Şam ağacı

Şam ağacı
Şam ağacı
Elmi təsnifat
	Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çılpaqtoxumlular Şöbə: İynəyarpaqlılar Sinif: İynəyarpaqlılar Yarımsinif: İynəyarpaqlılar Dəstə: İynəyarpaqlılar Fəsilə: Şamkimilər Yarımfəsilə: Pinoideae Cins: Şam
Beynəlxalq elmi adı
	Pinus L., 1753[…];
ITIS	18035
NCBI	3337
EOL	14031
FW	55062

Şam ağacı (lat. Pinus) — bitkilər aləminin i̇ynəyarpaqlılar şöbəsinin i̇ynəyarpaqlılar sinfinin i̇ynəyarpaqlılar dəstəsinin şamkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.

Müalicəvi əhəmiyyəti

Şam ağacının iynəyarpaqlarından diş ağrısının müalicəsində istifadə olunur. Ağızı iynəyarpaq həlimi və sirkə ilə yaxalamaq uğurlu nəticə verir. İynəyarpaq buxarı ilə inhalyasiya etmək aborta kömək edir və aybaşının başlanmasına təkan verir. İynəyarpağın tüstüsü qaş və kipriklərin tökülməsində, gözdən yaş gəldikdə və zəif görmədə kömək edir.

Şamağacı tumurcuğunun həlimi öskürəyə qarşı vasitədir. İynəyarpağından böyrək xəstəliklərinə qarşı preparatlar və vanna üçün şamağacı ekstraktı hazırlanır. İynəyarpaq-karotin pastası yaraların müalicəsində işlənir. Şamağacı gövdəsini yardıqda qatranın efir yağında məhlulu olan və "terpentin" adlanan qatı qatran əldə edilir. Bu qatran yara sağaldıcı vasitə kimi istifadə olunur.^[3]

Sinonimləri

Heterotipik sinonimləri

Apinus Neck. ex Rydb.
Caryopitys Small
Cembra Opiz
Ducampopinus A.Chev.
Leucopitys Nieuwl.
Pinea Wolf
Strobus Opiz

Növləri

Pinus albicaulis Engelm.
Pinus amamiana Koidz.
Pinus aristata Engelm.
Arizona şamı (Pinus arizonica Engelm.)
Pinus armandi Franch.
Pinus arunachalensis R.C.Srivast.
Pinus × ascendens Businský
Pinus attenuata Lemmon
Pinus × attenuradiata Stockw. & Righter
Pinus ayacahuite Ehrenb. ex Schltdl.
Pinus balfouriana Balf.
Banks şamı (Pinus banksiana Lamb.)
Pinus bhutanica Grierson, D.G.Long & C.N.Page
Pinus brachyptera Engelm.
Pinus brutia Ten.
Pinus bungeana Zucc. ex Endl.
Pinus californiarum D.K.Bailey
Kanar şamı (Pinus canariensis C.Sm. ex DC.)
Pinus caribaea Morelet
Pinus × celakovskiorum Asch. & Graebn.
Pinus cembra L.
Pinus cembroides Zucc.
Pinus × cerambycifera Businský
Pinus cernua L.K.Phan ex Aver., K.S.Nguyen & T.H.Nguyên
Pinus chiapensis (Martínez) Andresen
Pinus clausa (Chapm. ex Engelm.) Vasey ex Sarg.
Burulmuş şam (Pinus contorta Douglas ex Loudon)
Pinus cooperi C.E.Blanco
Kulter şamı (Pinus coulteri D.Don)
Pinus cubensis Griseb.
Pinus culminicola Andresen & Beaman
Pinus dalatensis Ferré
Pinus densata Mast.
Sıxçiçəkli şam (Pinus densiflora Siebold & Zucc.)
Pinus × densithunbergii Uyeki
Pinus devoniana Lindl.
Pinus discolor D.K.Bailey & Hawksw.
Pinus durangensis Martínez
Pinus echinata Mill.
Pinus edulis Engelm.
Pinus elliottii Engelm.
Pinus engelmannii Carrière
Pinus fenzeliana Hand.-Mazz.
Pinus flexilis E.James
Pinus × galaiana Papaioannou
Pinus georginae Pérez de la Rosa
Pinus gerardiana Wall. ex D.Don
Pinus glabra Walter
Pinus gordoniana Hartw. ex Gordon
Pinus greggii Engelm. ex Parl.
Pinus × hakkodensis Makino
Hələb şamı (Pinus halepensis Mill.)
Pinus hartwegii Lindl.
Heldreyx şamı (Pinus heldreichii Christ)
Pinus henryi Mast.
Pinus herrerae Martínez
Pinus hwangshanensis W.Y.Hsia
Pinus jaliscana Pérez de la Rosa
Pinus jeffreyi Balf.
Pinus johannis M.-F.Robert
Pinus kesiya Royle ex Gordon
Pinus koraiensis Siebold & Zucc.
Pinus krempfii Lecomte
Pinus lagunae (Robert-Passini) Passini
Lambert şamı (Pinus lambertiana Douglas)
Pinus latteri Mason
Pinus lawsonii Roezl ex Gordon
Pinus leiophylla Schiede ex Schltdl. & Cham.
Pinus × litvinovii L.V.Orlova
Pinus longaeva D.K.Bailey
Pinus luchuensis Mayr
Pinus lumholtzii B.L.Rob. & Fernald
Pinus luzmariae Pérez de la Rosa
Pinus massoniana Lamb.
Pinus maximartinezii Rzed.
Pinus maximinoi H.E.Moore
Pinus merkusii Jungh. & de Vriese
Pinus monophylla Torr. & Frém.
Pinus montezumae Lamb.
Pinus monticola Douglas ex D.Don
Pinus morrisonicola Hayata
Pinus mugo Turra
Yumşaqiynəyarpaqlı şam (Pinus muricata D.Don)
Pinus × murraybanksiana Righter & Stockw.
Pinus × naxiorum Businský
Pinus × neilreichiana Reichardt
Pinus nelsonii Shaw
Qara şam (Pinus nigra J.F.Arnold)
Pinus occidentalis Sw.
Pinus oocarpa Schiede ex Schltdl.
Pinus palustris Mill.
Xırdaçiçəkli şam (Pinus parviflora Siebold & Zucc.)
Pinus patula Schiede ex Schltdl. & Cham.
Balkan şamı (Pinus peuce Griseb.)
Sahil şamı (Pinus pinaster Aiton)
Pinus pinceana Gordon & Glend.
Pinus pinea L.
Sarı şam (Pinus ponderosa Douglas ex C.Lawson)
Pinus praetermissa Styles & McVaugh
Pinus pringlei Shaw
Pinus pseudostrobus Lindl.
Alçaqboylu sidr şamı (Pinus pumila (Pall.) Regel)
Pinus pungens Lamb.
Pinus quadrifolia Parl. ex Sudw.
Şüalı şam (Pinus radiata D.Don)
Pinus ravii R.C.Srivast.
Pinus reflexa (Engelm.) Engelm.
Pinus remota (Little) D.K.Bailey & Hawksw.
Pinus resinosa Aiton
Pinus × rhaetica Brügger
Pinus rigida Mill.
Roksburq şamı (Pinus roxburghii Sarg.)
Pinus rzedowskii Madrigal & M.Caball.
Sabini şamı (Pinus sabiniana Douglas)
Pinus scopulorum (Engelm.) Lemmon
Pinus serotina Michx.
Sibir şamı (Pinus sibirica Du Tour)
Pinus × sondereggeri H.H.Chapm. ex Sudw.
Pinus squamata X.W.Li
Pinus strobiformis Engelm.
Veymutov şamı (Pinus strobus L.)
Pinus stylesii Frankis ex Businský
Adi şam (Pinus sylvestris L.)
Çin qırmızı şamı (Pinus tabuliformis Carrière)
Pinus taeda L.
Pinus taiwanensis Hayata
Pinus tecunumanii F.Schwerdtf. ex Eguiluz & J.P.Perry
Pinus teocote Schiede ex Schltdl. & Cham.
Tunberq şamı (Pinus thunbergii Parl.)
Pinus torreyana Parry ex Carrière
Pinus tropicalis Morelet
Pinus uncinata Ramond ex DC.
Pinus vallartensis Pérez de la Rosa & Gernandt
Pinus veitchii Roezl
Pinus virginiana Mill.
Pinus wallichiana A.B.Jacks.
Pinus wangii Hu & W.C.Cheng
Pinus yecorensis Debreczy & I.Rácz
Pinus yunnanensis Franch.

Qalereya

Ystadda köhnə şamın kökləri
Qədim Pinus longaeva, Kaliforniya, ABŞ
Cənubi Ontario, Kanadada böyük şərq ağ şam (P. strobus).
Polşanın Nove Çarnovo şəhərindəki əyri meşə
Filippinin Benguet şəhərində xasi şamı
Vaqamonda şam meşəsi, cənub Qərbi Qats, Kerala (Hindistan)
Huangshan şamı (Pinus hwangshanensis), Anhui, Çin
Şotland şamının iynələrinin, konuslarının və toxumlarının təsviri
Çiçəklənən gənc şam qozaları
Pensilvaniya ştatının Perri qraflığında dağda şotland şamının böyüyən dişi konusları
Tamamilə yetişmiş və təzə düşmüş dişi şam qozası