Kömək
Bu səhifəni kitabınıza əlavə edin
Kitabı göstər (0 səhifə)
Səhifə təklif edinİzanami (イザナミ?) — şintoizmdə ilkin nəsil səma tanrılarından sonra doğulmuş yaradılış və ölüm ilahəsi, İzanaqi adlı tanrının həyat yoldaşı.
| İzanami | |
|---|---|
 | |
| Mifologiya | Yapon mifologiyası |
| Cinsi | qadın[d] |
| Əri | |
| Uşaqları | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
İzanaqi və İzanami (hərf. "«ilk kişi» və «ilk qadın»") antropomorf görkəmə malik, digər tanrıları dünyaya gətirmək qüdrətinə sahib ilahi cütlük kimi təsvir edilir. Onlar Günəş ilahəsi Amaterasu, Ay və gecə tanrısı Tsukiyomi, tufanlar və su ünsürlərinin tanrısı Susanoo, həmçinin dəniz, külək, dağ və ağac ruhlarının valideynləri sayılır. Rəvayətə görə, İzanaqi və İzanami Yaponiya adalarının yaradıcılarıdır. Bu adalar onların nizəsindən tökülən okean damlalarının bərkiməsi ilə meydana gəlmişdi.[2]
İzanami Yeraltı aləminə enmədən öncə İzanami-no mikoto («ali ilahə») titulu daşıyırdı. Ölümündən və İdzanagi ilə birliyinin pozulmasından sonra isə ona İanami-no kami («ilahə», «ruh») adı verilmişdir. Orta əsrlərin son dövrünə aid təsvirlərdə İzanaqi və İzanami, dalğalanan geyimlər içində gözəl bir ər-arvad cütlüyü kimi göstərilirdi.[2]
Rəvayətə görə, İzanaqi ilə İzanami səmada ucalan körpünün üzərində dayanaraq aşağıya baxır, altlarında torpağın olub-olmadığını soruşurdular. Onlar qiymətli daşdan hazırlanmış nizəni aşağı salıb okeanı kəşf etdilər. Nizə qaldırıldıqda damcılayan suyun bərkiməsi nəticəsində Onoqorocima («öz-özünə bərkiyən ada») adası meydana çıxmışdır.[3]
Cütlük bu adaya enərək onun üzərində sütun ucaltmışdır. Daha sonra İzanami sütunun ətrafında bir istiqamətdə, İzanaqi isə əks istiqamətdə dolandılar. Görüşdükləri zaman İzanami «Nə gözəl, mən cazibədar bir gənclə rastlaşdım» demişdir. Bu sözlər İzanaqini qəzəbləndirmişdir. O bildirmişdir ki, kişi olduğu üçün ilk sözü demək haqqı ona məxsusdur və yenidən dolanmağı təklif etmişdir. İkinci dəfə qarşılaşdıqda İzanaqi «Nə gözəl, mən cazibədar bir qızla rastlaşdım» demişdir və bundan sonra onlar evlənmişdilər.[3]
İzanami adaları, dənizləri, çayları, ağacları və otları yaratdıqdan sonra, həyat yoldaşı ilə düşünmüş, kainatın hökmdarı olacaq bir varlıq yaratmağa qərar vermişdir. Beləcə Günəş ilahəsi Amaterasu doğulmuşdur. Sonrakı övladları Ay tanrısı Tsukiyomi, üçüncüsü isə tufan tanrısı Susanoo olmuşdur.[3] Başqa bir rəvayətə görə isə Amaterasu, Susanoo və Tsukiyomi İzanaminin ölümündən sonra İzanaqinin başından doğulmuşdur.[4]
Od ruhu tanrı Kaquçutsunun doğumundan sonra İzanami zəifləmiş və ağır xəstələnmişdir. İzanaqi diz çökərək ağlamış, lakin kədəri faydasız olmuşdur və İzanami qaranlıq diyarı Yomiyə yollanmışdır. Sevincsizliyə tab gətirə bilməyən İzanaqi həyat yoldaşının ardınca Yomi aləminə getmişdir. İzanami gecikdiyini demiş və ona üzünə baxmamağı xahiş etmişdir, lakin İzanaqi bu xahişi pozaraq od yandırmış və həyat yoldaşını dəhşətli mənzərədə görmüşdür. Onun cəsədi irin içində idi, ətrafında göy gurultusunun səkkiz təcəssümü, alov, torpaq və dağ ruhları dayanmışdı.[5]
Qəzəblənmiş İzanami Yomi aləminin səkkiz eybəcər qadınını İzanaqinin ardınca göndərmişdir O, Ame no Ohabari adlı qılıncını çəkmiş və qaçmağa başlamışdır. Qaçan zaman baş bağını atmış və o, üzüm salxımına çevrilmişdir. Qadınlar dayanıb onu yeməyə başlamışdılar. Bundan sonra İzanami özü də İzanaqinin dalınca qaçmışdır, lakin artıq İzanaqi Yomi ilə yuxarı aləm arasındakı sərhədə çatmış və yolu böyük bir qaya ilə bağlamışdı. Qayanın o biri tərəfində olan İzanaminin varlığını hiss edən İzanaqi ona birliyini pozmağı təklif etmişdir. İzanami cavabında demişdir ki, əgər belədirsə, hər gün min insanı boğacaq. İzanaqi qarşılıq olaraq bildirmişdir ki, o da hər gün min beş yüz doğan qadın üçün ev tikəcək.[5]
- ↑ 1 2 3 舍人親王, 太安萬侶 日本書紀 (классич. кит.). 日本: 0720.
- ↑ 1 2 А.Н. Виноградова, Т.П. Каптерева, Т.Х. Стародуб. Традиционное искусство Востока. Терменологический словарь. М.: Эллис Лак. под общ. ред. Т.Х. Стародуб. 1997. 165. ISBN 5-7195-0055-3.
- ↑ 1 2 3 Японская мифология: энциклопедия. Тайны древних цивилизаций. Москва: Эксмо. Составление, общ. ред. Ильиной Н. и Юрьевой О. 42–43. ISBN 978-5-699-08417-3.
- ↑ Японская мифология: энциклопедия. Тайны древних цивилизаций. Москва: Эксмо. Составление, общ. ред. Ильиной Н. и Юрьевой О. 455. ISBN 978-5-699-08417-3.
- ↑ 1 2 Японская мифология: энциклопедия. Тайны древних цивилизаций. Москва: Эксмо. Составление, общ. ред. Ильиной Н. и Юрьевой О. 44–46. ISBN 978-5-699-08417-3.