Şifra (ivritcə Šip̄rā) və Pua (ivritcə Pūʿā) Çıxış (Eksodus) 1:15–21-ə görə, Misirlilər tərəfindən yəhudi uşaqlarına qarşı törədilən soyqırımı[1] qısa müddətə dayandıran iki mamaça (doğuş köməkçisi) idi. Misir padşahı (Firon) onlara bütün yəhudi oğlan körpələrini öldürməyi əmr etmişdi, lakin onlar bu əmri yerinə yetirməkdən imtina etdilər. Firon onları çağırıb niyə bu əmri pozduqlarını soruşduqda, mamaçalar cavab verdilər ki, yəhudi qadınlar misirli qadınlar kimi deyil, daha sağlam[2] və güclüdürlər[3] və mamaçalar gəlməzdən əvvəl uşaqlarını dünyaya gətirirlər. Allah onların yaxşı niyyətini mükafatlandırdı və onlara "evlər qurdu", yəni onlara nəsillər və irs bəxş etdi.[4]
|
15. Misir padşahı yəhudi mamaçalarla danışdı. Onlardan birinin adı Şifra, digərinin adı isə Pua idi. 16. O dedi: "Yəhudi qadınları doğanda onların doğuş masasına baxın: əgər doğulan oğlandırsa, onu öldürün; əgər qızdırsa, yaşamağa qoyun." 17. Lakin mamaçalar Allahdan qorxaraq Misir padşahının dediyini etmədilər və oğlan uşaqlarını sağ buraxdılar. 18. Misir padşahı mamaçaları çağırdı və onlara dedi: "Niyə bunu etdiniz? Niyə oğlan uşaqlarını yaşamağa qoydunuz?" 19. mamaçalar Firona dedilər: "Çünki yəhudi qadınlar misirli qadınlar kimi deyil, onlar sağlam və güclüdürlər. Mamaçalar gəlməmişdən əvvəl onlar artıq doğmuş olurlar." 20. Allah mamaçalara yaxşılıq etdi; xalq çoxaldı və olduqca gücləndi. 21. Allah mamaçalar üçün evlər qurdu, çünki onlar Allahdan qorxurdular.[5] | 
|
Tövratda "din" üçün xüsusi bir söz yoxdur. Tövratda bu anlayış "Allah qorxusu" (Eksod. 1:17) kimi ifadə olunur. Mamaçalar Fironun əmrindən daha çox Allahın mənəvi tələblərinə tabe oldular.[6] Müəllif Fransin Klaqsbrun yazır ki, Şifra və Puanın Fironun soyqırım əmrinə tabe olmaması tarixdə qeydə alınmış ilk mülki itaətsizlik hadisəsi ola bilər.[7] İlahiyyatçı Conatan Maqonet onları "zülmkar rejimə qarşı müqavimət göstərən ən erkən və ən güclü nümunələrdən biri" adlandırır.[8]
Tövratın eyni hissəsində Firon misirlilərə bütün yəhudi oğlan uşaqlarını öldürməyi əmr etdikdə (Eksod. 1:22), əksinə, misirlilər Firondan qorxaraq bu əmri yerinə yetirdilər. Rabi Yosef Teluşkin Şifra və Puanın davranışını Holokost zamanı yəhudiləri xilas edənlərə, Firona tabe olanları isə nasistlərin tərəfdarlarına bənzətmişdir. O qeyd edir ki, yəhudiləri xilas edənlərin əksəriyyəti dindar insanlar idi, nasistlərə kömək edənlər isə ya Allahın hökmündən qorxmurdular, ya da Ona inanmırdılar.[9]
Eksodus 1:20–21-də qeyd olunur ki, Allah mamaçalar üçün "evlər qurdu".[10] Müxtəlif təfsirlər bu ifadəni fərqli şəkildə izah edirlər:
- Bəzi tədqiqatçılar düşünür ki, bu ifadə mamaçalar üçün yox, yəhudi xalqı üçün nəzərdə tutulub, çünki onlar çoxalıb gücləndilər.
- Daha çox qəbul edilən fikir budur ki, "evlər" burada nəsil və sülalə mənasını verir. Yəhudi dini təfsirlərinə görə, bu "evlər" kahinlərin (kehunah), Levilərin (leviyah) və padşahların sülalələrini simvolizə edir.[11]
Şifra (Šp-ra) adı Misirdə Sobekhotep III dövrünə aid (təxminən e.ə. 1745-ci il[12]) bir qul siyahısında tapılmışdır. Bu siyahı Bruklin Muzeyində saxlanılan "Papirus Brooklyn 35.1446" sənədində yer alır. Alimlər bu adın yəhudi adı "Şifra"nın misir dilindəki forması ola biləcəyini düşünürlər.[13] Şifra adı "gözəl olmaq" və ya "parlaq olmaq" mənasını verən arami "Sapphira" adı ilə əlaqəlidir. Pua adı isə "gənc qadın" və ya "kiçik qız" mənasını verən qədim Kənanlı adıdır.[14]
- Hebrew – English original text at Mechon-Mamre.org
- Jewish Publication Society translation at Mechon-Mamre.org
- Judaica Press translation with Rashi's commentary at Chabad.org
- ↑ Limmer, Seth M.; Pesner, Jonah Dov. Moral Resistance and Spiritual Authority: Our Jewish Obligation to Social Justice (ingilis). CCAR Press. 2019. ISBN 9780881233193. İstifadə tarixi: 11 January 2019.
- ↑ Exod. 1:19 NKJV
- ↑ Exod. 1: 19 NIV
- ↑ "Exodus 1 / Hebrew - English Bible / Mechon-Mamre". www.mechon-mamre.org. İstifadə tarixi: 14 November 2017.
- ↑ "Exodus 1:15". www.sefaria.org.
- ↑ Kushner, Harold, ed. of the d'rash commentary. "Exodus." Etz Hayim: Torah and Commentary. New York: The Jewish Publication Society, 2001.
- ↑ Voices of Wisdom, ISBN 0-394-40159-X
- ↑ Magonet, Jonathan (1992) Bible Lives (London: SCM), 8.
- ↑ Telushkin, Joseph. A Code of Jewish Ethics: Volume 1 — You Shall Be Holy. New York: Bell Tower, 2006. p. 488.
- ↑ Magonet, Jonathan (1992) Bible Lives (London: SCM), 7–8.
- ↑ See for example Talmud Tractate Sotah 11b; and Exodus Rabbah 1:17.
- ↑ van Heel, Koenraad Donker. Mrs. Tsenhor. Oxford University Press. 2014. səh. 114. ISBN 978-977-416-634-1.
- ↑ "Portion of a Historical Text".
- ↑ Albright, W. F. "Northwest-Semitic Names in a List of Egyptian Slaves from the Eighteenth Century B. C.". Journal of the American Oriental Society. 74 (4). 1954: 223, 229. doi:10.2307/595513. ISSN 0003-0279. JSTOR 595513.