Şifropank — sosial və siyasi dəyişiklikləri həyata keçirmək üçün güclü kriptoqrafiya və məxfiliyi artıran texnologiyaların geniş yayılmasını müdafiə edən biri. Şifropank hərəkatı 1980-ci illərin sonlarında yaranıb və 1992-ci ildə aktivistlərin, texnologistlərin və kriptoqrafların qeyri-rəsmi qruplarının fərdi məxfiliyi artırmaq və dövlət və ya korporativ nəzarətə müqavimət göstərmək strategiyalarını müzakirə etdiyi "Cypherpunks" elektron poçt siyahısının yaradılması ilə maraq qazanıb. Fəlsəfədə dərin libertarian olan hərəkat, mərkəzsizləşdirmə, fərdi muxtariyyət və mərkəzləşdirilmiş hakimiyyətdən azad olmaq prinsiplərinə əsaslanır.[1][2] Onun cəmiyyətə təsiri qlobal maliyyə, rabitə və məxfilik təcrübəsini dəyişdirən texnologiyaların inkişafına, məsələn, şifropankın mərkəzləşdirilməmiş və senzuraya davamlı pul ideallarını təcəssüm etdirən Bitcoin və digər kriptovalyutaların yaradılmasına qədər uzanır.
Hərəkat həmçinin təhlükəsiz mesajlaşma proqramları və məxfiliyə yönəlmiş veb brauzerlər kimi gündəlik texnologiyalarda şifrələmənin əsas axınına töhfə verir. Şifropank etikası XXI əsrdə rəqəmsal hüquqlar, nəzarət və şəxsi azadlıqlar ətrafında müzakirələrə davamlı təsir göstərmişdir. Hərəkat 1990-cı ildən fəaliyyət göstərir və daha özəl və təhlükəsiz rəqəmsal dünyanın təşviqinə yönəlmiş təşəbbüsləri ruhlandırmaqda davam edir.[3][4]
- ↑ Asgari, Nikou; Chipolina, Scott. "Bitcoin's Wall Street takeover frustrates crypto's true believers". Financial Times. 2024-01-12. İstifadə tarixi: 2024-11-18.
- ↑ Read, Max. "Facebook's New Competition: The U.S. Dollar". Intelligencer (ingilis). 2019-06-18. 2024-11-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-11-18.
- ↑ Jarvis, Craig. "Cypherpunk ideology: objectives, profiles, and influences (1992–1998)". Internet Histories. 6 (3). 2022: 315–342. doi:10.1080/24701475.2021.1935547.
- ↑ Beltramini, Enrico. "Against technocratic authoritarianism. A short intellectual history of the cypherpunk movement". Internet Histories. 5 (2). 2021: 101–118. doi:10.1080/24701475.2020.1731249.