İkinci Dünya müharibəsindən sonra SSRİ-nin tərkibindəki respublikalarda sənaye məhsulu istehsalı bir-biridən fərqlənirdi: Azərbaycan SSR-də sənaye məhsulu istehsalı Belarusiya SSR-dən 1.34 dəfə, Qazaxıstan SSR-dən 1.30 dəfə, Moldaviya SSR-dən 1.36 dəfə geri qalırdı. Həmin dövrdə Azərbaycan SSR Dövlət Plan Komitəsi yanında "Məhsuldar Qüvvələrin Öyrənilməsi üzrə Şura" və Planlaşdırma və Normativlər Elmi-Tədqiqat İnstitutu neft hasilatının durğunluğu və azalması ilə əlaqədar yaranan bu geriləməni dərindən tədqiq edə bilmirdi. Respublikadan ünvanlanan müraciətlər əsasında və digər respublikaların da Dövlət Plan Komitələrinin yanında fəaliyyət göstərən İqtisadiyyat Elmi Tədqiqat İnstitutu 1964-cü il 13 iyul tarixli 54 saylı qərarına əsasən Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinin 1964-cü il 2 oktyabr tarixli 685 saylı qərarı ilə yanında yaradıldı. Elmi-Tədqiqat İqtisadiyyat İnstitutunun əsas funksiyası mərkəzləşdirilmiş planlı idarəetmə sisteminin tələblərinə uyğun olaraq Azərbaycanda sosial-iqtisadi inkişafın planlaşdırılmasının elmi əsaslarının gücləndirilməsi idi. 1965-ci ildə 6 şöbə və 103 işçidən (86-sı elmi işçi, 17-si inzibati-təsərrüfat işçisi) ibarət olan institut Bakı şəhəri Çkalov küçəsi ndə (indiki ) yerləşən keçmiş birmərtəbəli məktəb binasında yerləşirdi. 1977-ci ilin oktyabrından 9 mərtəbəli yeni inzibati bina institutun istifadəsinə verilmişdir. 1984-cü il 1 yanvar tarixinə institutun əməkdaşlarının sayı 269 nəfər idi. Onlar 45 sektoru olan 16 şöbədə fəaliyyət göstərirdilər. İşçilərin 194 nəfəri elmi işçi, onların bir nəfəri iqtisadi elmlər doktoru, 54 nəfəri isə elmlər namizədi idi. İnstitutun rəhbərliyi 4 nəfərdən ibarət idi. Həmçinin bura 14 şöbə müdiri, 28 sektor müdiri, 36 böyük elmi işçi, 43 kiçik elmçi işçi, 68 baş iqtisadçı və iqtisadçı, 75 elmi-köməkçi və xidmətçi heyət daxil idi.

SSRİ-nin dağılmasından sonra Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 17 yanvar 1994-cü il tarixli 98 saylı Fərmanı ilə 'Elmi-Tədqiqat İqtisadiyyat İnstitutunun əsasında İqtisadi İslahat­lar Mərkəzi yaradılmışdır.Yeni təşkil edilən Mərkəzin əsas məqsədi bazar münasibətlərinə keçid şəraitində ölkənin iqtisadi inkişaf siyasətinin elmi əsaslar üzərində qurulmasını, iqtisadi islahatların strateji istiqamətlərinin müəyyənləşdirilməsini və beynəlxalq iqtisadi və maliyyə təşkilatları ilə iqtisadi əməkdaşlıq sahəsində əlaqə­lərin genişləndirilməsini, gücləndirilməsini təmin etmək idi.Təşkilati strukturu 8 şöbədən ibarət olan Mərkəzdə 70 əməkdaş çalışırdı ki, onlardan da 5 nəfəri elmlər doktoru, 12 nəfəri isə elmlər namizədi idi.İlham Əliyevin birinci hakimiyyət illərində «Azərbaycan Respublikası İqtisadi İnkişaf Nazirliyinin fəaliyyətinin təkmilləşdirilməsi ilə bağlı tədbirlər haqqında» 28 dekabr 2006-cı il tarixili 504 saylı Fərmanı ilə Azərbaycan Respublikası İqtisadi İnkişaf Nazirliyinin İqtisadi İslahatlar Mərkəzinin və Azərbaycan Elmi-Tədqiqat Elmi-Texniki İnformasiya və Texniki Tədqiqatlar İnstitutunun bazasında Azərbaycan Respublikası İqtisadi İnkişaf Nazirliyinin İqtisadi İslahatlar Elmi-Tədqiqat İnstitutu yara­dıl­mış­dır. 2011-ci ilin sonlarından başlayaraq İslahatlar Elmi-Tədqiqat İnstitutu və “EcoMod” şirkəti ilə birgə “Azərbaycan Respublikasının Ümumi Tarazlıq Modelinin işlənməsi” layihəsi üzərində işləməyə başlamış və 2012-ci ilin 26 dekabrında ictiamiyyətə təqdim edilmişdir.

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2021-ci il 26 iyun tarixli fərmanı ilə İqtisadiyyat Nazirliyi tabeliyində İqtisadi İslahatlar Elmi Tədqiqat İnstitutunun bazasında İqtisadi Elmi Tədqiqatlar İnstitutu yaradılmışdır.

İqtisadi Elmi Tədqiqat İnstitutu ölkənin iqtisadi və digər əlaqəli sahələrində tədbirlər hazırlayır və təmin edir. Bu məqsədlə fundamental və tətbiqi elmi və eksperimental tədqiqatlar aparır, iqtisadiyyatın və onun ayrı-ayrı sahələrinin inkişafının dəstəklənməsi və davamlılığının təmin edilməsi üçün tədqiqat bazası yaradır, analitik məlumat bazası və informasiya sistemləri yaradır, proqram və layihələr hazırlayır, monitorinqlər aparır və müvafiq sahədə qiymətləndirir. İnstitut strateji planlaşdırma və innovativ inkişaf sahələrində fəaliyyət göstərən, o cümlədən yüksək ixtisaslı elmi kadrlar hazırlayan və insan kapitalının inkişafında iştirak edən beyin mərkəzidir.

İnstitutun 2022-ci ilə olan hesabatına görə, doktorantura üzrə ixtisaslarının sayı 6-dan 12-yə, ixtisaslar üzrə yerlərin sayı 18-dən 33-ə çatdırılıb, doktorantura və dissertanturaya qəbul olmuş namizədlərin sayı 2 nəfərdən 15 nəfərə yüksəlib. 2022-ci ildə 11 doktorant dissertasiya işlərini tamamlayaraq ilkin müzakirədən, 6 nəfər isə müdafiədən keçib. “Texnoloji innovasiyalar iqtisadiyyatı”, “Müəssisələrin təşkili və idarə edilməsi”, “Sənayenin təşkili və dövlət siyasəti” və “Ekonometriya: iqtisadi statistika” ixtisasları üzrə minimum imtahanların proqramları hazırlanaraq Ali Attestasiya Komissiyasına təqdim edilib.

İnstitutun fəaliyyətinin dəstəklənməsi məqsədilə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 26 iyun 2021-ci il tarixli 1382 nömrəli Fərmanı ilə İnstitutun tabeliyində “Təlim Tədris Mərkəzi” publik hüquqi şəxsi yaradılmışdır.

• Moldova Respublikası İqtisadiyyat Nazirliyinin İqtisadiyyat, Maliyyə və Statistika İnstitutu və İqtisadi İslahatlar Elmi Tədqiqat İnstitutu arasında 19 may 2010-cu ildə birgə tədqiqatların aparılması məqsədiylə əməkdaşlıq müqaviləsi imzalandı.
• Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası İqtisadiyyat İnstitutu və İqtisadi İslahatlar Elmi Tədqiqat İnstitutu arasında 16 iyul 2010-cu ildə elmi-texniki sahədə əməkdaşlıq haqqında müqavilə imzalandı.
•   Koreya Beynəlxalq İqtisadi Siyasət İnstitutu və İqtisadi İslahatlar Elmi Tədqiqat İnstitutu arasında 15 oktyabr 2010-cu ildə birgə tədqiqatların aparılması, məlumat, insan resursları və adademik fəaliyyətlərin mübadiləsi məqsədiylə anlaşma memorandumu imzalandı.
•   Macarıstan Elmlər Akademiyasının Dünya İqtisadiyyatı İnstitutu və İqtisadi İslahatlar Elmi Tədqiqat İnstitutu arasında 22 dekabr 2011-ci ildə əməkdaşlıq sazişi imzalandı.
•   Milli Aviasiya Akademiyası və İqtisadi İslahatlar Elmi Tədqiqat İnstitutu arasında 1 mart 2012-ci ildə elmi-texniki əməkdaşlıq haqqında müqavilə imzalandı.
•   ilə İqtisadi İslahatlar Elmi Tədqiqat İnstitutu (İİETİ) arasında 9 may 2013-cü ildə beynəlxalq ticarət, iqtisadi əməkdaşlıq və enerji sektoru məsələlərində birgə tətdiqatların aparılması məqsədiylə anlaşma memorandumu imzalandı.
•   AMEA Yüksək Texnologiyalar Parkı və İqtisadi İslahatlar Elmi Tədqiqat İnstitutu arasında 26 dekabr 2019-cu ildə YT Parkın innovativ məhsullarının istehsalı və satınalınmasına dəstəyin göstərilməsi məqsədiylə qarşılıqlı müqavilə imzalanıb.
•   Azərbaycan Texniki Universiteti və İqtisadi İslahatlar Elmi Tədqiqat İnstitutu arasında 29 dekabr 2019-cu ildə birgə layihələr üzrə müqavilə imzalanıb.
•   İnstitutu ilə İqtisadi Elmi Tədqiqat İnstitutu arasında 15 sentyabr 2022-ci ildə rəqəmsallaşma, nəqliyyat koridorları, potensialların gücləndirilməsi və ticarət üzrə layihələrin hazırlanması məqsədiylə Anlaşma Memorandumu imzalanıb.
• və İqtisadi Elmi Tədqiqat İnstitutu arasında 9 may 2023-cü ildə elektron ticarət, kiçik və orta biznesin inkişafı, ticarət siyasəti, ticarət maneələrinin sadələşdirilməsi və islahatlar sahəsində təcrübənin mübadiləsi barədə əməkdaşlıq memorandumu imzalanıb.

• Əmirxan Babaşov, Səyalı Abbasəliyeva, Elxan İmanov. Azərbaycanda iqtisadi inkişafın elmi əsaslarını işləyən ilk tədqiqat institutu-50. Bakı: Nafta-Press. 2014. səh. 534.