- Assasinlərin (Nizari-İsmaililər) təsiri
- Siyasi və mənəvi islahatların qarşıdurması
Roman Şirvanı yalnız tarixi dövlət kimi deyil, həm də ezoterik mərkəz kimi təqdim edir. Burada sufi irsinin, alban və türk miflərinin, zərdüşti qatlarının və Xızır kultunun qovuşduğu unikal mənəvi məkan təsvir olunur. Şirvan “hakikət axtaranların sığınacağı” kimi təqdim edilir.
Romanda Bakının qədim qülləsi — tarixdə “Qız qalası” kimi tanınan memarlıq abidəsi — “Adəm və Həvva Qülləsi” adı ilə yenidən təsəvvür edilir. Müəllifin təsvirində bu qüllə Şirvanın birləşdirici rəmzidir və müxtəlif dini-fəlsəfi cərəyanların harmoniyasını təcəssüm etdirir.
Roman ABŞ və digər ölkələrdə oxucu auditoriyası toplamışdır. 2025-ci ildən etibarən əsər haqqında müxtəlif media resurslarında müsahibələr dərc olunmuş, Şirvanın sufi irsinə dair müzakirələrdə əsərə istinadlar edilmişdir. İngilis dilində kitabsevərlər arasında romanın mistik və tarixi elementlərinin sintezi müsbət qarşılanmışdır.