Şükür Şükürov

1. Bir çox çap olunmamış şeirləri,elmi məqalələri,hekayələri və bir ədəd romanə var. Onlardan "Məğlubiyyətin təntənəsi", "Yuxu" və.s.yüzlərcə şeirləri var. Dərc olunmağı sevmir.

1. Ans Laçın dərdi-Ölənin dalınca danışmazlar deyiblər. Bu ənənəyə sadiq qalib bizdə ölənin dalnca danışmasaqda hər zaman ölənin yanında "can bir qardaş olan" kameranın yaddaşında qalan bəzi məqamlara nəzər yetirək. Kamera son texnoloyogiyanın məhsulu olsada bizim "köhnə"atalar sözümüzə uygun gəlir.. Aşıq gördüyün çagırar. Amma "haqq"aşıqları həmişə " gördüyünü çagırmadıgı kimi bu kamera dediyimizdə hər vaxt həqiqəti çəkmir yaxud çəkirsə də "sahibləri" bu həqiqəti söyləməkdən vaz keçir...80-cı illərdə ədəbiyyata gəlib "mümkün olan balı" toplamadıqda "Azneft-in" çayxasından AZTV-1-İn dəhlizinə dək səpələnmiş "puplisist və şairlər" üçün 88-ci ilin Qarabag ugrunda gedəcək savaş haqqnda verilmiş

siqnalının səsini eşitmək "göydən düşmə"oldu. Artıq yaranmış və yaxud yaranmaqda olan caz və rok qruplarla yanaşı Aztv-1-in boş otaqlarının birində fəaliyyətə başlamış ANS-in ilk fəaliyyəti elə yaşadıgımız illər kimi yeni və gözlənilməz olsada təbii ki ürək açan idi...Cansız və rəngsiz diktorların "üzünə oxuma" mərasimlərindən bezmiş insanlar üçün bu televiziyanının işi təqdirə layiq idi... Meydan hərakatından Laçının işgal günləri ərfəsinədək gəlmiş bu kameranın yaddaşında nələrin olmasaından xəbərimiz yoxdur...Və hətta Laçının işgalından 10 gün öncə Şuşanın itirilməsinin və iki ay öncə bu şəhərin vacib obyektlərinin boşaldılmasının bu kameranın yaddaşına köçürülməsini bilmirik..Bir də onu bilmirik ki, elə həmin ərəfələrdə məşhur Bülbülün evinin əşyaları da həmin "vaciblər"siyahısında " maşın karvanlarında" gəlib Laçından geçdi...Bütün bunlar və daha artıq nələr ya bu kameranın yaddaşına köçürülmədi ya ki köçürülsədə "səsi"çıxmadı... Təkcə bu kameranın yaddaşında Laçını qorumaq üçün sona dək qalan igidlərin üzünə söylənmiş "arvadsuz-qorxaqsuz" sözləri qaldı..."Qorxaq"adlandırılaraq bu kameranın gözünə görünən və görünməyənlərin Laçının işgalından sonra Bakıya yox Qubadlıya oradan isə Kəlbəcər yolu ilə rayonun beş addımlıgında Yığın ətrafında qanlı döyüşlərdə vuruşanlar bəlkə də bu təhqirə "şəhərli qonaq"olduguna görə reaksiya verməmişdilər...Amma bu şəhərli, lakin əslən "yapon" olan kamera hər il may ayının ortalarında dil bogaza qoymur.Ekran vasitəsi ilə düz Laçınlıların gözünün içinə "arvadsuz və qorxaqsuz" deyir... Əslində bu kamera bilməmiş deyildi ki, Şuşanın itirilməsindən sonra bu dağlar şəhərinin yerində qalması mümkün deyildi..Çünki bunu adi bir traktorçu da bilirdi...Bilirdi ona görə ki, həmin adi Laçınlı traktorçu şəhərin "başında" əlində açar oynadan Gəncə və Bakının avtobaza sürücülərinin onun evinin əşyalarını şəhərdən çıxarmaga on min pul istəyirdi...Halbuki bu kasıb babaının evinin əşyaları heç yüz manat deyildi...Və təəssuf ki, bu kimi saysız epizodlar həmin "yapon qardaşın" yaddaşına həkk olunmadı.. Dag adamları mərd olur deyirlər...Və bu ifadənin həqiqət olmasının sübutu kimi onu demək olar ki, bu günə dək bir Laçınlı bir dəfə də olsun Milli Məclisin "məşhur" iclasında bir "məşhur" deputatın bir ANS-çi haqqında dediyi bir "məşhur "ifadəni dilinə gətirməyib..Halbuki Laçının "Laçın"qəzet " və Laçın yurdu" kimi dərgiləri oldugu halda bir dəfə də bu məsələni işıqlandırmayıblar...Hətta "xeyir və şərdə"də görüşərkən bu barədə danışmagı özlərinə sıgışdırmayıblar...Çünki Laçınları olmasada Laçın havası və Laçın qüruru onları tətk etməyib..Bu sayaq şeylərlə gündəmə gəlmək, kimləri isə aşağılamaq kimi dərdləri yoxdur...Milyonçusu və naziri olmayan Laçının sadəcə qüruru var ki, deyəsən bu aralarda çoxlarına gərək deyil.. Amma ANS-in deyəsən Laçın dərdi var...Belə olmasaydı hər il may ayında Laçının döyüşlərdə qəhrəman kimi həlak olmuş igidlərini, yaxud yaralanmış və əsir götürülmüş oğlan və qızlarınını qoyubda, "köhnə patifon "kimi "kameranın dili ilə "arvadsuz, qorxaqsuz" deməzdi... Kişilər bir olmur...Heç arvadlarda...Kişis və arvadı ilə Laçına bağlı olanları dar bir dalana dirəyib sonra onları qaçmaqda günahlandırmaq "mərdi qova-qova namərd etmək"dən savayı bir şey deyil.. Çəkməli, göstərməli, yada salmalı və haqqında danışmalı olan çoxlu sayda mövzular var...Döyüşün, odun, alovun içərisindən çıxmış saysız həmyerlilərimiz var..Onların həqiqət "nağılını"dinləmək yetmişinci illərin sarsaq multfilmlərini xatırladan kadrlardan yaxşı deilmi??? Və yaxud bu "şou"da ekranlanşdırılan "qəhrəman və qorxaq" dialoqunun yalnız Azərbaycan adamına deyil, hətda dünyanın bir sıra ölkələrində yaşayan insanlara çatdırılmasını nəzər alsaq, ortaya qoyulmuş "qızıl"kadrların " dumanlı səyahətçi"olmasını görərik...Nəzərə alsaq ki, bu kimi "dumanlarda" ermənilərin gözləri daha yaxşı görür onda bədxahlar üçün hər şeyin yaxşı oldugu qənaətinə  gəmək olar. Və son olaraq qeyd etmək yerinə düşər ki hələ antik dövrlərdən "səhnə müqəddəs məbəddir" deyiblər...Müqəddəs məbədlərdə söyüş söyməzlər cənab aktyorlar...Rolları pis, yaxşı, yaxud ortabab oynadıgınız üçün bir rəyimiz yox...Geriyə, qrim otağına dönərkən özünüzə diqqətlə baxın...Özünüzü bizim gördüyümüzdən daha aydın görəcəyinizə əminik...Və bu arada şəhid Çingiz Mustafayevə Allahdan rəhmət diləyirik!!! Bir də diləyəcəyimiz odur ki, bu kimi vətənpərvər oguların əcnəbi silahları ilə ehtiyatla davranın...Kimisi tüfəngi, kimisi kamerası, kimisi isə qələmi ilə bu müharibənin hafizəsində necə qalıbsa eləcə oldugu kimi qalsa yaxşıdır..Qarışıqsıız, su kimi saf Oğuz elinin adamlarını aşağılamaq bir kimsəyə baş ucalığı gətirməz!!!

3.Məğlubiyyətin təntənəsi.-1992-ci il may ayinin 8-i idi. Saatın əqrəbləri bir azdan gecə saat 12-ni göstərəcəkdi. Dəhşətli anların başlanğıcına lap az qalmışdı. Az keçməmiş ayın 9-u olacaqdı. 8 ile 9 arasındakı fərq elə 8 ilə 9 arasındakı fərq qədərdir. Əslində çox sadədir. Vurma cədvəlindən hər kəsə tanış olan bu iki tək ve cüt rəqəm ola bilsin ki, kimlər tərəfindənsə müqəddəs rəqəm hesab olunsun, yəqin ki, dünyanın bilim adamları məhz bu iki rəqəmin sayəsində böyük kəşflərə yol açan düsturlar yaratmışlar.

Kim bilir…Bircə bilinən odur ki, planetimiz 20-ci yüz illiyin ortalarında, II dünya müharibəsini yaşadi. O zaman ki, sovetlər birliyi ilə Almaniya arasında yaşanan müharibə milyonlarla insanların həyatına son qoydu. Yeni nəsl bu gün daha cox, hələ başlanmamış III dünya müharibəsi haqqında danışirlar. Bəlkə bu ona görədir ki, onlar bu savaşın acılarını çəkməmişlər. Bəlkə də…

Və nəhayət Sovet ordusu 1945-ci il may ayının 9-da alman faşizmi üzərində qələbə çaldı. 9 may günü qızıl hərflərlə tarixiə həkk olundu. Bu gündən dünya rahatca nəfəs almağa başladı. Ağciyər asılılığından əziyyət çəkən bir adamın, sağalıb rahatca nəfəs alması kimi… Sovetlər birliyinin tərkibində, nəinki, ağciyəri, hətta bir sıra orqanları xəstə olan, yaxud da elə doğuşdan başı bəlalı olan, bu tarixi coğrafiyada yerləşən bizim məmləkətimizin adamları da 9 may gününü bayram etməyə başladı. Və necə deyərlər, bu onun öz haqqı idi…Dünyanın nəfəs alma probleminə yardımçı olduğuna, həm də bu prosesdə itirdiyi saysız hesabsız igidlərinin ruhuna hörmət əlaməti olaraq.

Amma əslində dünya heç nə itirməmişdi. Çünki, o yenə də öz qanunları ilə yaşamaqda idi. Müharibələrə, dəhşət və acılara vərdiş etmiş dünya hər şeyə sakit və soyuqqanlı baxmaqda idi… Qoca və amansız dunya…

9 mayda dünyanın hardasa ⅓ əski sovetlərin, bu günkü Rusiyanın qələbəsini təntənə ilə qeyd etdilər. Və həmin gün Azərbaycanımızın da təqvimində qırmızı hərflərlə bayram kimi qəbul olunub… VƏ ermənilər də məhz həmin günə planlaşdırmışdılar ki, təntənəli surətdə Azərbaycanın qədim şəhəri olan Şuşaya öz bayraqlarını sancsınlar… Və plan baş tutdu… Şuşa alındı… biz məğlub olduq. Yaxsı ilə pisin fərqi elə yaxşı ilə pis qədərdir… Yenə yaxşı ilə pisin fərqi elə, xeyrlə şərin arasındakı fərq qədərdir. Yenə dolayısı ilə bu fərq, qələbə ilə məğlubiyyətin arasındakı fərqə bərabərdir… Bizlərdən birimiz məğlub olmuşuq dedik, digərimiz biz məğlub olmamışıq, sadəcə bir döyüşü uduzmuşuq dedik. Sonuncu hardasa təsəlli prizmasından baxmaq kimidir… Hələ üstəlik həmin günü, yəni 9 Mayı qələbə günü kimi qəbul edib və rəsmi bayram səviyyəsinə qaldırmağımız, nəinki məğlubiyyətimizlə barışmaq, hətta məğlubiyyətimizi bayram etmək kimidir… Bu məğlubiyyətin təntənəsidir, bu ölümə bərabərdir… Ölmək isə öz əlimizdə deyil, bu ALLAHA məxsusdur… Allahın isə hələlik bizi bir millət olaraq yer üzündən silmək fikri yoxdur… Axı görəcəkli günlərimiz çoxdur…

Bir gün sonra may ayının 10, sonra birigün 11 olacaq… Sonra isti yay günləri gələcək… Bizim dağ adamları da bu istidə öz abşeronlu həmyerliləri ilə dənizdə bu istinin yay keyfini çıxaracaqlar… Sonra istirahətdən dönən münsüflər heyyəti yeni ulduz seçiminə başlayacaq… 22 il öncə Şuşada doğulmuş bu gün 22 yaşı olan həmən şuşalı da bu ulduz seçimində qələbə çalacaq… Çünki, o öz təkrarsız səsi ilə yenicə bəstələnmiş Şuşa mahnısı ilə ürəkləri fəth edəcəkdi…

Az, yaxud şox keçməyəcək ki, biz ölüb gedəcəyik… Yeni nəsil isə yeni tarix yazacaq… O yazılarda bizim adımız kiçik, yaxud böyük hərflərlə yazılmağını bilmirəm… Bilirəm ki, tarix mütləq yazılacaq… Özü də həqiqəti yazacaq… Amma bu yazılar kimin dərdinə dərman olacaq, onu da bilmirəm… Artıq Şuşanın alınmasından 22 il keçir… Allah o gündən saxlasın ki, 122 il sonra da, ya siyasi yol ilə, ya da, güc yolu ilə torpaqlarımızı geri qaytaracağıq deyək… Çünki, dil yalnız insanlar arasında ünsiyyət vasitəsidir… Yalan danışmaq üçün yox…

Hər il təkrar olunur may ayının 9-u… Alman faşizmi üzərində Sovetlər birliyinin qələbəsi günü… Bu 9 May həm də ermənilərin Azərbaycanın əzəli qalasını – Pənahabadı – Şuşa şəhərini işğal etdiyi gündür… Həmin gün insanların, yaxud millətlərin xislətləri müzakirə olunmayacaq, səhvlər, taktikalar haqqında danışılmayacaq… Həmin gün bizim ana yurdumuzu işğal edənlər qələbə sevinci yaşayacaqlar. Və ən dəhşətlisi odur ki, fərqində olmayanlar həmən günü - 9 May gününü, öz məmləkətimizdə də bayram edəcəklər.

Amma əslinde məglubiyyətin təntənəsi ölümə bərabərdir. Ölmək de, doğulmaq kimi dünyəvi hadisədir. Doğulmagın bioloji və fizioloji tərəfləri var… Bu fikirləri ölüm haqqında da söyləmək olar… Lakin ölmək, ikinci dünyanı qazanmaq, bütün səmavi dinlərə və ən əsası islam anlayışına görə, sırf Allaha baglı məsələdir… Ölməyə isə vaxtımız yoxdur… Çünki, sabah bazardan ət almalıyıq… Çünki, birisi gun qonaqlarımız olacaq, uşaqlarımızın toyu olacaq, onları “yağlı” bir işə düzəltməyə pul toplamalıyıq… Qələbələr və məğlubiyyətlər tarixin yaddaşına hansı hərflərlə yazılırsa yazılsın, dünya öz rəngini itirmir… Çünki, dünya çoxdan rəngsizdir… Yevtuşenko demişkən, sahibsiz itlərdən cins güdə - güdə, doldu dünyamıza bu gədə-güdə. Elə bu dünyaya meydan oxuyan gədə - güdələrin hesabina dünya rəngini itirmişdir …

Beləcə dünya fırlanır… Bəzən həvəsində olduğumuz müxtəlif oyunlardan bezib, bəzən qaynamaqda olan siyasət qazanına tamaşa edirik… Sonra müzakirələr başlayır… Bu yaxşı əlamətdir… Çünki, həm də vaxtımızı öldürürük… Elə bil ki, ürəyimizdə bir arxayınlıq hissi var… Ağ atın üstündə bir ağ paltarlı oğlan gələcək… O həm də bizim adam olacaq…Və hər şey birdən birə dəyişəcək… O ağ atlı oğlanın gələcəyi günü gözləyə - gözləyə biz də bu dünya ilə bərabər fırlanırıq… Allah axırımızı xeyr etsin…

Xeyrlə şər qardaşdır… Bu qardaşlıq Sovetlər dönəmindəki kimi qardaşlıq olmasa da hər halda babalarımız və bilim adamları belə deyiblər… Bir də onu deyiblər ki, hər şeyə bir çarə var… Çarələrin axtarışına çıxmaq isə lazım deyil… Çarələrin dərmanı özü gəlib bizi tapacaq … Təki elə olsun. Bu hardasa səndən hərəkət, məndən bərəkət fikrinə zidd olsa da, hər halda təmkin və səbrlə gözləmək də yaxşıdır… Axı babalarımiz həm də deyiblər ki, yanlış da bir naxişdır… Naxış dedim yadıma elə Şuşanın özü düsdü… Naxışlı küçələri, evləri, muzeyləri ilə… Bir də naxışlı köynək geyinmiş lap yeniyetmə oğlan və qızları düşdü yadıma… Çünki nə vaxtsa sabah may ayının 9-u gələcək… Sonra mayın 10 və birisi gün 11 olcaq… Sonra isə həyat davam edəcək…

Aylar günlər bir - birini əvəz etdikcə, unikal təbiətə malik bu şəhərin havası haqqında məlumatları da, milli televizyamızın ekranlarından izləyəcəyik… Hava tutulub açılacaq… Titrlərlə isti və soyuq havalar haqqında yazılar gözümüz önündə canlanacaq… Içimizdə bir ümid işığı yanacaq… Havası haqqında məlumat verdiyimiz həmin şəhər, elə bizim şəhərdir… Sadəcə olaraq bu gün bizdə deyil… Bu qədim şəhərimizi düşmən tapdağından azad etməyin vaxtı çatıb, bəlkə də çoxdan… Hər şeyin vaxtı çatdığı kimi… Əslində mübahisə etməyə dəyər ki, bu dünyada insana gərək olan ən ümdə şey nədir görəsən? Sadalamaq üçün vaxtımız çoxdur. Cəsarət, igidlik, birlik və sairə… Daha dolğunları, yaxud ən əsasları elə bəlkə də, bu və sairələrin içində əriyib gedir… Bəlkə elə sevgidən başlayaq… Bəlkə elə son nöqtəni sevgi ilə tamamlayaq… Axı sevmək, nəsihət vermək kimi asan deyil… Çünki, sevgi bütöv şəkildə izah olunub konkretləşdirilə bilən duyğu deyil… O cahanşumuldur, dünyəvidir… O ruhumuza hakimdir… Qulaqlarımızın gözlərini təmizləyək, ruhumuzun səsini eşitmək üçün, ruhumuzun səsini görmək üçün… 22 il öncə Şuşada körpələr dünyaya gəldi… 22 il öncə, onlar Şuşada dünyaya gəlməmişdilər ki, 22 il sonra Bakıda öz məğlubiyyətlərini sevə - sevə bayram etsinlər… Onlar sevmək üçün doğulmuşdular… Və sevdilər də… Amma bir az nisgil, bir az da həsrət qarışdı bu sevgiyə…

Bu yaxınlarda bu ilki may ayının 9 olacaq, ondan bir gün əvvəl də mayın 8 - i. Və sonra mayın 10, birisi gun 11 olacaq… Sonra yenə də bütün günlər təqvim üzrə davam edəcək… Deməli həyat davam edir… Kimisi bu ardıcıllığın fərqindədir, kimisi yox... Üfüqdə sakitlik hökm sürür… Ağ atlı oğlandan xəbər yoxdur… Günəş üfüqdə batır… Pambıq kimi ağ buludlar qızılı rəngə çalırdı… Günəş batır, yenidən doğulmaq üçün… Və hər şey özünə qayıdacaq… Bulanıq suların axıb - axıb, durulub özünə qayıtdığı kimi… Şuşada görüşənədək… Allah amanında…