Şikar Şikarov

1953-cü il dekabr ayının 3-də Bakı şəhərində anadan olmuşdur. 1971-ci ildə Bakı şəhərindəki 46 saylı orta məktəbi bitirmişdir. Elə həmin il SSRİ Müdafiə Nazirliyinin Bakı Ali Ümumqoşun Komandirləri Məktəbinə daxil olmuşdur. 1975-ci ildə təhsilini fərqlənmə ilə başa vuraraq, təyinatla Primorsk diyarındakı hərbi hissələrin birində rota komandiri kimi fəaliyyətə başlamışdır.^[2][3]

1986-cı ildə SSRİ Müdafiə Nazirliyinin Frunze adına Hərbi Akademiyasına daxil olmuş, 1989-cu ildə oranı bitirdikdən sonra podpolkovnik rütbəsində Ukraynanın Luqansk şəhərində yerləşən hərbi hissələrdən birinə qərargah rəisi təyin edilmişdir.^[2]

Ailəli idi. İki övladı var.^[2]

1990-cı il 20 yanvar hadisələrindən sonra öz xahişi ilə Bakıda yerləşən 4-cü ordunun sərəncamına göndərilmişdir. Lakin 4-cü ordunun sərəncamında bir müddət işsiz qalmalı olur. Bundan sonra o, əvvəl Mülki Müdafiə Baş Qərargahında əməliyyat şöbəsinin rəisi, 1992-ci ildə isə Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin Baş Qərargahı rəisinin birinci müavini təyin edilmişdir. Burda olarkən, Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin yaradılması ilə bağlı işlərə cəlb olunmuşdur. 1991-ci ilin sentyabr ayının əvvəllərində Respublika Ali Sovetinə dəvət olunmuş, burada podpolkovnik Mehman Səlimov, Ali Sovetin məsul işçisi İlqar Qurbanov və digərləri ilə birgə “Azərbaycan Respublikasının Silahlı Qüvvələri” haqqında qanun layihəsi üzərində işləməyə başlamışdır. Onun təklifi ilə ölkə rəhbərliyi milli qvardiya adı altında kiçik hərbi qüvvələrin yaradılmasına icazə vermişdir. O öz xidmət yoldaşları ilə birgə Müdafiə Nazirliyinin qurulmasında ilk addımı atmışdır. Onun rəhbərliyi ilə Nazirliyin daxili xidmət normaları müəyyənləşdirilmiş, növbətçilik sistemi yaradılmış, lazımi sənədləşmə və hərbi xəritələrin hazırlanması təmin edilmişdir. Şikarovun fəaliyyətində xüsusilə diqqətəlayiq məqamlardan biri onun polkovnik-leytenant İ. Abdullayevlə birgə Silahlı Qüvvələrin konsepsiyası üzərində işləməsi idi.^[4]

Ordunun gələcək strukturunun müzakirəsi zamanı Şikarov keçmiş sovet hərbi modelinin mexaniki şəkildə yeni respublika şəraitinə tətbiqinə qarşı çıxmış, Azərbaycanın suverenliyini və ərazi bütövlüyünü qorumağa qadir müstəqil ordu formalaşdırılması zərurətini əsaslandırmışdır. O, hərbi hissələrin sayı, şəxsi heyətin tərkibi və maliyyə xərclərinin hesablanması ilə bağlı konkret təkliflər irəli sürərək, Müdafiə Nazirliyinin fəaliyyətinin rasional əsasda qurulmasına mühüm töhfə vermişdir.^[5]

Şikar Şikarov dəfələrlə respublikanın Ermənistanla həmsərhəd rayonlarına səfər etmiş və dövlət sərhədlərinin möhkəmləndirilməsi məsələlərini sistemli şəkildə tədqiq etmişdir. O, sərhəd xətlərinin gücləndirilməsi üzrə plan layihəsi hazırlamış və həmin plana əsasən sərhəd zonasına silahlı bölmələrin yerləşdirilməsinin zəruriliyini məntiqi əsaslarla əsaslandırmışdır. Kəlbəcər rayonunun Ermənistanla həmsərhəd xətti boyunca zastavaların təşkilinə dair konkret təkliflər vermiş, eyni zamanda yerli özünümüdafiə qüvvələrinin cəlb edilməsinin məqsədəuyğunluğunu müdafiə etmişdir. Ümumilikdə, Şikar Şikarov Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin formalaşmasının ilkin mərhələsində ərazi özünümüdafiə qüvvələrinin təşkili və onların hüquqi‑statusunun müəyyənləşdirilməsi işlərinə hərbi mütəxəssis kimi yaxından yardım etmişdir.^[6]

Mart ayının sonlarında Şuşa ətrafında və Şuşa‑Laçın yolu boyu vəziyyət qəfil kəskinləşdikdə Şikar Şikarov, podpolkovnik F.Şabanov və podpolkovnik R.Muxtarov Şuşaya yola düşdülər. Həmin dövrdə erməni silahlıları Şuşa yolunda bir avtobusu vurmuş, çoxsaylı sərnişinlər həlak olmuşdu. Yolda təhlükənin güclü olması səbəbindən Laçından Şuşaya nəqliyyat hərəkəti dayanmışdı. Buna baxmayaraq, Şikar Şikarov Şuşaya getməkdə israrlı olmuş və öz nəqliyyat vasitəsi ilə yola düşmüşdür. Martın 30-da, yol boyu ermənilərin atəşi altında olsalar da, sərnişinlər salamat şəkildə Şuşaya çatmışlar.^[7]

Şikar Şikarov yoldaşları ilə birlikdə şəhərin müdafiə mövqelərinə getmiş, görülmüş işlərin vəziyyəti ilə tanış olmuşdur. Onlar şəhərin hərbi hissələrinin döyüş hazırlığının zəif olduğunu, hərbçilərin vəzifələrini düzgün bilmədiklərini, dəstələr arasında dağınıqlıq və nizamsızlığın hökm sürdüyünü müşahidə etmişlər. Müdafiəyə məsul yanaşanlarla, fəaliyyətdə fəal olanlar arasında əlaqələrin yaradılmaması ümumi işin səmərəsini xeyli aşağı salmışdır. Bu vəziyyətdən çıxış yolu axtararaq Şikar Şikarov üç gün ərzində şəhərdəki bütün batalyon komandirləri ilə görüşmüş, onların birgə fəaliyyət göstərməsini təşviq etmişdir. Bəzi komandirlər müstəqil fəaliyyətə üstünlük versələr də, Şikar Şikarov vəziyyəti hərbçi baxımından təhlil etmiş, müdafiənin gücləndirilməsi planının hazırlanmasında iştirak etmiş və nəticələri batalyon komandirlərinə çatdıraraq onları vahid rəhbərlik altında fəaliyyətin vacibliyinə inandırmışdır.^[7][3]

Daha sonra o, hissələr arasında qarşılıqlı əlaqələrin yaradılması yollarını müəyyən etmiş və rabitə sistemi qurulmuşdur. Müdafiə ilə bağlı vəzifələr dəqiqləşdirilmişdir. Sonrakı mərhələdə Şikar Şikarov şəhərin bir istiqamətinə, Şabanov və Muxtarov isə digər istiqamətlərə yönəlmiş, müdafiə istihkamlarının qurulması imkanlarını öyrənmişlər.^[7]

Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin tarixində strateji əhəmiyyətə malik əməliyyatlardan biri olan Goranboy əməliyyatı Şikar Şikarovun rəhbərliyi altında planlaşdırılmış və həyata keçirilmişdir. Əməliyyat dövründə Azərbaycanın bir sıra rayonlarında, o cümlədən Şuşa və Laçın istiqamətlərində vəziyyət artıq kifayət qədər gərgin idi və düşmənin silahlı qüvvələri tərəfindən həyata keçirilən hücumlar regiondakı hərbi və siyasi vəziyyəti daha da ağırlaşdırırdı.^[8]

Şikar Şikarov əməliyyatın hazırlanmasına başlamazdan əvvəl düşmənin qüvvələrini və yerləşməsini operativ şəkildə təhlil etmiş, əldə olunan məlumatları xəritələr üzərinə köçürərək taktiki planın hazırlanmasında istifadə etmişdir. Əməliyyatın uğurla həyata keçirilməsi üçün üç əsas istiqamət müəyyən edilmişdi:^[8]

1. Tər‑Tər istiqaməti – Şikar Şikarov birbaşa rəhbərlik etmişdir. Bu istiqamət üzrə əməliyyatın məqsədi düşmənin əsas mövqelərinin zəiflədilməsi və Azərbaycanın strateji mövqelərinin qorunması olmuşdur.
2. Goranboy istiqaməti – N. Sadıqov rəhbərlik etmişdir.
3. Xanlar istiqaməti – Podpolkovnik F.Şabanov bu istiqamətdə fəaliyyət göstərmişdir. O, həm kəşfiyyat məlumatlarının toplanması, həm də taktiki hazırlıq işlərinə rəhbərlik etmişdir.

Əməliyyatın başlamasından əvvəl bu zonada bir sıra kiçik taktiki hücumlar həyata keçirilmiş və düşmənin mövqeləri haqqında əlavə məlumatlar əldə edilmişdir. Hazırlıq dövründə Şikar Şikarov komandirləri vahid rəhbərlik altında fəaliyyət göstərməyə inandırmış, batalyonlar arasında əlaqə və rabitə sistemini yaratmışdır. Bu tədbirlər əməliyyatın koordinasiyasını və döyüş hazırlığını xeyli artırmışdır.^[9]

Əməliyyatın nəticəsi olaraq, Goranboy və Xanlar rayonlarının müəyyən əraziləri, eləcə də Ağdərə rayonunun bir hissəsi erməni silahlı qüvvələrindən azad edilmişdir. Şikar Şikarovun rəhbərliyi və planlaşdırması əməliyyatın uğurla başa çatmasında əsas rol oynamış, düşmənin hərbi təşəbbüsünü zəiflətmiş və Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin döyüş hazırlığını artırmışdır.^[10][11]

1992-ci ilin iyun ayında Şikar Şikarov Ağdərə rayonunda uğurlu hərbi əməliyyat həyata keçirmişdir. Əməliyyat nəticəsində düşmənin xeyli sayda hərbi texnikası və canlı qüvvəsi məhv edilmiş, Tərtər rayonunun top və raket atəşinə tutulması dayandırılmışdır.^[11]

13 iyun 1992-ci ildə Şikar Şikarov yenidən Ağdərəyə yola düşmüşdür. Düşmən müqavimət göstərmiş, gərgin vəziyyət yaranmışdır. Şikar Şikarov batalyonu ayağa qaldıraraq hücum əmri vermişdir. Qısa müddət sonra düşmən geri çəkilməyə başlamışdır. Lakin bu döyüş zamanı Şikar Şikarov həlak olmuşdur. Onun uğurlu döyüş əməliyyatları nəzərə alınaraq, ölümündən sonra polkovnik rütbəsi ilə təltif edilmişdir.^[10][11]

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 1992-ci il 23 iyun tarixli, 6 saylı fərmanı ilə polkovnik Şikarov Şikar Şükür oğluna ölümündən sonra "Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı" fəxri adı verilmişdir.^[12]

Bakı şəhərinin Şəhidlər xiyabanında dəfn edilmişdir. Qobustan rayonundakı Sündü kənd orta məktəbi onun adını daşıyır (əslən həmin kənddəndir).

• Vüqar Əsgərov. Azərbaycanın Milli Qəhrəmanları (Yenidən işlənmiş II nəşr). Bakı: Dərələyəz-M. 2010. səh. 269.
• Süleymanov, M. Şikarov Şikar // Milli Qəhrəmanlar. Bakı. 1994. 3–15.

• Şikarov Şikar Şükür oğlu ^{[ölü keçid]}
• Şikar Şikarov ^{[ölü keçid]}