Şartan (шарта́н, шырта́н, шитран; çuvaş. шӑрттан, шӑртан) - Çuvaşların xüsusi ənənəsi ilə hazırlanan kolbasadır. Delikates hesab edilir və adətən bayramlarda hazırlanır. Bayram ənənəsi daşıyır[1]. Onu vam xodda odun üzərində bişirirlər. Əsas tərkibi qoyun əti, mədəsi və sarımsaqdır. Müasir dövrdə çuvaşlar bu kolbasanı yalnızca qoyun ətindən deyil, həmçinin mal əti və donuz ətindən də istifadə edirlər. Çuvaşiya və Mariy El respublikalarında bu kolbasanı istehsal edən sənaye obyektləri mövcuddur[2].
Kolbasanı hazırlamaq üçün farş ilə lazımi inqreyendləri birlikdə vam xodda odun üzərində bişirmək lazımdır. Bişirilmə prosesi biretaplıdır və 6 saat çəkir. Odun temperaturu 300 dərəcədən 100 dərəcə arasında ola bilər. Belə olduğu zaman o yarıquru halda olur[3]. [4]
Təmizlənmiş qoyun mədisinə qoyun pendiri, sarımsaq, dəfnə yarpağı, duz 3-4 saat qızarana qədər bişir. Şirtanın uzun müddət saxlamaq üçün 1,5 saat bişdikdən sonra əlavə bişirmək lazım gəlir, sonra 1 saat soyudulur və yenidən 1 saat bişirilir. Belə olduğu halda onu uzun müddət saxlamaq olar.
500 qr qoyun mədəsi, 1950 qr qoyun əti, 10 sarımsaq, istiot, dəfnə yarpağı və duz[5] [6].[7]
- Додонов Н. Л. 300 чувашских блюд. — Чебоксары : Чувашское книжное издательство, 1972.
- Чувашская кухня / сост. Н. М. Анисимова, П. В. Сымкин. — Чебоксары : Издательство «Чувашия», 1992.
- Чувашская кухня / сост. З. Л. Антипова, В. Н. Алексеев. — Чебоксары : Чувашское книжное издательство, 2014. — ISBN 978-5-7670-2066-9.
- 5-17-037353-8
- ↑ Матвеев Г. Б., Фокин П. П. Мясные блюда традиционные Arxivləşdirilib 2021-11-09 at the Wayback Machine Электронная Чувашская энциклопедия. Проверено 2 января 2017.
- ↑ Матвеев Г. Б. Шӑрттан Arxivləşdirilib 2022-07-08 at the Wayback Machine Электронная Чувашская энциклопедия. Проверено 2 января 2017.
- ↑ Похлёбкин В. В. Кулинарный словарь // Большая энциклопедия кулинарного искусства. Все рецепты В. В. Похлёбкина. — ЗАО «Центрполиграф», 2008. — 975 с. — ISBN 978-5-9524-3563-6.
- ↑ Андрей Трофимов. Как приготовить ширтан (инфографика) Arxivləşdirilib 2021-09-22 at the Wayback Machine АиФ-Чувашия (4 ноября 2013). Проверено 2 января 2017.
- ↑ Кулинарные рецепты: Шыртан (мясное изделие) Arxivləşdirilib 2020-10-01 at the Wayback Machine Национальная библиотека Чувашской Республики, nasledie.nbchr.ru. Проверено 2 января 2017.
- ↑ Рецепт шартана
- ↑ В .И. Даль. Толковый словарь живого великорусского языка в 4-х томах. Том 4. Р-Я. — АСТ. — 2006. — С. 616. — 11443 с. — ISBN 5-17-037353-8.