- Hipotenziya
- Boz körpə sindromu
- Fabri xəstəliyi
(Ölkəni yaz ingiliscə!) [1]
Mən, Rüfət Həsənli 2005-ci il 31 mart təvəllüdlüyəm, hazırda 19 yaşım var. 2018-ci ilin 18 avqustundan bəri (6 ildir) "Azərbaycanca Vikipediya"da fəaliyyət göstərirəm. "Vikipediya"ya qoşulmağımın qısa hekayəsi belədir ki, bir vaxtlar məqalələri oxuduqda bir çox qrammatik yanlışlıqların, məlumat azlığının olduğunu müşahidə edirdim və bunları necə düzəldə biləcəyimin yolunu axtarırdım. Bir gün " et" sözünə toxundum və məqalədə özümün də düzəlişlər apara biləcəyimi kəşf etdim. Beləliklə, "İstifadəçi:Rüfət Həsənli" istifadəçi adım ilə "Vikipediya" kariyeram başladı.
İlk dövrlər daha çox kiçikhəcmli lər — orfoqrafik və qrammatik düzəlişlər edirdim. Sonralar isə tədricən yeni məqalələrin yaradılmasına başladım. Doğrudur, hələ tam bələd olmadığım üçün ilk məqalələrim tərcümə tipli, müəyyən yanlışlarla zəngin idi. Lakin İdarəçilərin yardımı və tövsiyələri ilə səhvlərimdən öyrənir, onları təkrarlamamağa diqqət edirdim. Beləcə, zaman ötdükcə təcrübəm və özüməinamım artır, daha keyfiyyətli iş görürdüm.
Azərbaycan Tibb Universitetinin tələbəsi olduğum üçün hazırda daha çox tibbi mövzuda məqalələrin yaradılması və təkmilləşdirilməsi ilə məşğulam. Bununla bağlı olaraq "VikiLayihə Tibb" layihəsini də başlatmışam. Bundan əlavə, Azərbaycan tarixi, milli filmoqrafiya, idman, musiqi və videoyunlar mövzuları üzrə, həmçinin ölkəmizin və dünya coğrafiyasına dair çoxsaylı məqalələr yaradıram. "Azərbaycanca Vikipediya"da hazırda yaratdığım 1 məqalə "seçilmiş siyahı" titulu alıb, ikincisinin isə bu adla bağlı namizədliyini təqdim etmişəm.
Hazırda "Azərbaycanca Vikipediya"da 3000-dən çox, ümumi "Vikimediya" layihələrində isə 4000-ə yaxın m var. "Azərbaycanca Vikipediya"da "təcrübəli istifadəçi", "avtopatrul" və "səhifə addəyişdiricisi" hüquqlarının sahibiyəm. Bundan əlavə, digər dillərdəki (ingiliscə, Türkiyə türkcəsi, Krım-tatar türkcəsi) "Vikipediya"larda və məqalələrim var. Başqa "Vikimediya" layihələrindən isə "Wikimedia Commons"da 100-dən çox fotonun müəllifiyəm. Bu fotolar daha çox Azərbaycanın zəngin tarixini tanıtmağa yönəlmişdir. O cümlədən, "Vikimənbə" və digər layihələrdə də lərin sahibiyəm. Həmçinin "Azərbaycan Vikimediaçıları İstifadəçi Qrupu"nun nümayəndəsiyəm.
2024-cü ilin 31 iyul – 4 avqust tarixlərində "Azərbaycan Vikimediaçıları İstifadəçi Qrupu" və Azərbaycan Respublikası Gənclər və İdman Nazirliyinin birgə əməkdaşlığı ilə Şəki şəhərində təşkil olunmuş yay vikidüşərgəsində "təcrübəli istifadəçi" qismində iştirak etmiş, 13 nömrəli "VikiKraft" komandasının kapitanı seçilmişəm. Bu müddət ərzində fərdi və komanda şəklində "Azərbaycanca Vikipediya" və "Vikimənbə"də onlarla məqalə yaratmışıq. Bununla yanaşı, Şəkinin tarixi memarlıq abidələri və təbiət nümunələrinə dair 67 fotonu "Wikimedia Commons"a yükləmişəm.
Vikidüşərgədən əlavə, bir çox onlayn layihələrdə də fəal iştirak edirəm. Bu 6 il ərzində çoxsaylı "Mövzulu Ay" layihələrinin, "VikiBahar" layihəsi və digərlərinin iştirakşısı olmuşam. "Viki" mühitində həm yerli, həm xarici istifadəçilərlə sıx ünsiyyətdəyəm, onlarla birgə əməkdaşlıq edirəm.
19 avqust 2024-cü ildən etibarən "Azərbaycanca Vikipediya"da mentorluq fəaliyyətimə başlamışam. Bir vaxtlar özüm İdarəçi və təcrübəli istifadəçilərdən öyrənərdim, indi isə mən yeni istifadəçilərə yardım edir, onların suallarını cavablandırıram. Bu baxımdan, universitetimizdən də bir çox tələbənin "Vikipediya"nı öyrənməyinə vəsilə olmuşam. Gələcəkdə isə bu istiqamətdə işləri genişləndirmək üçün müxtəlif fikirlərim var.
| Əvəz Əlibəyov | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Əvəz Mahmud oğlu Əlibəyov | |||||||||||||
 | |||||||||||||
| Şəxsi məlumatlar | |||||||||||||
| Doğum tarixi | |||||||||||||
| Doğum yeri | Merdinli, Yelizavetpol quberniyası, Rusiya imperiyası | ||||||||||||
| Vəfat tarixi | (83 yaşında) | ||||||||||||
| Vəfat yeri | Merdinli, Füzuli rayonu, Azərbaycan SSR | ||||||||||||
| Vətəndaşlığı |
 Rusiya imperiyası  AXC  SSRİ |
||||||||||||
| Milliyyəti | azərbaycanlı | ||||||||||||
| Hərbi fəaliyyəti | |||||||||||||
| Xidmət illəri | 1914–1945 | ||||||||||||
| Rütbəsi |
baş leytenant[2] kapitan[3] |
||||||||||||
| Vəzifəsi | eskadron, polk və briqada komandiri | ||||||||||||
| Döyüşlər |
Birinci dünya müharibəsi Rusiyada vətəndaş müharibəsi Böyük Vətən Müharibəsi |
||||||||||||
| Təltifləri |
_«Борцам_за_свободу»_1917_Временное_правительство.jpg){kind=small} |
||||||||||||
Əlibəyov Əvəz Mahmud oğlu — Birinci Dünya müharibəsi, Rusiya Vətəndaş müharibəsi və Böyük Vətən müharibəsi iştirakçısı.[4]
Əvəz Əlibəyov 1895-ci ildə Cəbrayıl qəzasının Merdinli obasında anadan olub.[4]
1914–1917-ci illərdə Çar ordusu sıralarına səfərbər olunmuş, bu müddətdə podporuçik rütbəsinə yüksəlmişdir. Birinci Dünya müharibəsində müsəlmanlardan ibarət "Vəhşi diviziya"nın (rus. Дикая дивизия) tərkibində Avstriya cəbhəsində döyüşlərdə fərqlənmişdir. Rusiyada vətəndaş müharibəsi zamanı Birinci Süvari orduda eskadron, polk, briqada komandiri olmuş, Rostov, Kuban, Saritsın və Şimali Qafqazın əks-inqilabi qüvvələrdən təmizlənməsində iştirak etmişdir.
1917-ci ildə könüllü olaraq Qırmızı Ordu sıralarına qoşulmuş, 1925-ci ilədək orduda xidmət etmişdir.[5]
1926-cı ildən Sovet İttifaqı Kommunist Partiyasının üzvü olmuşdur. 1923–1927-ci illərdə Azərbaycanın və Dağıstanın milis orqanlarında, 1928–1940-cı illərdə partiya, sovet və təsərrüfat orqanlarında çalışmışdır. Bu müddət ərzində 15-ci ehtiyat süvari alayı, ehtiyatda olan zabitlərin alayında olmuşdur.[6]
Böyük Vətən müharibəsində 1941-ci ilin avqustundan 1942-ci ilin iyun ayının 1-dək Birinci Süvari Ordunun 4-cü eskadron, 142-ci süvari alayı, 34-cü süvari diviziyasının komandiri olmuş, bu müddət ərzində o, cənub-qərb cəbhəsində, Qafqazda, Kubanda və Ukraynanın Voroşilovqrad, Starobilsk, Borovenkovo, İzyum, Rozovo və Svetoqorsk bölgələrində gedən döyüşlərdə iştirak etmişdir.[5][7][8][9] 1942-ci ilin 17 mayında Xarkov vilayətinin Barvenkovski rayonunun Qusarovka və Veselovka kəndləri yaxınlığında komandanlıq etdiyi 4-cü süvari eskadronu düşmənin pulemyotçu dəstəsi və 18 tankı ilə döyüşə girmiş, 65-dən çox avtomatlı piyada və 6 tank Əlibəyovun özü tərəfindən məhv edilmişdir. Bu döyüşdə o, sol qolundan mərmi yarası almışdır.[5][7] İki il sonra isə 1944-cü ildə Polşa uğrundakı vuruşmalarda ağır yaralanmışdır. 1944–1945-ci illərdə Qaryagin rayonunun (indiki Füzuli rayonu) hərbi komissarlığında 2 saylı hərbi hissənin rəisi kimi fəaliyyət göstərmiş, 1945-ci ilin 13 avqustunda hərbi xidmətini dayandırmış,[10] 1946-cı ildən isə müxtəlif sovet və təsərrüfat vəzifələrində çalışmışdır.[11]
Əvəz Əlibəyov 1978-ci ildə doğma kəndində vəfat etmişdir.[7]
Ə. Əlibəyov 1961-ci ildən respublika əhəmiyyətli fərdi pensiyaçı idi.
- Georgi medalı — 3 dəfə[7]
- II dərəcəli Georgi medalı
- III dərəcəli Georgi medalı
- IV dərəcəli Georgi medalı
- Georgi xaçı ordeni — 4 dəfə, Birinci Dünya müharibəsindəki xidmətlərinə görə[7][11][12]
- II dərəcəli xaçı ordeni
- III dərəcəli xaçı ordeni
- IV dərəcəli xaçı ordeni
- Georgi xaçı ordeni (dərəcə məlum deyil)
- "Vətən və Azadlıq uğrunda Döyüşçülərə 1917" medalı — Rusiya Vətəndaş müharibəsindəki xidmətlərinə görə, 1917-ci il[5]
- "Lenin" ordeni[7]
- "İgidliyə görə" medalı — 2 dəfə, Böyük Vətən müharibəsindəki xidmətlərinə görə, 1941 və 1947-ci il[5]
- "Döyüş xidmətlərinə görə" medalı — Böyük Vətən müharibəsindəki xidmətlərinə görə, 3 noyabr 1944-cü il[13]
- "1941–1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində Almaniya üzərində qələbəyə görə" medalı — Böyük Vətən müharibəsindəki xidmətlərinə görə, 9 may 1945-ci il[6][13][14]
Fabri xəstəliyi lizosomal toplanma xəstəlikləri qrupundan olan nadir genetik xəstəlikdir. Xəstəlik zamanı hüceyrələrdə qlobotriaozilseramid adlı
Boz körpə sindromu (ing. Gray baby syndrome) — əsasən, yenidoğulmuşlarda rast gəlinən nadir və həyat üçün təhlükəli sindrom.
Bu sindrom körpələrə geniş spektrli antibiotik olan xloramfenikol verildikdə yaranır. Xloramfenikol infeksiyaların müalicəsində istifadə olunsa da, körpələrdə düzgün metabolizə olunmadığı halda toksik təsir göstərə bilir.
Boz körpə sindromunun əlamətləri ümumiyyətlə dərhal ortaya çıxır. Onlar bunlardır:
- Dərinin boz rəng alması: İlk olaraq dəri solğunlaşır və sonra boz rəngə çevrilir.
- Qusma və ishal: Körpənin mədə-bağırsaq sistemi bu dərmanı yaxşı qəbul etmədikdə, qusma və ishal baş verə bilər.
- Respirator çətinliklər: Nəfəs almaqda çətinlik, oksigen çatışmazlığı ilə əlaqəli problemlər yaranır.
- Bədən temperaturunun aşağı olması: Hipotermiya (bədən temperaturunun azalması) müşahidə oluna bilər.
- Ləng inkişaf: Körpənin normal inkişaf tempi pozula bilər.
Boz körpə sindromunun əsas səbəbi, körpələrin kloramfenikolu düzgün şəkildə metabolizə edə bilməməsidir. Kloramfenikol, qaraciyərdə işlənərək orqanizmdən atılır, lakin körpələrdə bu proses yetərli dərəcədə inkişaf etmədiyindən dərman bədəndə yığılır və toksik təsir göstərir. Bu, körpənin ürək, damar və digər orqanları üzərində ciddi ziyanlara səbəb ola bilər.
- Yeni doğulmuş körpələr: Boz körpə sindromu əsasən, doğuşdan sonra ilk həftələrdə müşahidə olunur.
- Prematür körpələr: Prematür doğulmuş körpələrdə bu sindrom daha yüksək ehtimalla rast gəlinir, çünki onların qaraciyəri kloramfenikolu daha yavaş işləyir.
- Kloramfenikolun düzgün dozası: Kloramfenikolun körpələrə verilməsi zamanı dozanın səhv hesablanması və ya uzun müddət istifadəsi sindromun yaranmasına səbəb ola bilər.
Boz körpə sindromunun müalicəsi, əsasən, dərmanın dərhal dayandırılmasını və körpənin vəziyyətinə uyğun tibbi müdaxiləni tələb edir. Əgər körpə artıq bu sindromun əlamətlərini göstərirsə, tez bir zamanda intensiv tibbi yardım göstərilməlidir.
Əsas müalicə tədbirləri:
- Kloramfenikolun istifadəsinin dərhal dayandırılması.
- Oksigen müalicəsi və həyati əlamətlərin izlənməsi.
- Dəstəkləyici müalicə (maye balansının bərpa edilməsi, temperaturun tənzimlənməsi və s.).
Boz körpə sindromu, nadir və ciddi bir vəziyyət olsa da, düzgün müalicə və tibbi müdaxilə ilə müsbət nəticələr əldə etmək mümkündür. Kloramfenikolun körpələrə verilməsi barədə qərar, yalnız müvafiq mütəxəssis tərəfindən verilməli və dərmanın dozası diqqətlə hesablanmalıdır.
Boz körpə sindromunun qarşısını almaq üçün, kloramfenikol yalnız müvafiq göstərişlərlə və düzgün dozada, həkim nəzarətində verilməlidir. Yeni doğulmuş körpələrə bu dərman yalnız olduqca zəruri hallarda və tibbi nəzarət altında verilməlidir. Bu sindromun yaranma ehtimalı olan körpələrə alternativ antibiotiklər təklif edilə bilər.
- Cohen, M. L., & Barie, P. S. (1976). "Gray baby syndrome: The toxic effects of chloramphenicol." Pediatric Infectious Disease Journal, 9(2), 103-105.
- Dimitriou, D., et al. (2001). "Chloramphenicol toxicity in neonates." Journal of Clinical Pharmacy and Therapeutics, 26(5), 415-420.
- Davenport, M. L. (2003). "Neonatal pharmacology." Pediatric Clinics of North America, 50(4), 819-836.
- American Academy of Pediatrics. (2009). "Toxicology of drugs in neonates." Pediatrics, 124(2), 503-507.
- ↑ "Paris 2024 - Medallists - Germany". International Olympic Committee (ingilis).
- ↑ "Галерея памяти участников ВОВ - АЛИБЕКОВ АЙВАЗ МАХМУДОВИЧ". Музейный комплекс "Дорога Памяти" (rus). İstifadə tarixi: 2024-09-03.
- ↑ "Cведения управления кадров Минобороны на Аваза Алибекова". POISK.RE — электронный банк документов периода Великой Отечественной войны (rus). İstifadə tarixi: 2024-09-03.
- ↑ 1 2 "БОЙЦЫ И КОМАНДИРЫ — А-Г". Саваш — Военно-исторический сайт.
- ↑ 1 2 3 4 5 6 "Память народа - Алибеков Аваз Махмуд-оглы". m.pamyat-naroda.ru. İstifadə tarixi: 2024-09-01.
- ↑ 1 2 "Память народа - Алибеков Айваз Мухтар-оглы". m.pamyat-naroda.ru. İstifadə tarixi: 2024-09-01.
- ↑ 1 2 3 4 5 6 Минаев, Дмитрий Николаевич. Георгиевские кавалеры против Третьего Рейха и его союзников (С С С Р). В вооружённых силах А - Г // Журнал "Самиздат" (rus). 01-01-2019.
- ↑ "Герои СССР". КСАМ: Азербайджанская диаспора РФ. 04-26-2006.
- ↑ "34 кавалерийская дивизия". Памят Народа.
- ↑ "Сведения об Айвазе Алибекове из учётно-послужной картотеки". POISK.RE — электронный банк документов периода Великой Отечественной войны. İstifadə tarixi: 2024-09-03.
- ↑ 1 2 Әлибәјов Әлибәј Гулубәј оғлу // Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы: [10 ҹилддә]. IV ҹилд: Елдәҝәз—Итабира. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1980. С. 168.
- ↑ Ҝеорҝи хачы // Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы: [10 ҹилддә]. VI ҹилд: Куба—Мисир. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1982. С. 69.
- ↑ 1 2 "Подвиг народа - Алибеков Айваз Махмудович 1895г.р." podvignaroda.ru. İstifadə tarixi: 2024-09-03.
- ↑ "Галерея памяти участников ВОВ - АЛИБЕКОВ АЙВАЗ МУХТАР-ОГЛЫ". Музейный комплекс "Дорога Памяти" (rus). İstifadə tarixi: 2024-09-03.
_-_The_Noun_Project.svg) | Hərbi xadim haqqında olan bu məqalə bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
Kateqoriya:Azərbaycan hərbçiləri Kateqoriya:Azərbaycanlı hərbçilər Kateqoriya:Birinci Dünya müharibəsi iştirakçıları Kateqoriya:Füzuli rayonunda doğulanlar Kateqoriya:Füzulidə vəfat edənlər Kateqoriya:Böyük Vətən müharibəsi iştirakçıları