Şingiley məscidi
Şingiley məscidi — Azərbaycanda Ordubad rayonunun, Dəstə kəndində yerləşən XIX əsrə aid məscid və tarix-memarlıq abidəsi.
| Şingiley məscidi | |
|---|---|
| Ölkə |
 Azərbaycan |
| Yerləşir | Dəstə |
| Tikilmə tarixi | XIX əsr |
| Üslubu | İslam memarlığı |
| İstinad nöm. | 5345 |
| Kateqoriya | Məscid |
| Əhəmiyyəti | Yerli əhəmiyyətli |
| 38°53′02″ şm. e. 45°54′29″ ş. u. | |
 |
|
  Şingiley məscidi |
|
Məscid, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2 avqust 2001-ci ildə verdiyi 132 nömrəli qərar ilə yerli əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin siyahısına salınıb. Naxçıvan Muxtar Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2007-ci il 21 noyabr tarixli 98 nömrəli qərarı ilə Şingiley məscidi ölkə əhəmiyyətli memarlıq abidələri siyahısına salınıb.
Şingiley məscidi Ordubad rayonunun Dəstə kəndində yerləşir.[1][2] Məsciddən tapılan kitabələrə əsasən, məscid XI əsrdə tikilib və XX əsrdə bərpa olunub.[1][3]
Məscidin 2 qapısı var və əsas girişi şimaldandır və qarşısında balkon var.[1] Qərb və şərq divarların hərəsində 2 tağvari pəncərə var. Cənub divarında 5 pəncərə var. Tavanı 6 sütun saxlayır. Məscidin uzunluğu 16,6 m, eni 9 m, hündürlüyü 4,3 m-dir.[4]
Azərbaycanda sovet işğalından sonra rəsmi olaraq 1928-ci ildən dinlə mübarizəyə başladılar.[5] Həmin ilin dekabrında Azərbaycan KP MK-i bir çox məscid, kilsə və sinaqoqları maarifləndirici istiqamətlərdə istifadə üçün klubların balansına verdi.[6] Əgər 1917-ci ildə Azərbaycanda 3.000 məscid var idisə 1927-ci ildə bu rəqəm 1.700, 1928-ci ildə 1369, 1933-cü ildə isə 17 idi.[6][7] Şingiley məscidi də bu dövrdə fəaliyyətini dayandırıb.
Azərbaycan müstəqilliyini yenidən bərpa etdikdən sonra məscid Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2 avqust 2001-ci ildə verdiyi 132 nömrəli qərar ilə yerli əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin siyahısına salınıb.[8] Naxçıvan Muxtar Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2007-ci il 21 noyabr tarixli 98 nömrəli qərarı ilə Şingiley məscidi ölkə əhəmiyyətli memarlıq abidələri siyahısına salınıb.[9]
- ↑ 1 2 3 Naxçıvan abidələri ensiklopediyası, 2008. səh. 444
- ↑ Səfərli, 2017. səh. 39
- ↑ Seyidov, Abbas. Tarixi Yerlər və Abidələr I Beynəlxalq Quba Simpoziumu / Mədəniyyətlərarası münasibətlərdə Naxçıvan memarlıq abidələrinin yeri (az.). Bakı. 2019. səh. 72. Archived from the original on 17 iyun 2022. İstifadə tarixi: 17 iyun 2022.
- ↑ Naxçıvan abidələri ensiklopediyası, 2008. səh. 445
- ↑ Yunusov, Arif. Azərbaycanda İslam (PDF) (az.). Bakı: Zaman. 2004. səh. 140. ISBN 9952-8052-2-5. 5 iyul 2023 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 14 dekabr 2022.
- ↑ 1 2 Yunusov, Arif. Azərbaycanda İslam (PDF) (az.). Bakı: Zaman. 2004. səh. 141. ISBN 9952-8052-2-5. 5 iyul 2023 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 14 dekabr 2022.
- ↑ Ələsgərova, Nəsrin. "Ислам в Азербайджане: история и современность | Heinrich Böll Stiftung | Tbilisi - South Caucasus Region". ge.boell.org (rus). 15 yanvar 2005. 13 sentyabr 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 sentyabr 2024.
- ↑ "Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2001-ci il 2 avqust Tarixli 132 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmişdir" (PDF) (az.). mct.gov.az. 2 avqust 2001. 7 iyul 2021 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 14 dekabr 2022.
- ↑ Naxçıvan Muxtar Respublikası ərazisindəki dünya, ölkə və yerli əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələri (az.). Naxçıvan: Qızıl dağ nəşriyyatı. 2009. 37.
- The encyclopaedia of “Nakhchivan monuments” (az.). Naxçıvan: national Academy of sciences of Azerbaijan nakhchivan branch. 2008. səh. 521.
- Səfərli, Hacıfəxrəddin. Naxçıvanın türk-islam mədəniyyət abidələri (az.). Naxçıvan: Əcəmi NPM. 2017. səh. 216.