“Şər oxu” ifadəsini ilk dəfə ABŞ prezidenti Corc Buş işlətmiş, İran, Bəəs İraqı və Şimali Koreyaya istinad etmişdir. Bu, 29 yanvar 2002-ci ildə, 11 sentyabr hücumlarından dörd ay sonra və 2003-cü ildə İraqın işğalından təxminən bir il əvvəl Buşun müraciətində istifadə edildi və tez-tez onun prezidentliyi boyunca təkrarlandı. O, bundan idarəçiliyi dövründə terrorizmə sponsorluq etdiyi və kütləvi qırğın silahları axtaran xarici hökumətləri təsvir etmək üçün istifadə edib.[1]
Belə bir ox anlayışı Birləşmiş Ştatların ümumi düşmənlərini təyin etmək və Amerika əhalisini Terrorla mübarizəni dəstəkləmək üçün istifadə edilmişdir. Termin ilkin əhatə etdiyi ölkələr İran, Bəəsçi İraq və Şimali Koreya idi. Buna cavab olaraq İran İran, BƏƏS Suriyası və Hizbullahdan ibarət “Müqavimət oxu” adlandırılan siyasi ittifaq yaratdı.[2]
Daha sonra Çin, Rusiya, İran və Şimali Koreya ABŞ siyasətçiləri və şərhçiləri tərəfindən “yeni şər oxu” adlandırıldı. "Şər oxu" termini İkinci Dünya müharibəsinin Ox dövlətlərinə (Nasist Almaniyası, Faşist İtaliyası və Yaponiya İmperiyası) istinaddır.[3]
- ↑ Glass, Andrew. "President Bush cites 'axis of evil,' Jan. 29, 2002". Politico. January 29, 2019. March 1, 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: February 19, 2020.
- ↑ "Axis of Resistance revived: A new turn in the US-Iran conflict, what's next?". The Business Standard (ingilis). February 5, 2024. May 21, 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: August 23, 2024.
- ↑ "The Axis of Evil: From Rhetoric to Reality". Bloomberg.com (ingilis). August 24, 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: August 23, 2024.
- Works related to George W. Bush's Second State of the Union Address at Wikisource
- 2002 State of the Union Address – President George W. Bush, January 29, 2002
- "AXIS OF EVIL" Archived October 31, 2013, at the Wayback Machine – PBS Online NewsHour, January 30, 2002
- "US expands 'axis of evil'" – BBC News, May 6, 2002
- "How to defeat the Axis of Evil" – Salon.com, October 24, 2002
- Axis of Evil Comedy Troupe, produced by the American-Arab Anti-Discrimination Committee
- Lullabies from the Axis of Evil Archived November 28, 2011, at the Wayback Machine – Recordings of folk tunes by women from the targeted nations, in a production by Erik Hillestad.