İvan Raşevski Qriqoryeviç (ukr. Іва́н Григо́рович Раше́вський ; 27 yanvar 1849 – 21 iyul 1921, Çerniqov) — ukraynalı rəssam, heykəltəraş, tənqidçi və sənətşünası.
| İvan Qriqoryeviç | |
|---|---|
| ukr. Іва́н Григо́рович Раше́вський | |
 | |
| Doğum tarixi | 27 yanvar 1849 |
| Vəfat tarixi | 21 iyul 1921 (72 yaşında) |
| Vəfat yeri |
|
| Fəaliyyəti | rəssam |
O, Çerniqov Ukrayna Qədim Əsərlər Muzeyinin direktoru, Çerniqov Xalq Kitabxanasının yaradıcılarından biri omuş, Çerniqovda Taras Şevçenkonun ilk abidəsinin qoyulmasında böyük rol oynamışdır.
İvan Qriqoryeviç 27 yanvar 1849-cu ildə indiki Xarkov vilayətinin Çuquyev şəhərində anadan olub. Raşevskilər ailəsinin Çerniqov vilayətinin Veliki Osnyaki kəndində mülkü olduğundan, rəssamın həyatının çox hissəsi Kazak hetmanlığı ilə bağlı olub.
O, 1873-cü ildə Kiyev Müqəddəs Vladimir Universitetinin hüquq fakültəsini bitirdikdən sonra, İmperator İncəsənət Akademiyasına daxil olur. İxtisasca peyzajçı rəssam olub. Eyni zamanda Raşevski Parisə də səfər edib. 1875-ci ildə Akademiyadan ayrılaraq Ukraynaya, Çerniqova qayıdıb.
1876-1879-cu illərdə Çerniqov Zemstvo Şurasının üzvü olub, həm də beynəlxalq hakim kimi də fəaliyyət göstərib. Kiyev, Sankt-Peterburq, Çerniqovda keçirilən çoxsaylı sərgilərdə fəal iştirak edib. Kolleksioner olub. Onun kolleksiyasına, xüsusilə İlya Repin, Vasili Surikov, Mixail Jukun rəsmləri, həmçinin qab-qacaq və tikmələr də daxildir. 1908-ci ildə xaricə səfər edən İvan Qriqoryeviç, Qara dənizdən Yunanıstana doğru olan səfər marşrutunu "Bosfor" (1908), "Sokrat həbsxanası" (1908) və s. rəsm əsərlərində əks etdirib.
1912-ci ildə V.V.Tarnovski Çerniqov Ukrayna Antik Əsərləri Muzeyinin direktoru olub. O, ömrünün son illərini Çerniqovda yer alan Taras Şevçenko abidəsinin təsdiq edilmiş layihəsi üzərində işləməyə həsr etmişdir.
O, 1921-ci il iyulun 20-dən 21-nə keçən gecə vəfat etmiş və Yüksəliş kilsəsinin qəbiristanlığında dəfn edilmişdir.[1]
İvan Raşevskinin nekroloqu: (orijinal yazı)
"Qubpolitprosvet xəbər verir ki, bu il iyulun 20-dən 21-nə keçən gecə rəssam, 1-ci Sovet Ukrayna Muzeyinin rəhbəri İvan Qriqoryeviç RAŞEVSKİ vəfat edib. İyulun 22-də saat 20:30-da Yüksəliş kilsəsi qəbiristanlığında dəfn ediləcək".
Ukrayna Rəssamlıq Akademiyası tərəfindən təqdim olunmuş, İvan Qriqoryeviç Raşevskinin əsərlərinin kataloqunda 170-dən çox əşya var.[2] Böyük Vətən müharibəsi illərində İ.Q.Raşevskinin bir çox əsərləri itmişdi. Hazırda Ukrayna Milli İncəsənət Muzeyində, Taras Şevçenko adına Milli Muzeydə, həmçinin Çerniqov muzeylərində və şəxsi kolleksiyalarda saxlanılan 40-a yaxın əsəri məlumdur. [3]
Raşevskinin məşhur rəsmləri sırasına: "Desna boyu" (1889), "Desna", "İmtahan üçün", "Bağda gölməçə" (1892), "Kəndli evində", "Spasada" (1900); heykəlləri sırasına isə: "Musiqiçi Dluskinin portret heykəli" (1889), "Poprişin" (1892), T.Şevçenkonun abidəsi üçün layihələr (1921) daxildir.
- ↑ Этот факт установлен благодаря сообщению научного сотрудника Черниговского исторического музея Е. М. Шпилевского, нашедшего некролог об И. Г. Рашевском в черниговской газете «Известия» за 1921 г.
- ↑ Карнабіда А. А. Іван Рашевський — про що свідчать документи // Гарт (ukrayna). № 40. 23 вересня 2003. 14.
- ↑ Іван Рашевський. Каталог творів Arxivləşdirilib 2021-05-24 at the Wayback Machine
- Бєлікова Г. Іван Рашевський — відомий і невідомий // Сіверянський літопис (ukrayna). № 1. Чернігів. 1999. 26–62.
- Бєлікова Г. Іван Рашевський. Каталог творів // Скарбниця української культури: Зб. наук. праць (ukrayna) (3). Чернігів. 2002. 125–142.
- Проніна Т. Доля директора музею // Сіверянський літопис (ukrayna). № 1. Чернігів. 1999. 84–94.