Məhəmməd Şeybani
| Bu məqalə hökümdar haqqındadır. fəqih üçün Məhəmməd əş-Şeybani səhifəsinə baxın. |
Məhəmməd Şeybani (1 yanvar 1451, Mərkəzi Asiya – 2 dekabr 1510[1], Mərv, Marı vilayəti) — Şeybani sülaləsindən özbək xanı, şairi. Məhəmməd Şeybəxt xan kimi tanınırdı.
| Məhəmməd Şeybani | |
|---|---|
| | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1 yanvar 1451 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 2 dekabr 1510[1] (59 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Fəaliyyəti | şair |
| Atası | Budaq sultan |
| Ailəsi | Şeybani xanlığı |
| Dini | islam |
Anası Uluqbəyin qızı Reyhan Sultan bəyim idi. Çingiz xanın oğullarından Cuçinin oğlu, Batının qardaşı Şeybanın sülaləsindən olan və Özbəkləri idarə edən Əbül-Xeyir xan tərəfindən qurulmuş xanlıqdır. 1428-ci ildə qurulan Buxara xanlığı 1468-ci ildə Əmir Teymur tərəfindən yıxılmışdır. Sonra 1500-cü ildə Məhəmməd Şeybani xan (1451–1510) tərəfindən təkrar qurulan Şeybani xanlığı (1500–1599) 1506-cı ildə Buxaranı ələ keçirmiş, mərkəzi Buxaraya köçürmüş və Buxara xanlığı olaraq xatırlanmağa başlamışdı. Bu xanlıq Özbək Xanlığı olaraq da tanınır. Şeybani ya da Şeybanoğulları xanlığı 1599-cu ildə Astarxan xanlığı mənşəli Din Məhəmməd, Baqi Məhəmməd və Qubernator Məhəmməd qardaşları tərəfindən yıxılmış və Buxara Xanlığı Aştarhan hakimiyyətinin Canı hakimiyyətinin əlinə keçmişdir. 1510-cu ildə I Şah İsmayıl Səfəvi tərəfindən məğlub edilərək öldürülmüşdür.
- Məhəmməd Şeybani (1500–1510)
- Köçkuncu (1510–1531)
- Müzəffərrəddin Əbu Səid (1531–1534)
- Əbül-Qazi Ubeydallah (1534–1539)
- I Abdallah (1539–1540)
- Əbdüllətif (1540–1552)
- Novruz Əhməd (1552–1556)
- I Pir Məhəmməd (1556–1561)
- İsgəndər (1561–1583)
- II Abdallah (1583–1598)
- Abdülmömin (1598–1598)
- II Pir Məhəmməd (1598–1598)
- ↑ 1 2 Library of Congress Authorities (ing.). Library of Congress.