"İvoşima üzərində bayraq qaldırılması" (ing. Raising the Flag on Iwo Jima) — amerikalı fotoqraf Co Rozental tərəfindən 23 fevral 1945-ci ildə çəkilmiş tarixi fotoşəkil. Burada İkinci Dünya Müharibəsində İvoşima döyüşü zamanı Suribati dağının zirvəsində ABŞ bayrağını qaldıran 5 amerikalı dəniz piyadası və Birləşmiş Ştatların Hərbi Donanması korpusu təsvir edilmişdir.
| İvoşima üzərində bayraq qaldırılması | |
|---|---|
 | |
| Rəssam | Joe Rosenthal[1][2] |
| Tarixi | 23 fevral 1945[3][1][…] |
| Saytı |
nytimes.com/2019/10/17/u… nytimes.com/2016/06/24/u… nytimes.com/2016/05/04/u… |
| İnventar nömrəsi | NWDNS-80-G-413988[3][1] |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Foto minlərlə nəşrdə təkrar-təkrar çap olunaraq son dərəcə çox populyarlaşmışdır. Sonradan o, nəşr olunduğu ildə Pulitser mükafatını qazanan yeganə fotoşəkil oldu. Birləşmiş Ştatlarda fotoşəkil müharibənin ən əhəmiyyətli və tanınan şəkillərindən birinə çevrildi və şübhəsiz ki, bütün zamanların ən çox təkrarlanan fotoşəkildir.
Fotoşəkildə təsvir edilən altı kişidən üçü (Franklin Suzli, Qarlon Blok və Maykl Strenk) sonrakı döyüşlərdə həlak olmuş; sağ qalan üç nəfər (Harold Şults, Rene Qanyon və Ayra Heyz) fotoşəkildən şəxsiyyətləri müəyyən edildikdən sonra məşhur oldular. 2016-cı ilə qədər fotoşəkilin Harold Şultsa deyil, Con Bredliyə aid olduğu düşünülürdü.[4] Şəkil daha sonra heykəltəraş Feliks de Ueldon tərəfindən Arlinqton Milli Qəbiristanlığının yaxınlığında yerləşən Dəniz Piyadaları Memorialını yaratmaq üçün istifadə edilmişdir.
İvoşimada bayrağın qaldırılması ilə bağlı hadisələr "Atalarımızın bayraqları" bədii filmində təsvir edilmişdir.
Associated Press fotoya müəlliflik hüququndan imtina etdiyi üçün şəkil ictimai mülkiyyətdədir.[5]
19 fevral 1945-ci ildə ABŞ ordusu Yaponiya adalarına gedən yolda adaları ələ keçirmək strategiyasının bir hissəsi olaraq İvoşimaya hücuma keçdi. İvoşima əvvəlcə hədəf hesab edilmədi, lakin Filippinin nisbətən sürətlə ələ keçirilməsi amerikalıların Okinavaya hücum etməzdən əvvəl gözlədiklərindən daha uzun müddət davam edən döyüşlərə səbəb oldu. İvoşima Amerikanın uzaqmənzilli bombardmançılarının yerləşdiyi Yapon və Marian adalarının ortasında yerləşir. Adada Yaponiyanın erkən xəbərdarlıq stansiyası yerləşirdi və oradan Amerikanın Yaponiyaya hava hücumları barədə xəbərdarlıqlar göndərilirdi. Ada ələ keçirilsəydi, amerikalılar Yaponiyanın hava hücumu xəbərdarlığı sistemini zəiflədəcək və adadan zədələnmiş bombardmançılar üçün alternativ eniş zolağı kimi istifadə edəcəkdilər.
İvoşima trapesiyaya bənzəyən vulkanik bir adadır. Adanı ələ keçirən dəniz piyadaları onu "nəhəng boz donuz əti" kimi təsvir edirdilər. Ada güclü şəkildə möhkəmləndirilmdiyindən dəniz piyadaları ağır itki verdilər. Adada, onun cənub ucunda yerləşən, 166 m (540 fut) hündürlüyündə, konusvari formada olan sönmüş vulkan olan Suribaçi dağı dominantlıq edir. İvoşima Tokio prefekturasının bir hissəsi idi. Ada amerikan əsgərinin ayaq basdığı Yaponiyanın ilk ərazisi olduğundan İvoşimanı müdafiə etmək yaponlar üçün şərəf nöqtəsi oldu.[6] Suribaçi dağı adanın ən əhəmiyyətli yerlərindən biridir. Bu, xüsusilə çimərliklərə eniş zamanı yaponların birbaşa amerikalılara atəş aça biləcəyi mövqeləri təmin etdi. Döyüşün çox hissəsi üçün yaponlar yeraltı bunkerlərdə və uzunmüddətli atəş nöqtələrində vuruşdular. Dəniz piyadalarının odçanlardan alov atəşi açması, qumbara atması adi hala çevrildi. Amerikanın səyləri, ilk növbədə, eniş başlanandan dörd gün sonra, fevralın 23-də həyata keçirdikləri Suribaçini mühasirəyə almağa və ələ keçirməyə yönəldi. Suribaçinin tutulmasına baxmayaraq, döyüş bir neçə gün davam etdi. Ada yalnız martın 26-dan 31 gün sonra “təhlükəsiz” elan edildi.
- ↑ 1 2 3 https://www.archives.gov/historical-docs/todays-doc/?dod-date=223.
- ↑ https://www.pulitzer.org/article/joe-rosenthal-and-flag-raising-iwo-jima.
- ↑ 1 2 National Archives Identifier. // National Archives Catalog
- ↑ Nicole Puglise. "US soldier in Iwo Jima photograph misidentified, marines say". The Guardian. 23 iyun 2016. 23 fevral 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 fevral 2022.
- ↑ "Iwo Jima flag photographer Joe Rosenthal special honor sought". Marin Independent Journal (ingilis). 10 noyabr 2017. 14 noyabr 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 dekabr 2021.
- ↑ "Charles Lindberg, 86; Marine helped raise first U.S. flag over Iwo Jima". Los Angeles Times. Associated Press. 26 iyun 2007. 22 oktyabr 2012 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 noyabr 2013.