Şelkovnikov süsəni

Şelkovnikov süsəni (lat. Iris schelkownikowii) — süsənkimilər fəsiləsinə aid bitki növü.

Şelkovnikov süsəni
Elmi təsnifat
XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Şelkovnikov süsəni
Beynəlxalq elmi adı
Iris schelkownikowii
Şəkil axtarışı

IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu: "Nəsli kəsilmək təhlükəsində olanlara" aiddir. Azərbaycanın prioritet endemik növüdür. 

Morfoloji təsviri

Çoxillik ot bitkisidir. Kökümsovu qısa, sürünə, gövdə 4—20 sm hündürlüyündə, bir iri təpə çiçəyindən ibarətdir. Yaraqları boz—göymtül, dar—xətvari, 2—3 mm enində, bəzən spiralvari əyilmişdir, təpə yarpaqları otvari-pərdəlidir, neştərşəkilli, ucu sivridir. Çiçəkyanlığının xarici tərəfi üfüqi aşağı dartılmışdır, 4-5 sm uzunluğunda, 1,5-2 sm enində uzunsov və ya uzunsov xətvaridir, küt, boz, ortada dairəvi tünd göy ləkə və tünd-göy damarlar var. Çiçəkyanlığının daxili tərəfi yuxarıya doğru, 6—7 sm uzunluğunda, 3-3,5 sm enində, uzunsov, tərs yumurtavari, sıxılmış, qısa dırnaqcıqlı, küt, mavi bənövşəyi və ya bənövşəyi damarlıdır. Tozcuğu bənöşəyi, qutucuq 5-6 sm uzunluğunda, uzunsov, üçtilli, qısa buruncuqludur.

Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri

Çiçəkləmə dövrü aprel, meyvə əmləgətirmə may ayına təsadüf edir. Kökümsov və toxum vasitəsilə çoxalır. Aşağı dağ qurşağında quru, gilli və daşlı yamaclarda yayılmışdır. Mezokserofitdir.

Yayılması

Bozqır yaylası.

Sayı və tendensiyası

Populyasiyaları çox nadirdir. Tək-tək bitir. Dekorativ bitkidir. İtmə təhlükəsi altındadır.

Məhdudlaşdırıcı amillər

Yaşayış ərazisinin deqradasiyası, otarılma, tapdalanma və əhali tərəfindən yığılması itmə təklükəsini yaradır.

Mühafizə tədbirləri

Mühafizə tədbirləri yoxdur. Ysaqlıqların yaradılması vacibdir.