Şalkardeniz (qaz. Шалқартеңіз) — Turqay çayının məsəbini təşkil edən şoranlıq ərazi. İnzibati baxımından Aqtöbe vilayətində, Aralsk şəhərindən 160 km şimal-qərbdə yerləşir. Bölgə okean səviyyəsindən 49 metr yüksəklikdə yerləşir. Sahəsi 1800 km² təşkil edir. XVI əsrin sonlarına qədər Turqay çayının suları vadini su ilə doldururdu. Sonradan çay Aral dənizinə yönəlmişdir.[1] Çayın suyu istifadə edildikdən sonra Aral dənizi ilə əlaqə kəsilmişdir. Çökəkliyin cənubu səhra ilə örtülüdür. Yaz ayları Şaltardenizə Turqay çayını qollarından birinin suyu axır. Bu zaman dərinliyi 3 m olan şor göl əmələ gəlir. Turqay və İrgiz çayında su tutarlarının inşası ilə Şalkardeniz tamamən qoruyur. 1960-cı illərdə isə quraq bir düzlü səhraya çevrilir. 1969–1970-ci illərin qışı güclü qar ilə müşahidə edilir. Yağıntılar 1971 və 1972-ci illərdə də təkrarlanır. Nəticədə vadi su ilə dolur. Əraziyə flaminqo qayıdır.[2] Gölgədə hazırda 8 müxtəlif ölçülü göl vardır:Kurdım, Karakol və Jınıldı.[3]
| Şalkardeniz | |
| Ölkə |  Qazaxıstan |
| Sahəsi | 1.800 km2 |
 [[commons:Category: Shalkarteniz Vikianbarda|Şalkardeniz Vikianbarda]] | |
- ↑ "Аральское море и причины его гибели. — Мои статьи — Каталог статей — Ўзига беклар макони". 2014-11-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-08-11.
- ↑ "Озеро Шалкартениз (Челкар-Тенгиз)". 2015-09-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-08-11.
- ↑ "Turqay — Yandeks. Xəritələr". 2016-03-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-08-11.