İzmir Liman qalası (türk. İzmir Liman Kalesi) — Türkiyənin İzmir ilində XII əsrdə inşa edilmiş, 1872-ci ildə isə dağılmış qala.
| İzmir Liman qalası | |
|---|---|
| türk. İzmir Liman Kalesi | |
.jpg) | |
 | |
| 38°25′19″ şm. e. 27°07′59″ ş. u.HGYO | |
| Ölkə |
 Türkiyə |
| Şəhər | İzmir |
| Yerləşir | İzmir |
| Tikilmə tarixi | XII əsr |
| Üslubu | qala |
| Vəziyyəti | dağılıb |
İzmir Liman qalası XII əsrdə Bizanslılar tərəfindən daxili limanın girişində tikilmiş və günümüzə qədər gəlib çatmamışdır.[1] Qala XIII əsrdə Genuya Respublikası, XIV əsrdə isə Aydınoğulları bəyliyinin nəzarətinə keçib. İzmir Səlib yürüşündən sonra qala Hospitalyerlər ordeni tərəfindən alındı və bu dövrdə San Pietro qalası adı ilə tanındı. 1348-ci ildə Aydınoğulları bəyliyi qalanı mühasirəyə alsa da, Umur bəy uğursuz mühasirədə həlak oldu.[1] Teymurilər dövlətinin hökmdarı Əmir Teymur 1402-ci ilin dekabrında qalanı qurudan mühasirəyə aldı və daxili limanın doldurulmasını əmr etdi. Daxili limanın Kadifekaleden gətirilən daşlarla doldurulması ilə qalanın dənizdən kömək almasının qarşısı alındı və mühasirə uğurla başa çatdı. Mühasirədən sonra Teymurun əmri ilə qala dağıdıldı.[1] Venesiya admiralı Pyetro Mokenigo 1472-ci ilin sentyabrında İzmirə dənizdən hücum edərək, şəhəri qarət etdikdən sonra Osmanlı sultanı II Mehmed şəhəri müdafiə etmək üçün 1479-cu ildə qalanın yenidən tikilməsini əmr etdi.[1][2] Üç tərəfli tikili kimi planlaşdırılan qala 1480-ci ilin oktyabrında mövcud təməllər üzərində yenidən inşa edildi. XVII əsrdə İnciraltıda Sancaqburnu qalasının inşası ilə əhəmiyyəti azalan Liman 1alası XIX əsrin II yarısına qədər istifadə olunmağa davam etdi. Daha sonra baxımsızlıq üzündən zədələnən qala 1870-ci ildə alınan qərarla 1872-ci ildə söküldü. Bu gün qalanın yerində Kemeraltı çarşısı yerləşir, bir vaxtlar qalaya bitişik olan Hisar məscidi isə adını qaladan alır.[1][3]
- ↑ 1 2 3 4 5 Ünlü, Evren. "Yıkıldı ama ismi yaşıyor İzmir Liman Kalesi". İzmir Kültür ve Turizm Dergisi. 25. Aralık 2013 - Ocak 2014. 23 Nisan 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 Nisan 2019.
- ↑ Tütüncü, Mehmet. "İzmir Kalesi'nin Kayıp Kitabesi". Yedikıta Tarih ve Kültür Dergisi. Ekim 2017. 23 Nisan 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 Nisan 2019.
- ↑ "Bir İzmir ritüeli: Kemeraltı". İzmir Kültür ve Turizm Dergisi. 11 Haziran 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 Nisan 2019.
- Ülker, Necmi. "İzmir Liman Kalesi". Bilim Birlik Başarı. 37 cild. 1983.